Buxoro davlat universiteti qodirova saodat abduraximovna

Tekshiruv bayon

---

68 
Qayta hikoya qilish - hikoya qilishning birinchi turi hisoblanadi. 
Qayta hikoya qilish tinglangan badiiy asarlarni ma’noli ogʻzaki nutqda 
takroriy aytishdir. Qayta hikoya qilish oʻquvchilar badiiy nutqining 
rivojlanishiga, emotsional va obrazli soʻzlarni tanlashga oʻrgatadi, jonli 
soʻzni egallashga yordam beradi, asarni tinglay bilish, uning 
mazmunini tushunish koʻnikmasini oʻstiradi, ularni bayon qilishdagi 
izchillikni, muallifning ifoda usulini eslab qolishga, asarni tushunib, 
jamoa oldida ogʻzaki aytib bera olish malakasini shakllantiradi. 
Qayta hikoya qilishga oʻrgatish samarali boʻlishi uchun, eng 
avvalo, qayta hikoya qilish ushun matnlarni toʻgʻri tanlash lozim.
Har bir asar oʻquvchilarda jamiyatimiz uchun zarur boʻlgan 
sifatlarni tarbiyalashi va rivojlantirishi kerak. Qayta hikoya qilish 
uchun asar tanlanganda quyidagi talablarga amal qilish kerak: yuqori 
badiiy qimmatga, gʻoyaviy-mantiqiy yoʻnalishga ega boʻlishi, 
joʻshqinligi, fikrning yangiligi va bayonning obrazliligi, voqealarning 
ketma-ketligi, mazmunining qiziqarliligi, shu bilan bir qatorda, badiiy 
asarning hajmi va uning oʻquvchi yoshiga mos kelishini ham hisobga 
olish muhim ahamiyatga ega.
Ushbu talablarga xalq ertaklari, hajmi uncha katta boʻlmagan 
hikoyalar misol boʻla olishi mumkin. Shuningdek, dasturda 
oʻquvchilarning qayta hikoyalariga bir qancha talablar qoʻyilgan:
l) ma’nosiga tushungan holda, ya’ni matnni toʻliq tushunib hikoya 
qilish;
2) asarni toʻliq bayon etish, ya’ni asardagi muhim joylarini tashlab 
ketmasdan bayon etish;
3) izchillik (ketma-ketlik) bilan hikoya qilish;
4) muallif matnidagi lugʻatlardan va iboralardan foydalanish, 
ayrim soʻzlarni ularning sinonimlari bilan almashtirish;
5) toʻgʻri ohangdan foydalanish, uzoq pauzalarning boʻlmasligi; 
6) ogʻzaki nutq madaniyatiga e’tibor berish: qayta hikoya 
qilayotganda gavdani toʻgʻri tutish, tinch turish, tinglovchilarga 
murojaat qilish, nutqning intonatsion ma’nodorligidan (ifodaliligidan) 
foydalanish, yetarlicha baland ovozda tovushlarni aniq talaffuz etish. 
•