56
Irsiyat qonunlari to‘g‘risidagi fan - genetika odamlarda yuzlab
turli qobiliyat nishonalari – mutlaq eshitish, favqulodda ko‘rish
xotirasi, g‘oyat tez ta’sirlanishdan tortib nodir matematik va badiiy
iste’dodgacha mavjud bo‘lishini nazarda tutadi. Nasldan naslga
o‘tadigan xususiyatlarga quyidagilar kiradi: Anatomik-fiziologik
tuzilish (misol uchun yuz tuzilishi}, organlar holati, qaddi-qomat, asab
tuzilishi xususiyatlari, teri, soch hamda ko‘zlarning rangi. Shu-
ningdek, nutq, tafakkur, ixtiyoriy harakat va amallar, vertikal holatda
yurish, mehnat, ijod qilish qobiliyati va boshqa iste’dod alomatlari
ham nasldan naslga o‘tadi. Iste’dod alomatlari umumiy xususiyat kasb
etadi, muayyan mehnat va ijod turiga yo‘naltirilgan emas. Iste’dod
alomatlari muayyan faoliyatga moyillikni aks ettiradi, xolos.
Ma’lum oilada tarbiyalanayotgan bolada ajdodlariga xos iste’dod
nishonasi aks etganda, aynan ana shu iste’dodning shakllanishida
muhim rol o‘ynagan, uning rivojlanishi uchun qulay imkoniyatlarga
ega oila muhitini nazardan chetda qoldirmaslik lozim. Fiziologiya va
psixologiya fanlari bo‘yicha olib borilgan tadqiqot natijalarining
ko‘rsatishicha, inson bolasi tayyor qobiliyat bilan emas, balki biror bir
qobiliyatning ro‘yobga chikishi va rivojlanishi uchun manba bo‘lgan
layoqat bilan tug‘iladi. Layoqat go‘yo “mudroq” holatda bo‘lib, uning
“uyg‘onishi” - rivojlanishi uchun qulay muhit yaratishni talab qiladi.
Dostları ilə paylaş: