Bolalar pedagogikasi

Muammolar

Inklyuziv ta'limning asosiy ijobiy va salbiy tomonlarini ta'kidlar ekan, muammolarga to'xtalib o'tish zarur. Garchi bunday treningning jahon tajribasi alohida ehtiyojli o'quvchilar uchun ham, ularning sinfdoshlari uchun ham salbiy oqibatlarni aniqlamagan bo'lsa-da, ichki hayotda inklyuziyani to'liq amalga oshirishda bir qator ob'ektiv va sub'ektiv to'siqlar mavjud.

1. 
   Birinchidan, an'anaviy o'qitish uslublariga o'rganib qolgan o'qituvchilar o'z tamoyillarini o'zgartirishga tayyor emaslar.
   
2. 
   Ikkinchidan, sog'lom bolalarning konservativ ota-onalari ko'pincha nogiron bolalarga o'z farzandlari bilan o'qishlariga qarshi.
   
3. 
   Uchinchidan, moliyaviy masala o'ta dolzarb: aksariyat maktablarda tegishli jihozlar mavjud emas va kerakli materiallarni, ham o'quv, ham uy-ro'zg'or buyumlarini sotib olish imkoniyati yo'q.
   

Davlat darajasida inklyuziv ta'limni joriy etish uchun zarur bo'lgan huquqiy va iqtisodiy normalar mavjud emas. Rasmiylar ushbu mashg'ulot usulining ijobiy va salbiy tomonlari haqida bilishadi, yo'nalish ustuvor deb hisoblanadi, ammo amalda uni amalga oshirish hali ham qiyin.

O'quv bosqichlari

Kamchiliklarga qaramay, inklyuziv ta'lim juda ko'p afzalliklarga ega. Ushbu ta'lim tizimiga maktabgacha yoshdagi bolalar bog'chalari va boshqa muassasalar, o'rta maktablar va o'rta kasb-hunar va oliy kasb-hunar ta'limi kiradi. Inklyuzivning asosiy maqsadi - bu nogironlar uchun to'siqsiz muhit yaratishdir.
Inklyuziv ta’lim tizimida jahon miqyosida amaliyotga joriy qilish borasida bugungi kunga qadar ham juda ko’plab muammolar va to’siqlar mavjud. Ular jumlasiga quyidagilar kiradi:
Salbiy munosabat;
Hamjamiyatda ko’rinmaslik;
Moddiy mablag’ muammolari;
Jismoniy moslashtirish;
Sinfdagi o’quvchilar soni;
Qaramlik;
Jinsiy belgilarga qarab kamsitish;
Favqulodda vaziyatlar, mojorolar va qochoqlar.
Salbiy munosabat-maxsus ehtiyojli bolalarning umumta’lim muasasalari tizimida ta’lim tarbiya olaishlari uchun eng katta to’siq bo’lsa kerak. Salbiy munosabat muammosining mazmuni shundaki, ota-onalar, hamjamiyat a’zolari, o’qituvchilar, umumta’lim muassasalari hodimlari, boshqaruv organlaridagi hatto maxsus ehtiyojli bolalrning o’zlaridagi umumta’lim muassasalarida ta’lim tarbiyaolishlariga nisbatan qashiliklari va buni istamasliklaridir. Bunga sabab nogironlarga nisbatan insonlardagi noto’g’ri fikr, ular to’g’risida ma’lumotlarning yetishmasligi, nogiron bolalarning chegaralangan muhitda o’sganligi va boshqalardir. Hamjamiyatda ko’rinmaslik muammosining mazmuni shundaki, ko’pincha ko’plab maxsus ehtiyojli bolalar otaonalar tomonidan qattiq bekitiladi. Ularni uyga qamab hyech kimga ko’rsatmaydilar, ro’yxatga olish jarayonida nogiron bolasi to’g’risida hyech bir ma’lumot berilmaydi. Natijada ko’plab nogiron bolalar hamjamiyatda ishtirok etishdan mahrum bo’ladilar. Ular to’g’risida hyech bir ma’lumotni bo’lmasligi ta’lim-tarbiya muassasalariga qatnamasliklariga olib keladi.
Inklyuziv ta’limni amaliyotga joriy etish ustida olib borilgan tajribalardan shu narsa o’z isbotini topdiki, har qanday imkoniyati cheklangan bolalarni nuqsonini ilk yoshdan o’z vaqtida aniqlab mutaxassislarga murojaat qilinsa va maktabga tayyorgarlik ishi o’z vaqtida olibib borilsa abatta ko’zlangan maqsadga erishish mumkin. Ya’ni inklyuziv ta’limning samarasi yuqori darajada bo’ladi.