Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

Aktiv hisobvaraq bo‘yicha operatsiyalarni aks ettiruvchi jadval
 
 
 
Debet 
 
 
Summa 
 
Kredit 
 
Summa 
1. Kun boshiga bo„lgan bosh-
lang„ich qoldiq (saldo) 
2. Mablag„larning kelishi 
a) ....... 
b) ....... 
v) ....... 
3. Mablag„larning kelishi 
bo„yicha aylanmalar 
summasi (a+b+v) 
Kun oxiriga bo„lgan qoldiq 
(1+3-5) 
.............
.... 
.............
.... 
.............
.... 
1. Mablag„larning hisobdan 
chiqarilishi 
a) ........... 
b) ........... 
v) ............ 
2. Mablag„larni hisobdan 
chiqarilishi bo„yicha ay-
lanmalar summasi 
(a+b+v) 
..............
..... 
..............
..... 
..............
..... 
Ushbu jadvalda ko„rib turganimizdek, hisobvaraq ikki qismdan 
iborat bo„lib, uning debetida kun boshiga bo„lgan qoldiq aks ettirilgan 
(1). Kun davomida turli operatsiyalar bo„yicha hisobvaraqqa kelib tush-
gan mablag„lar (2) jamlanib “debet” bo„yicha aylanmalarni (3) hosil qi-
ladi. Hisobvaraqdan tovarlar, xizmatlar va notovar operatsiyalar bo„yi-
cha to„lovlar, ya‟ni mablag„larning hisobdan chiqarilishi (4) hamda shu 
barcha to„lovlar bo„yicha umumiy aylanmalar (5) hisobvaraqning kredit 
tomonida aks ettirildi. Endi kun oxiriga bo„lgan qoldiqni (6) topish 
uchun boshlang„ich qoldiq summasiga kun bo„yi kelib tushgan mab-
lag„lar bo„yicha aylanmalar summasini qo„shib, kun bo„yi hisobdan chi-
qarilgan mablag„lar yig„indisini ifodalovchi aylanmalar summasini ayi-

---

26 
ramiz. Shunday qilib, aktiv hisobvaraq bo„yicha kun oxiriga bo„lgan 
qoldiq summasini hisoblab chiqarish mumkin. 
Endi passiv hisobvaraq orqali o„tkaziladigan operatsiyalarni ifoda-
lovchi jadvalni ko„rib chiqamiz.
2-jadval.