BöYÜk elmi Şurada 2 Bakıda ikinci Azərbaycan- alman-türk tibb konqresi keçirilib

M.ƏLƏKBƏRLİ

 

Kitab Azərbaycanın tarixinə  qısa nəzərlə 

başlayır və 9 bölməyə ayrılıb. Həmin 

bölmələrdən biri də “Ümumi cərrahlıq 

kafedrasının təşkili” bölməsidir. Müəllif 

burada ADR-in yaranmasını xalqımızın 

tarixi uğuru hesab edir, BDU-nun, onun 

tərkibində tibb fakültəsinin təşkilini böyük 

mədəni-elmi hadisə adlandırır. Ali təhsilin, 

həmçinin tibb təhsilinin təşkili və inkişafın-

da müstəsna rol oynayan Rusiyadan dəvət 

olunmuş V.İ.Kazımovski, İ.İ.Şirokoqorov, 

F.N.İlyin, B.K.Finkelşteyn, A.İ.Okinçeviç, 

D.N.Belenkiy və b. haqqında səmimi və qısa 

məlumat verir, kafedrada yetişən və onun 

təşkilində, inkişafında əmək sərf etmiş milli 

kadrlar barədə məhəbbətlə danışır. Kitabın  

“Kafedra ilə tanışlıq” bölməsində Çərkəz 

müəllim tələbəlik illərində ümumi cərrahlıq 

kafedrasına aid təəssüratlarını bölüşür, həm 

də tibbə olan həvəsin yaranmasında bö-

yük qardaşı Əkbərin rolunu rəğbət hissi ilə 

xatırlayır, onun bir qardaş kimi köməyindən 

məhəbbətlə söz açır. Müəllif yazıb-oxu-

ya bilməyən valideynlərinin təhsilə olan 

sevgisindən də ehtiramla danışır. O yazır: 

“Mən orta məktəbdə oxuyanda atam tez-

tez məktəbə gələrdi, müəllimlərdən mənim 

oxumağım barədə soruşardı, hətta sinfimizə 

girib, arxada oturub mənim cavablarıma 

qulaq asardı”. Yeri gəlmişkən, deyim ki, 

valideynin uşağın təhsili ilə maraqlanması, 

bu işə ciddi yanaşması uşaqların sonrakı 

taleyində müstəsna rol oynayır. Mən bunu 

sinif yoldaşlarımın, xüsusən rəhmətlik 

kimya elmləri doktoru, professor Bəybala 

Həsənovun taleyində əyani olaraq müşahidə 

eləmişəm. Bunu Çərkəz müəllim və onun 

qardaşlarının timsalında da görmək olar.

Kitabın  bu  hissəsində  müəllif  ümumi 

cərrahlıq fənnindən dərs deyən müəllimlərini 

ehtiramla xatırlayır. 

Kitabın 

tərtibatı 

və 

mövzuların 

yerləşdirilməsi  baxımından,  bəlkə  də,  xırda 

düzəlişə ehtiyac olsa da, amma dil və üslubun 

təbiiliyi, hadisələrin təsvirindəki səmimiyyət, 

hər şeydən əvvəl ana dilinə bələdlik səviyyəsi 

onu  oxunaqlı  edir,  necə  deyərlər,  su  kimi 

içilməsinə  şərait  yaradır.  Bu  mənada  “Le-

ninqrada ezamiyyət”, “Moskvaya ezamiyyət”, 

“Ümumi  cərrahlıq  kafedrası  1970-1994-cü 

illərdə”, “Azərbaycanın sonrakı müsibətləri”, 

“Kafedranın  yeni  rəhbəri”  adlı  fəsillərini 

birnəfəsə  oxuyursan.  Bu  hissələri  Çərkəz 

müəllim, doğrudan da, bir yazıçı qələmi ilə 

əsl ilhamla, bir sıra özünəməxsusluqla yaz-

mışdır. 

Kitabın  həyəcansız  oxunması  müm-

kün  olmayan  səhifələrindən  biri  doktorluq 

mövzusunun  və  onun  zirvə  nəticəsi  hesab 

edilən  süni  protezin  xəstə  üzərində  sınaq-

dan keçirilməsi hadisəsinin təsviridir. Çərkəz 

müəllim  öz  başına  gələn,  gələcəyi  üçün 

“olum – ölüm” əhəmiyyətli bu prosesi elə ob-

yektiv,  kənardan  baxan  adam  kimi  canlan-

dırır ki, sanki gərgin konfiliktli bir dramatik 

əsər oxuyursan.

