Biologiya yun

Gen mühəndisliyi
Bu termin müxtəlif mikroorqanizmlərdə, xüsusilə də bakteriyalarda gen mo-nipulyasiyalarının artması nəticəsində yarandı.
Gen mühəndisliyinin əsas metodu müəyyən hüceyrədən genin və ya genlərin çıxarılaraq başqa bir orqanizmə köçürülməsidir. Bu metodlar nəticəsində yeni for-malar alınır ki, (xüsusilə mikroorqanizmlərdə) bunlarda mikrobiologiya sənayesin-də və ümumilikdə biotexnologiya sahəsində istifadə olunur. Belə ki, formalardan dərman preparatlarının alınması üçün istifadə olunur. Obyekt kimi, əsasən, Esche-richia coli bakteriyaları istifadə olunur (şək. 32). Elə mikroorqanizmləri biotexno-logiyada istifadə etməklə, maldarlıqda istifadə olunan zülallar əldə olunur.
Bakteriyalardan sənaye əhəmiyyətli maddələrin alınmasında istifadə olunur: spirtlər, üzvi turşular, şəkərlər, polimer birləşmələr
Gen mühəndisliyi sayəsində insanda insulinin sintezinə cavabdeh olan genlə-ri bakteriya hüceyrələrinə köçürmək mümkün olmuşdur. Hal-hazırda belə bakteri-yalardan sənaye miqyasında insulinin alınması həyata keçirilir. Bu isə şəkərli dia-bet xəstəliyi üçün vacib preparatdır.
Müxtəlif virus infeksiyaları zamanı interferonlar əmələ gəlir. Bu interferon-ları bakteriya hüceyrəsinə köçürürlər. Bu yolla da interferonlar həmin xəstəliklərə qarşı olan maddələrdir. Bu üsulla da hormonların, antibiotiklərin, fermentlərin alın-masını da həyata keçirirlər.
Belə hesab edirlər ki, prokariotlardakı xüsusi genlərin eukariotlara köçürül-məsi kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün çox əhəmiyyətlidir. Məsələn, azotfiksəedən bakteriyaların kənd təsərrüfatı bitkilərinin hüceyrələrinə köçürülməsi (şək. 33). Bu zaman torpağa azot gübrəsi verilməsini 2 dəfə azaltmaq olar.
Bakteriyaların bəzi növləri kəpənək və sürfələrində müxtəlif xəstəliklər törə-dir və onları məhv edir. Bu bakteriyaları kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün zərərli olan kəpənək və sürfələrinin hüceyrələrini köçürməklə, kənd təsərrüfatı bitkilərini bu həşəratların zərərli təsirindən mühafizə etmək olar.