Buxgalteriya hisobining milliy standarti (21-son bhms)

T/r	Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Schyotlarning bog‘lanishi
Debet	Kredit
1	Tovar, ish va xizmatlarni sotishdagi xaridorlar va buyurtmachilarning qarzlari summasi	4010	9010-9030
2	Asosiy vositalar va boshqa aktivlarni sotishdagi xaridorlar va buyurtmachilarning qarzlari summasi	4010	9210, 9220
3	Xaridorlar va buyurtmachilardan to‘lovlar kelib tushdi	5010-5530	4010
4	Xaridorlar va buyurtmachilarga sotilgan mahsulotlar, tovarlar, bajarilgan ish va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun da’vo bildirildi	4860	4010
5	Xaridorlar va buyurtmachilarga sotilgan tovarlar, mahsulotlar, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlar bo‘yicha hisob-kitob hujjatlarini taqdim etishda olingan bo‘naklarning hisobga olinishi	6310	4010
6	Xaridorlar va buyurtmachilarning to‘lanmagan qarzlarining zararga hisobdan chiqarilishi	9430	4010
7	Xaridorlar va buyurtmachilarning qarzlari dargumon qarzlar bo‘yicha rezervlar hisobiga hisobdan chiqarilishi	4910	4010
8	Olingan veksellar bo‘yicha qarzlarning qoplanishi	5010-5530	4020
9	Olingan veksellarning uzoq muddatli qismdan joriy qismga o‘tkazilishi	4020	0910

2-§. Ajratilgan bo‘linmalar, sho‘‘ba va qaram
xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schyotlarni
hisobga oluvchi schyotlar (4100)

175. Ajratilgan bo‘linmalar, sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlari bilan tovarlar, tayyor mahsulot, bajarilgan ishlar, ko‘rsatilgan xizmatlar uchun debitorlik qarzlari bo‘yicha hisob-kitoblar to‘g‘risidagi axborotlarni umumlashtirish quyidagi schyotlarda amalga oshiriladi:

4110 "Ajratilgan bo‘linmalardan olinadigan schyotlar";
4120 "SHo‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schyotlar".

176. 4110 "Ajratilgan bo‘linmalardan olinadigan schyotlar" schyotida korxonaning umumiy balansiga (ichki xo‘jalik yoki ichki balans hisob-kitoblar) qo‘shiladigan ajratilgan bo‘linmalar (filiallar, vakolatxonalar)ning debitorlik qarzlari hisobga olinadi. Bu schyotda ajratilgan mulklar, moddiy qiymatliklarni o‘zaro hamkorlikda chiqarish, bo‘linmalarning xodimlariga ish haqi to‘lash va boshqa joriy operatsiyalar bo‘yicha hisob-kitoblar hisobga olinadi.

Hisob-kitoblarni amalga oshirish uchun asosiy hujjatlar bo‘lib ta’sis shartnomasi, chora-tadbirlar shartnomasi, ta’sischilarning ushbu bo‘linmalarni tashkil qilish to‘g‘risidagi qarori, ta’sischilarning mulkni berish to‘g‘risidagi qarori va boshqalar hisoblanadi.
Ko‘rsatilgan bo‘linmalarga ajratilgan mulk korxona tomonidan asosiy vositalar (0100), nomoddiy aktivlar (0400), o‘rnatiladigan asbob-uskunalar (0700), materiallar (1000), tayyor mahsulotlar (2800), tovarlar (2900) va boshqalarni hisobga oluvchi schyotlardan 4110 "Ajratilgan bo‘linmalardan olinadigan schyotlar" schyotining debetiga hisobdan chiqariladi.

177. 4120 "SHo‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schyotlar" schyotida sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlarining (balanslararo yoki xo‘jalik ichidagi hisob-kitoblar) debitorlik qarzlari hisobga olinadi. Ushbu schyotda tovar, mahsulot, ish, xizmatlarni sotish va boshqa joriy operatsiyalar bo‘yicha hisob-kitoblar hisobga olinadi.

4110 "Ajratilgan bo‘linmalardan olinadigan schyotlar" va 4120 "SHo‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schyotlar" schyotlari bo‘yicha analitik hisob har bir ajratilgan bo‘linma, sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlari bo‘yicha yuritiladi.

178. Ajratilgan bo‘linmalar, sho‘‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlaridan olinadigan schyotlarni hisobga oluvchi schyotlar (4100)ning bog‘lanishi: