Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika
Yüklə 2,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
K
AH SC K – hisobvaraq kategoriyasini bildiradi, ya‟ni: 1 – Aktivlar; 2 – Majburiyatlar; 3 – Kapital; 4 – Daromadlar; 5 – Xarajatlar; 9 – Ko„zda tutilmagan holatlar bo„yicha hisobvaraqlar. AH – yuqorida sanab o„tilgan kategoriyalardan biriga qarashli asosiy hisobvaraq 01 – asosiy hisobvarag„i naqd pullar va boshqa kassa hujjatlarini bildiradi, ya‟ni bank aktivlaridan biri bo„lgan naqd pullar. SC – asosiy hisobvaraqqa qarashli bo„lgan subschyot. Masalan, 10000 – aktivlarni bildiradi. 10100 – aktivlar bo„limiga qarashli naqd pullar va boshqa kassa hujjatlarini bildiruvchi asosiy hisobvaraq. 10101 – aylanma kassadagi naqd pullarni bildiruvchi hisobvaraq. Demak, 1 – aktivlar; 01 – naqd pullar; 01 – aylanma kassadagi naqd pullar. Lekin ko„rsatilgan raqamlarning har biri alohida (01, 1) emas, bal- ki birga yoziladi va o„qiladi, ya‟ni 10101, 10102, 10105 va hokazo. Barcha kategoriyaga qarashli asosiy va subschyotlar xuddi yuqori- dagi tartibda nomerlanadi. Barcha aktivlar 40 ta atrofida asosiy hisobvaraqqa bo„linadi, har bir asosiy hisobvaraq ham bir necha subschyotdan iborat. Masalan: 23 10100 – asosiy hisobvaraq “Naqd pullar va boshqa kassa hujjatlari” deb nomlanadi va quyidagi subschyotlarni o„z ichiga oladi: 10101 – aylanma kassadagi naqd pullar; 10102 – zaxiradagi naqd pullar; 10105 – cheklar va boshqa kassa hujjatlari; 10107 – bankomatlardagi naqd pullar; 10109 – yo„ldagi pullar; 10111 – bank binosidan tashqaridagi kassalardagi naqd pullar. Huddi shunday misolni «Majburiyatlar» kategoriyasi bo„yicha ko„rib chiqamiz. Bank majburiyatlari “Talab qilib olinguncha saqlanadigan” (muddatsiz) depozitlardan boshlanadi: ya‟ni, 20200 – talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlar, bunda: 2 – majburiyatlar kategoriyasini, 02 esa shu majburiyatlarga te- gishli asosiy hisobvaraqni bildiradi. Ushbu asosiy hisobvaraq bir qancha yordamchi hisobvaraqlarni (subschyotlarni) o„z ichiga oladi: 20202 – Hukumatning budjetdan tashqari mablag„lari bo„yicha ta- lab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlari; 20203 – Respublika qaramog„idagi budjet tashkilotlarining budjet- dan tashqari mablag„lari bo„yicha muddatsiz depozitlari; 20204 – Mahalliy budjet qaramog„idagi budjet tashkilotlarining budjetdan tashqari mablag„lari bo„yicha talab qilinguncha saqlanadigan depozitlari; 20205 – Budjetdan tashqari fondlarning talab qilinguncha saqlana- digan depozitlari; 20206 – Jismoniy shaxslarning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlari; 20207 – Respublika yo„l jamg„armasining talab qilinguncha saqla- nadigan depozitlari; 20208 – Xususiy korxonalar, xo„jalik shirkatlari va jamiyatlarning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlari; 20210 – Davlat korxona, tashkilot va muassasalarining talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlari; 20212 – Nodavlat notijorat tashkilotlarining talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlari; 20214 – Chet el kapitali ishtirokidagi korxonalarning talab qilib olinadigan depozitlari; 20216 – Bank bo„lmagan moliyaviy muassasalarning talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlari; 24 20218 – Yakka tartibdagi tadbirkorlarning talab qilib olinadigan depozitlari; 20296 – boshqa talab qilib olinadigan depozitlar. Demak, 20200 – talab qilib olinguncha saqlanadigan depozitlar asosiy hisobvarag„i bir nechta yordamchi hisobvaraqni o„z ichiga olar ekan. Yuqorida sanab o„tgan depozit hisobvaraqlarining hammasi kor- xona va tashkilotlarining hisob-kitob schyotlariga tenglashtirilgan bo„- lib, ular orqali mijozlarining hisob-kitob, kassa, kreditni qaytarish va boshqa operatsiyalari o„tkaziladi. Korxona va tashkilotlar o„zlarining ortiqcha pul mablag„larini jam- g„armali (20400) yoki muddatli (20600) depozitlarda saqlashlari mum- kin. Bu asosiy hisobvaraqlar ham talab qilib olinadigan depozitlar hisob- varaqlari kabi nomerlanib, o„z ichiga yuqorida ko„rsatilgani kabi bir nechta qo„shimcha hisobvaraqlarni oladi. Hisobvaraqlar rejasining qolgan bo„limlaridagi hisobvaraqlari ham huddi shunday tartibda nomerlanadi. Yüklə 2,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|