Cərrahi xəstəliklər fənnindən muhazirələr MÖvzu təQVİm plani tibb bacısı işi. Mualicə işi. III kurs

MÖVZU 6. ÇANAĞIN  ZƏDƏLƏNMƏLƏRİ  VƏ  CƏRRAHİ  
XƏSTƏLİKLƏRİ. 
Çanağın   zədələnmələri  zamanı  çanağı  əhatə  edən  yumşaq  toxumalar,  
çanaqdaxili  orqanlar  da  zədələnə  bilər. Alınan  zərbənin  istiqamətindən  
asılı  olaraq  çanağın  müxtəlif  sahələrində  sınıqlar  baş  verir. Müxtəlif  
formalarda müşahidə  olunan  çanaq  sınıqlarını  3  qrupa  bölmək  olar : 
1) Çanağın  yalnız    bir    sümüyünün    (  oturaq    sümüyü  )  sınığı    baş  
verındə çanaqdaxili üzvlər  zədələnmir; 
2) Çanaq  sümüklərinin  sınığı  ilə  bərabər  onun  halqasının  tamlığı  
pozulur, lakin  çanaqdaxili  orqanlar  zədələnmir; 
3) Çanaq  sümükləri  sınığı  ilə  bərabər  onun  daxilindəki  üzvlərin  
zədələnməsi  də  baş  verir. 
Çanaq  sümüklərinin  sınıqları  çox  vaxt  şokla  müşayiət  olunur. Çox  
vaxt xəstənin  müəyyən  məcburi  vəziyyəti  sınığın  xarakteri  haqqında  
təsəvvür  verir. Məsələn : çanağın ön  hissəsinin  ( oturaq  və  iki  qasıq  
sümüyü )  sınığında və  ya  onun  şaquli  istiqamətdə  olan  sınığında  xəstə  
arxası  üstə  uzanaraq  diz  oynağını  bükməklə  ayaqlarını  aralı ( qurbağa  
vəziyyəti ) tərzdə uzanır. Simfiz  birləşməsi  nahiyyəsində  sınıq  olduqda 
diz    oynağını    bükməklə    ayaqlarını    yaxınlaşmış    vəziyyətdə    uzanır. 
Qasıq    sümüyünün    üfqi    şaxəsinin  sınığı    zamanı    “yapışqan    daban”  
simptomu  qeyd  olunur, xəstə  dabanını  yataqdan  qaldıra  bilmir, lakin  
başqasının  köməyi  ilə qaldırılmış  ayağını özü saxlaya  bilir. Xəstə  ağrı  
və   hərəkətin   məhdüdlaşmasından   şikayət    edir. Çanağa  2  əllə   təzyiq  
etdikdə  xəstədə  dərhal  ağrı başlayır.  

---

Sınıq çanaqdaxili  üzvlərin zədələnməsi  ilə  müşayiət  oluna  bilər. Ən  
çox  sidik  kanalı  zədələnir. Xəstələrin  vəziyyəti  ağır  olur, sidik  ifrazı  
pozulur, sidik  kanalından  qan  gəlir. Sidik  kanalının  partlamalarında 
sidik      kisəsi  dartınmış    olur,  qasığın    üst    tərəfinə    çıxır,  aralıq 
nahiyyəsində  qansızma  və  sidik  infiltrasiyası  ilə  əmələ  gəlmiş  toxuma  
şişkinliyi    müəyyən    edilir.  Sidik    kanalının    zədələnmələri    zamanı  
kateterizasiya  etmirlər. Sidik  kisəsinin  peritondankənar  partlamalarında  
ağrı, sidik  ifrazının  mümkün  olmadığı, qarının  aşağısında ağrı  və  qarın  
divarı    əzələlərinin    gərginliyi    qeyd    olunur.  Kisənin    peritondaxili