Biologiya (turlar bo’yicha) Termiz 2021

Masalaning yechilishi:
Bundan oldingi masalada ko’rilganidek, donning sariq, silliq bo’lishi dominant A va B genlariga hamda donning yashil, burishgan bo’lishi retsessiv a va b genlariga bog’liq. SHunga ko’ra, bu masala quyidagicha yechiladi:
sariq, silliq yashil, burishgan
P ♀ AABB X ♂ aabb
g AB ab
F₁ AaBb - sariq, silliq
sariq, silliq sariq, silliq
P ♀ AaBb X ♂ AaBb
g AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab

F₂

♂ ♀	AB	Ab	aB	ab
AB	AABB sariq, silliq	AABb sariq, silliq	AaBB sariq, silliq	AaBb sariq, silliq
Ab	AABb sariq, silliq	AAbb sariq, burishgan	AaBb sariq, silliq	Aabb sariq, burishgan
aB	AaBB sariq, silliq	AaBb sariq, silliq	aaBB yashil, silliq	aaBb yashil, silliq
ab	AaBb sariq, silliq	Aabb sariq, burishgan	aaBb yashil, silliq	Aabb yashil, burishgan

Jadvalda keltirilgan genotipik va fenotipik sinflarni, ularning takrorlanishi hamda nisbatlarini quyidagicha yozib chiqamiz:

F₂ da olingan F₂ da olingan Fenotipik
genotipik sinflar fenotipik sinflar sinflar nisbati
1. AABB q 1 sariq, silliq
2. AABb q 2 sariq, silliq 9/16 sariq, silliq
3. AaBB q 2 sariq, silliq ( 9 AˍBˍ)
4. AaBb q 4 sariq, silliq
5. AAbb q 1 sariq, burishgan 3/16 sariq, burishgan
6. Aabb q 2 sariq, burishgan ( 3 Aˍbb)
7. aaBB q 1 yashil, silliq 3/16 yashil, silliq
8. aaBb q 2 yashil, silliq ( 3 aaBˍ)
9. aabb q 1 yashil, burishgan 1/16 yashil, burishgan
jami q 16 ( 1 aabb)
Masalaning javobi:
1) gomozigotali sariq, silliq donli no’xat o’simliklari yashil, burishgan donli o’simliklar bilan chatishtirilganda Mendelning birinchi qonuniga ko’ra F₁ da faqat sariq, silliq donli o’simliklar hosil bo’ladi. Ular genotip bo’yicha digeterozigotali bo’lib, AaBb genotipga ega.
2) F₁ o’simliklari o’zaro chatishtirilganda F₂ da 9 ta genotipik va
9 : 3 : 3 : 1 nisbatda 4 ta fenotipik sinflar hosil bo’ladi. Ya’ni, Mendelning ikkinchi qonuniga binoan ajralish ketib, 9/16 qism sariq, silliq (A-B-); 3/16 qism sariq, burishgan (A-bb); 3/16 qism yashil, silliq (aaB-) va 1/16 qism yashil, burishgan (aabb) donli o’simliklar hosil bo’ladi.
3) F₁ o’simliklari chatishtirish uchun olingan sariq, silliq donli o’simliklar bilan qayta chatishtirilsa, keyingi avlodda F_B da yana sariq, silliq donli o’simliklar hosil bo’ladi.
sariq, silliq sariq, silliq
P ♀ AaBb X ♂ AABB
g AB, Ab, aB, ab AB
F_B AABB - sariq, silliq
AABb - sariq, silliq
AaBB - sariq, silliq
AaBb - sariq, silliq
4) F₁ o’simliklari chatishtirish uchun olingan yashil, burishgan donli o’simliklar bilan qayta chatishtirilganda, keyingi avlodda F_B da 1 : 1 : 1 : 1 nisbatda to’rtta fenotipik sinfga mansub o’simliklar hosil bo’ladi.
sariq, silliq yashil, burishgan
P ♀ AaBb X ♂ aabb
g AB, Ab, aB, ab ab
F_B AaBb - sariq, silliq
Aabb - sariq, burishgan
aaBb - yashil, silliq
aabb - yashil, burishgan