Biotexnologiya asoslari

qattiq oziqa muhitida o’stirilgan mikroorganizmlardan fermentlarni ekstraksiya qilish 
hàmmà fårmåntlàr àsosàn suvdà eruvchàndir. SHuning uchun eng yaõshi ekstràgånt bo’lib suv 
hisoblànàdi. Mikroorgànizmlàrdàn fårmåntlàrni olish uchun ulàr màydàlanib qilinib, hujàyrà 
dåvorlàri måõànik yoki àvtomàtik holdà buzilib, ekstràksiya jàràyonigà jàlb qilinàdi. Bu usuldà hàm 
ho’l holdàgi, hàm quruq holdàgi mikroorgànizmdàn fårmånt eritmàsini olish mumkin. 
Biomàssàdàn fårmånt ekstràksiyasini to’liq àmàlgà oshirish uchun: hàrroràt, rN, jàràyon 
dàvomiyligi, ekstràksiya uskunàsining konstruktiv õususiyatlàri, àjràtilàyotgàn fårmånt tàbiàti và 
boshqà bir qànchà omillàrgà bog’liq. Bu omillàr hàr bir produsånt misolidà àlohidà tàdqiqotlàr 
yordàmidà àniqlànàdi và tàvsiya etilàdi. Màsàlàn, hàroràt ekstràksiya jàràyonigà kàttà tà’sir 
ko’rsàtàdi, ya’ni judà ko’p fårmåntlàr tårmolàbil bo’lib, hàttoki, 35-40
0
S dà inàktivàsiyagà 
uchràydi. 
SHuning uchun zàvod shàroitidà iloji borichà suvning hàroràti 22-25
0
S dà ushlàb turilàdi và hàr 
õil mikroflorà o’smàsligi uchun àntisåptiklàrdàn (formàlin, bånzol, toluol, õloroform và h.k) 
foydàlànilàdi. Ko’pchilik hollàrdà fårmåntlàrni rN 5-7 ko’rsàtkichidà to’liq àjràtib olish mumkin. 
Bioshrot bilàn fårmåntlàrning kàm isrofgàrchiligi àsosidà quyuqlàshtirilgàn ekstràktlàr olish 
uchun màõsus ekstràksiya uskunàlàrini ishlàtish dàrkor. yaqingàchà diffuziyali bàtàråyalàr kång 
ko’làmdà ishlàtilàr edi. Bu qurilmàdà ekstràksiya qilingàn mikroorgànizm fårmånti nisbàtàn ko’p 
fàollikni yo’qotàdi và qo’l ishigà àsoslàngàn holdà ko’p õàràjàt tàlàb qilàdi. SHu bilàn birgà kàm 
sàmàràdordir. SHuning uchun to’õtovsiz ishlovchi ekstràksiya uskunàlàri ustidà tàdqiqotlàr olib 
borilmoqdà. Bulàr jumlàsigà fårmånt sànoàtidà bir munchà qiziqish uyg’otgàn yuqori bosimdà 
ishlovchi “Niro Àtomàyzår” (yaponiya) firmàsi và rotor tipidàgi “Rouns-Dàuns” firmàsi 
ekstràktorlàridir. 
Låkin hozirgi vàqtdà pråss-diffuziya jàràyonigà àsoslàngàn uskunàlàrgà qàytish an’anasi 
kuzàtilmoqdà. Uning mohiyati shundàki, suvdà ushlàb turilgàn kul’turà pråsslànàdi và yanà suvdà 
tindirilib pråsslànàdi và h.k. làrgà àsoslànàdi. Ehtimol ekstràksiyaning bu usuli kålàjàkdà o’z 
rivojini topishi mumkin.