Buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti "mexanika" kafedrasi

-
Bl
+Px=0,
bundan 

B
 =
l
x
(2.3) 
(2.3) tenglik B tayanch reaktsiyasining ta`sir chizig’i tenglamasidir, bunda 
1
;
0
0
,
0






lдаВ
х
даВ
x
l
x
bo`ladi. 
B tayanch reaktsiyaning ta`sir chizig’ini chizish uchun koordinatalar sistemasida 
o`ng tayanch ostiga birga teng bo`lgan ordinatani, chap tayanch tagida esa nollik 
ordinatani qo`yib nuqtalarni to`g’ri chiziq bilan birlashtiramiz. Bu grafik (2.1- rasm, b) B 
reaktsiyaning ta`sir chizig’i (B t. ch.) bo`ladi. 
(2.2) va (2.3) ifodalarga ko`ra, A va B tayanch reaktsiyalari ta`sir chiziqlarining 
ordinatalari musbat ishorali bo`lib, o`lchamsiz miqdordir. 
Ko`ndalang kuchning ta`sir chizig’i.
Balkaning berilgan kesimi C dagi 
ko`ndalang kuch Qc, ning ta`sir chizig’ini qurish uchun birlik kuch (P=1) ning ikki 
vaziyatini tekshirish kerak (2.2-rasm, a). 
Birinchi vaziyat. Birlik kuchma kuch (P==1) C kesimdan chap tomonda harakat qiladi, 
ya`ni 0 < x:< 
a
. Balka o`ng 
tomonining muvozanatini 
ko`rib 
Qc 
cha
" 
ni 
aniqlaymiz: 
Ikkinchi vaziyat. Birlik ko`chma kuch C kesimdan o`ng tomonda harakat qilsin. Unda 



x
a
(2. 3 - rasm, b). Balka chap qismining muvozanatini tekshiramiz: 

х
В
Q
Y
чап
c






0

---



х
А
Q
унг
c




(2.4') 
(2.4) ga asosan, 
чап
c
Q
chiziq ordinatalari chap tayanchdan C kesimgacha balkaning B 
tayanch reaktsiyasi ta`sir chizig’ining teskari ishora bilan olingan ordinatalari qiymatiga 
va (2.4') ga asosan, 
унг
c
Q
chiziq esa Ckesimdan balkaning oxirigacha A reaktsiyaning 
ta`sir chizig’iga mos keladi. Qs ning ta`sir chizig’ini chizish uchun chap tayanch ostiga 
biror masshtabda musbat birlik ordinata qo`yib, uni o`ng tayanch tagidagi nollik ordinata 
bilan tutashtiramiz (bu o`ng chiziq deb ataladi), so`ngra o`ng tayanch ostiga manfiy birlik 
ordinata qo`yib, uni chap tayanch
2. 3- rasm. 
tagidagi nollik ordinata bilan tutashtiramiz (chap chiziq). 
O`ng va chap chiziqlar bir-biriga parallel bo`ladi. Chap chiziq balkaning chap 
tayanchidan C kesimgacha, o`ng chiziq esa C kesimdan o`ng tayanchgacha Qc ning 
o`zgarishini ifodalaydi (2.3-rasmdagi shtrix chiziq). Ko`ndalang kuch ta`sir 
chiziqlarining ordinatalari yuqorida keltirilgan tenglamalarga asosan o`lchamsiz 
miqdordir.