77
42-rasm.
1–4 – maydalanish; 5 –blastula; 6–7 – gastrulatsiya;
8 – dastlabki organogenez; 9 – organogenez.
Mezodermadan biriktiruvchi va muskul to‘qimalari, yurak-tomir sistemasi,
ayirish va jinsiy organlar rivojlanadi. Homilaning rivojlanishi jarayonida
uning ayrim hujayralari qismlarining tuzilishi va funksiyalarida farqlar paydo
bo‘lishi va farqlarning tobora ortib borishi diff erensiatsiyalanish (ixtisoslashish)
deyiladi. Morfologik jihatdan diff erensiatsiyalashish natijasida ko‘p hujayra
tiplari hosil bo‘ladi. Bio kimyoviy jihatdan diff erensiatsiyalanish natijasida
hujayralarda (maxsus) oqsillar sintezlanadi (masalan, teri hujayralarida mela-
nin, oshqozon osti bezi hujayralarida – insulin).
Tuban hayvonlarda diff erensiyalashgan hujayralar tipi uncha ko‘p
bo‘lmaydi. Yuksak darajada tuzilgan hayvonlarda hujayralar orasidagi farqlar
tobora kuchayib boradi. Diff erensiatsiyalanish jarayoni tiriklikning molekula –
hujayra – to‘qima darajasida sodir bo‘ladi. Bu jarayonda hujayraning ayrim
genlari o‘z faoliyatini saqlab qoladi, ayrimlari o‘z faoliyatini butunlay
to‘xtatadi. O‘z faoliyatini to‘xtatgan genlar zichlashgan xromatinga aylanadi.
Dostları ilə paylaş: