Buxoro davlat universiteti

1.2. Fizikani o’qitish jarayonining didaktik jihatlari

O'zbekiston Respublikasi mustaqillik yo'lidagi dastlabki qadamlaridayoq ma'naviyatimizni tiklash, yanada yuksaltirish, milliy ta'lim-tarbiya tizimini takomillashtirish, uning zaminini mustahkamlash, zamon talablari bilan uyg'unlashtirish asosidajahon andozalari darajasiga chiqish maqsadida katta ishlarni amalga oshirishni rejalashtirdi.

Birinchi navbatda tarbiyachilarning o'ziga zamonaviy bilim berish, ularning ma'lumotini, malakasini oshirish, ta'limning zamonaviy uslublari bilan qurollantirish muhim va paysalga solib bo'lmaydigan dolzarb masalalardan biridir. Tarbiyachi mustahkam fan asoslarini o'rganishdan tashqari ularni o'quvchilarga yetkazish yo'llari, zamonaviy pedagogik texnologiya bilan qurollanishi zarur. Shu nuqtayi nazardan turli fanlarni o'qitish uslublarini ishlab chiqish va ular bilan o'qituvchilarni qurollantirish zarur omillardan biridir. Fizika o'qituvchisi fan asoslarini o'rganish bilan bir qatorda uni o’quv yurtidava turli o'quv yurtlarida o'qitish uslublarini o'rganishlari ham zarur. Shuning uchun ham biz eng avvalo o'qitish uslubining pedagogik fan ekanligini va uning maqsad, vazifalarini ko'rib chiqishimiz zarur.

Fizika fani ahamiyatining ortib borishi pedagogik fanlar sistemasida fizika o'qitish uslublarini yuqori pog'onalarga ko'tardi.

Fizika fanini o'qitish jarayoni fizika asosiarni o'qitish nazariyasi va amaliyotidan iboratdir.

Fizika o'qitish jarayonida uchta bosh funksiya amalga oshiriladi:

1) ta'lim; 2) tarbiya; 3) rivojlanish.

Ta'lim funksiyasi bosh va belgilovchi funksiya bo'lib, uni amalga oshirish jarayonida o'quvchilar fizika asoslarini o'rganadilar, olgan bilimlarini amaliyotda qo'llash malakasi va ko'nikmasini hosil qiladilar.

Tarbiya funksiyasi o'qitishga kompleks yondoshishning ajralmas qismi bo'lib, uning fizika o'qitishdagi asosi siyosiy-g'oyaviy, mehnat va ahloqiy tarbiyalarning birligidan ibo­ratdir.

Rivojlanish funksiyasi o'quvchidan bilish imkoniyatlarini rivojlantirish va mustaqil bilim olishga o'rgatishni nazarda tutadi.

Fizika o'qitish jarayoni o'zaro ta'sir qiluvchi quyidagi tarkibiy qismlari bilan xarakterlanadi.

1. O'qitish mazmuni, ya'ni fizika asoslari.

2. O'qitish — o'qituvchi faoliyatidan iborat bo'lib, tajriba va texnika vositalari asosida predmetni bayon qilish, o'quvchilarning mustaqil ishlarini boshqarish, ularning bilim va malakalarini sinash.

3. O'qish — o'quvchilarning ko'p qirrali aqliy va jismoniy o'quv faoliyatlari.

4. O'qitish vositalari: darsliklar, asboblar, texnika vosi­talari.

Fizika o'qitishda o'quv-tarbiyaviy jarayonning qu­yidagi asosiy masalalari ko'rib chiqiladi va hal qilinadi:

- o’quv yurtidaida fizika o'qitishning maqsadlarini asoslash; fizikada hal qilinadigan tarbiya masalalarini ochib berish;

- o’quv yurtidafizika kursining mazmuni va tuzilmasini aniq-lash va uni muntazam ravishda takomillashtirib borish;