Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti tuproqshunoslik va geografiya kafedrasi
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
74
Xulosa. Bitiruv malakaviy ishini bajarish davomida tahlil qilingan ma’lumotlarga ko’ra quyidagicha xulosalar chiqarish mumkin: Buxoro vohasida tarqalgan tuproqlar undan tashqari yer yuzidagi tuproqlarning sho’rlanishiga o’z navbatida quyidagilar tasir qiladi: 1. Har qanday tuproqning o’ziga xos xususiyatlari shakllanishida ona jinsning roli katta hisoblanadi, ona jins tarkibi qanday bo’lsa tuproqning kimyoviy xususiyatlari hamshunga muvofiq bo’ladi. 2. Tuproqning namlanishi tuproq tarkibidagi tuz hosil qiluvchi kimyoviy unsurlarni eritib tuproq eritmasida tuzlar hosil bo’lishiga olib keladi. 3. Yuqori havo harorati ta’sirida tuproq yuzasidan suvning jadal bug’lanishi tuproq eritmasidagi tuzlarning tuproqning yuza qatlamiga to’planishiga olib keladi, shu tariqa tuproqlarning tabiiy sho’lanishi yuzaga keladi. 4. Doimiy esib turadigan shamollar uzoq masofalardan har xil darajadagi tuzlarni bir joydan ikkinchi joyga olib kelib sho’rlanish jarayonini tezlashtiradi. 5. Tuproqlarni tabiiy sho’rlanish darajasiga iqlim, tuproqning fizik mexanik xossalari, o’simlik qoplami, sizot suvlarining sathi kabi omillar bevosita ta’sir ko’rsatadi. 6. Tuproqlardan madaniylashgan sug’oriladigan tuproqlarda ekinlarni sug’rish jarayonida sug’rish me’yorlarga amal qilmaslik oqibatida sizot suvlarini sathi ko’tarilishi yuzaga keladi. 7. Sizot suvlari sathining ko’tarilishi, ya’ni tuproq yuzasiga yaqinlashishi tuproq kaplyarlari orqali yuqoriga ko’tarilib, tuproq yuzasidan bug’lanishining ko’payishiga, ikkilamchi sho’rlanishiga olib keladi.
75
8. Buxoro vohasi rel’yefining tekisligi, sizot suvlarining tabiiy ravishda hududdan tabiiy ravishda oqib chiqib ketish imkoniyati yoqligi ikkilamchi sho’rlanish ehtimolini kuchaytiradi. 9. Voha tuproqlarining tabiiy va antropogen ta’sirda sho’rlanish jarayonlarining muntazam kechishi har yil tuproqlar sho’rini yuvish zarurati tug’diradi. 10. Kollektor zovurlarni ko’milib qolishi talabga javob bermasligi tuproqdan ortiqcha suvni chiqib ketishga yo’l qo’ymasligi natijasida ham sho’rlanishga olib keladi. 11. .Buxoro vovasida atmosfera yog’inlarining miqdori kam bo’ganligi bois tuproq qatlamlari tabiiy ravishda yuvilmaydi, shu sababli sho’r yuvish tadbiri tuproqdagi tuzlar miqdorini kamaytirishning eng ishonchli usul hisoblanadi.
|