Kitabın belə maraqlı səhifələri yetərincədir. 

Xüsusən kafedranın yaşlı,  cavan əməkdaşları 

haqqında  qısa  oçerklər,  ümumi  cərrahlığın 

nəzəri  və  əməli  problemlərinə,  kafedranın 

əvvəlki və sonrakı fəaliyyətinə həsr olunmuş 

bölmələr,  hissələr  Çərkəz  müəllimin  işinə 

həvəs  və  məsuliyyətindən,  müəllimlərinə 

və  yoldaşlarına  olan  səmimi,  təmənnasız 

münasibətindən xəbər verir. Çərkəz müəllim 

yeri  gəldikcə    onun  püxtələşmiş  cərrah, 

yetkin  ziyalı,  vətəndaş  kimi  yetişməyində 

ən  kiçik  köməyi,  məsləhəti  olan  insanla-

ra  minnətdarlığını  ifadə  edir,  gənclərə  də 

tövsiyəsi bu olur ki, müəllimlərinə, yaxşılığı 

keçən  hər  kəsə  hörmətlə  yanaşsınlar,  dik-

başlıq etməsinlər. Bir oxucu, gənclərin yet-

kin  şəxsiyyət  kimi  yetişməsində  müəyyən 

uzunmüddətli  əməyi  olan  bir  şəxs  kimi 

bu  kitabın  mənə  xoş  gələn,  necə  deyərlər, 

ürəyimdən  tikan  çıxaran  cəhətlərindən  biri 

də budur. Bu mənada akademik A.Namazova, 

akademik 

Ə.Əmiraslanov, 

professor 

N.Rzayev,  professor  V.Şadlinski,  professor 

B.Aşurov,  dosent  İsa  Qurbanəliyev,  dosent 

H.Bağırov,  dosent  M.Kərimov  və  başqaları 

haqqında yazılanları oxucu dərin razılıq hissi 

ilə qarşılayır.

Ümumiyyətlə, haqqında danışdığım kitabda 

insanı  dərindən  düşündürən,  vətəndaş  kimi 

həyəcanlandıran məqamlar çoxdur. Məsələn, 

Qarabağ  döyüşlərində  müəllifin  bir  cərrah 

kimi  fəaliyyətini,  ağır  əməliyyatdan  sonra 

sağalıb  xidmətə  qayıtmış  əsgərlə  təsadüfi 

görüş səhnəsini həyəcansız oxumaq olmur. 

Kafedraya rəhbər seçiləndən sonra baş verən 

anlaşılmazlıqlar, onların ədalətlə aradan qal-

dırılması,  əməkdaşlara  müəllim,  ağsaqqal, 

rəhbər  kimi  qayğı  və  tələbkarlıqla  yanaşıl-

ması  ilə  bağlı  olan  hadisələr  hər  kəs  üçün 

ibrət çıxarmalı nümunələrdir. Kitabda Çərkəz 

müəllim  Azərbaycan  ictimai  həyatında  və 

onun səhiyyəsində baş vermiş və verməkdə 

olan hadisələrə, xüsusən milli cərrahlığımızın 

inkişafı  və  gələcəyi  ilə  əlaqədar  olaylara  öz 

prinsipial  mövqeyini  bildirir,  bir  vətəndaş 

kimi narahatlığını oxucunun diqqətinə çatdı-

rır. Kitabın son səhifələrində müəllif 50 illik 

həkimlik həyatında rastlaşdığı xoş və xoş ol-

mayan olayları yada salır, xalqımızın keçdiyi 

çətin müstəqillik yollarına nəzər salır, ATU-

nun, ölkəmiz üçün müstəsna yeri olan, ümu-

mi  cərrahlıq  kafedrasının  uğurlarını  xatır-

ladır, öz səmimi etiraf və minnətdarlıqlarını 

dilə gətirir. 

Əlbəttə,  200  səhifədən  çox  olan    ki-

tab  haqqında  bir  qəzet  məqaləsində  tam 

təəssürat yaratmaq çətindir. Ona görə pro-

fessor  Çərkəz  Cəfərovun  dostları,  tanışları, 

tələbələri, ümumilikdə hər kəs üçün bu kita-

bın çox maraqlı olacağını bildirir və müəllifə 

cansağlığı  və  elmi-publisistik  fəaliyyətində 

uğurlar diləyirəm.