Buxoro davlat universiteti qodirova saodat abduraximovna
Yüklə 44,74 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Xatolarni to
ʻ g ʻ rilash va ularning oldini olish 118 matnni til tomonidan tahlil qilish oʻquvchilar yoʻl qoʻygan xato ustida ishlash uchun asos boʻlib xizmat qiladi); 5) oʻquvchilarni tuziladigan matn leksikasidan, ayrim sintaktik qurilmalardan foydalanishga tayyorlash maqsadida har bir hikoya, insho, bayondan oldin uni til jihatidan mashq qilish; 6 ) imkoni boʻlsa, grammatik mavzu oʻrganilayotganda, shu mavzu xatoning oldini olish uchun asos boʻlib xizmat qilishini koʻrsatish - tushuntirish; 7) oʻquvchilarni yozgan insho va bayonlarini oʻzlari tekshirishiga va mustaqil takomillashtirishi (“tahrir qilish”)ga maxsus oʻrgatish. Koʻrsatilgan yoʻnalishlarning hammasi har bir sinf oʻquvchilari uchun, ayniqsa, 3- va 4-sinf oʻquvchilari uchun muvofiq keladi. Nutqiy xatolarni toʻgʻrilashva oldini olish til ustida ishlash bilan bogʻlab, maqsadga muvofiq holda uyushtiriladi. Oʻquvchilar ogʻzaki va yozma nutqida yoʻl qoʻygan nutqiy xatolarni oʻz vaqtida toʻgʻrilab borish zarur. Oʻquvchi yoʻl qoʻygan xatosining toʻgʻri variantini oʻzlashtirsin, imkoni boʻlsa, xatoning kelib chiqish sababini tushunsin. Xatoni toʻgʻrilashning eng foydali usuli yoʻl qoʻygan xatosini oʻquvchining oʻzi toʻgʻrilashi hisoblanadi, agar oʻquvchi xatosini toʻgʻrilay olmasa, uni oʻqituvchi toʻgʻrilaydi. Xato turiga qarab toʻgʻrilanadi: gap yoki soʻz birikmasi qayta tuziladi, soʻz boshqasi bilan almashtiriladi, zarur soʻz qoʻshiladi, ortiqchasi ustidan chiziladi. Insho yoki bayonni tahlil qilish darsida xatolar ustida ishlash maqsadi uchun darsning ikkinchi qismi – 20-25 minuti ajratiladi. Oʻqituvchi oʻquvchilar insho yoki bayonni qanday yozganlari haqida qisqa tushuncha berib, eng yaxshi yozilgan matnni oʻqib beradi, mazmundagi, mavzuni yoritishdagi kamchiliklar, imloviy va nutqiy xatolar aniqlanadi. Yoʻl qoʻyilgan xatoni toʻgʻrilash yoʻli tushuntiriladi. Shundan soʻng xato ustida birgalikda ishlanadi: oʻqituvchi yoʻl qoʻyilgan xatoning bir turini toʻgʻrilash yuzasidan topshiriq beradi: “Nooʻrin ishlatilgan soʻzni boshqasi bilan almashtiring”. Xatosi bor matnni oʻqib yoki yozib beradi, oʻquvchilar yoʻl qoʻyilgan xatoni topadilar, maqsadga muvofiq soʻz bilan almashtirib, uni toʻgʻrilaydilar va tushuntiradilar. Yüklə 44,74 Kb. Dostları ilə paylaş:
|