Biologiya (turlar bo’yicha) Termiz 2021

1-masala. Daltonizm va kar-soqovlik belgilari retsessiv belgilardir. Daltonizm geni X xromosomada, kar-soqovlik geni autosomada joylashgan. Daltonik va kar-soqov, erkak sog’lom ayolga uylanganda oilada bitta o’g’il daltonik, kar-soqov bitta qiz daltonik, lekin normal eshitadigan bo’lib tug’ilgan. Bu oilada ikkala belgisi bo’yicha ham kasal qiz tug’ilishi mumkinmi?
Masalaning yechilishi:
1) P ♀ normal, X ♂ kar-soqovlik

normal daltonik

Aa X^DX^d aaX^dY
g AX^D, A X^d aX^d, aY
aX^D, aX^d
F₁ AaX^DX^d AaX^dX^d, aaX^DX^d aaX^dX^d

AaX^DY AaX^dY aaX^DY aaX^dY

2-masala. Odamlarda ko’z rangi jigarrang (dominant) va ko’k ko’z (retsessiv) bo’ladi. Ko’z rangini ta’min etuvchi genlar autosomada joylashgan. Daltonizmni belgilaydigan retsessiv gen va uning dominant alleli esa X xromosomada joylashgan. Jigarrang ko’zli, ranglarni yaxshi ajrata oladigan ayol (otasi ko’k ko’z va daltonik) ko’k ko’z ranglarni normal ajrata oladigan erkakka turmushga chiqqan. SHu oilada o’rganilayotgan belgilar bo’yicha qanday fenotipga ega bo’lgan farzandlar tug’ilishi mumkin?
3-masala. Tovuqlarda patining olachipor (A) va qora (a) rangda bo’lishini boshqaravchi genlar jinsiy X xromosomada joylashgan. Olachipor tovuq bilan qora tus xo’roz chatishtirilsa, birinchi bo’g’inda olachipor xo’rozlar va qora tus urg’ochi jo’jalar paydo bo’lgan. CHatishtirish uchun olingan tovuq va xo’rozlarning genotipi qanday bo’lgan?
4-masala. Odamlarda gemoflliya kasalligi retsessiv belgi bo’lib, X xromosomada joylashadi. Albinizm kasalligi autosomada retsessiv holda joylashadi. Bu belgilar bo’yicha sog’ bo’lgan ota-onadan albinos va gemoflliya bilan kasallangan o’g’il tug’ildi. Ularning ikkinchi o’g’illari ham shunday patologik belgilar bilan tug’ilish ehtimoli qanday. Ulardan qizlar tug’ilishi mumkinmi?