CiLİNGƏR İŞİ cilingər metalın emalıni,maşın mexanizml

(4)4.QAŞOVLAMA-,xususi kəsici alət –qaşov vaistəsi ilə məmulatın səthindən cox nazik metal qati göturulməsi əmalyatı na deylir . qaşovlama payı ,-şaberin 0,002-0,005mm qalınlığında cox nazik yonqar göturur . Qaşovlama alətləri Qaşovdan ,yoxlama aləti kimi tavadan və xətkeşdən istifadə olunur . qaşovlama ücün yastı üctilli və fasonlu qaşovlar (şəkil 38)işlədilir Yasti qaşovlarda kəsən til təpə qabirğasindadır. Əyri uclu qoşovla yumuşaq metallar(alminum ,sink, babit,)habelə detallarin iti kunclərini qaşpvlayırlar ,Üctilli qaşov ,batiq və silindirik səthlərin qoşovlanmasinda istifadə olunur .Qaşovun tillərni itiləmək nucun xususi Qaşov itiləyəndən istifadə olunut ,əyrixətlı səthin , kombina edilmış , pnevmatik qoşavlama (Qoşovlama prosesi və kefiyətin yoxlanılması –qoşavlamaaparlacaq səthin dez yonuş frezer və ya silalama dəzgahlnda hazirlayır .qaşovlama hazirlandıqdan sonra emal ediləcək səthdən kicik faska götürlür. Səthlər aşağıdakı kimi qaşovlayırlar .Yoxlamatavasının iş səthini əksi ilə silib ,nazik rənk qatı yaxirlar .Toz halında olan rəngi maşın yağıilə qatışdırır,sonra elə surturlərki dənəvərlik hissi olunmasın və rənk kütləsi rənk kütləsi qatı qatı alınsın onu bərabər qatla cəkmək lazımdır. Bundan sonra qoşavlama prosesi aparlır ? Qaşovlama mexanikləçdirilmiç vəkombina edilmiş usulla aparlır ( şəkil42,42,43,44,45 ) göstəriğolib ,qaşovlamanin mexanikləşdirilməsi cox əziyətli cətin işdir.Elektrikm mexanikiqaşovlama geniş istifadə olunur.
SURTUNMƏ –ayrılan və mutəhrrik kip birləşmələr almaq ucun metal detallarin səthnin abraziv toz vəpasta ilə emalına deylir . Surtmə aparlacaq səthi əvvəlcədən diqqətlə hazırlamaq lazımdır .Sürtmə payi ,adətən ,0,01,-0,02mm saxlanlır ,detalları 0,001-0,002mm qədət diqqətlə sürüurlər Sürtmənin başqa bir növudə yetirmə əməlyarıdır .yetirmə nəyinki düzgün həndəsi forma və nəzərdə tutulmuş təmizlik ,həmdə lazımı ölcudə 0,001mm qədər məmulat alınmasına imkan verir. Bu əməlyat kalibir ,lekal və yuksək dərəcəli kəski,qaşov və başqa alətlərlə sürtünə aparirlar . Surtmə alətləri və materialları əsas alət kimi surgəcdən istifadə olunur surgəcin forması sürtülən səthin formasına uyfun götürülməlidi sutgəci cuqun,mis,bürünc,tunc, qurğuşun,və.s.kimiyumuşaq ,incədənəli materialdan hazırlanır SüRtünmə mexanikiləşdirilmiş usullarlada aparlı.(şəkil47)Tökmə detalların səthində surtmə aparmaq ucun xususi dəzkahlardan istifadə edirlər
YİVİLərinİ BİĞƏLMƏSI ,VƏ SOKİLMƏSİ
Yiv biləşmələsi –yivli bərkitmə detallari (bolt,qayka iləbirlikdə sancaq,vint) vaistəsiilə ,ya da bilavəstə birləşdirlən detalda acilmış yiv vaistəsiilə detal və qovşaqlarin ayrilan birləşdirilməsinə deylir.Boltun altıtilli və ya kvadra tbaşliğı ,habelə yiv acilmış mili vardır . Təmiz bolt, yarim təmiz, gobud boltları ,Özul boltlar –maşinlarin özuldə bərkitmək ucun istifadə olunur ,pirizon boltlar –detalların yana suruşmədən qoryur, yarim boltlar
–Bunun ucun əsas əl qayka acarları (şəkil 79 a)ancaq ,ustluk təpə tilli,,yumuru qauka ucun xususi acarlardan və burucu momentli tənzimləmək acarlaran istifadə olunur . Aciq acarlar ,ystluk acarlar ağzi qapalı olur ,qaykalarin butun tillərini
əhatə edir ən etibarli acarlardir ,təpə acarlari ,qaykani adi acarlari acmaq mumkun olmadıqda tətbiq edilir XYSUSİ acarlar cır-cıra acar ,otnaqa , cağan acardan (şəkil79 b a,q) istifadə olunur .ÇIR-ÇIR acarın qurluşu –acarin gövdəsindən (1),yanaqları (2),arasinda alttilli taxma (5)qouyulur ,taxmanin bayir tərəfindəki yarıqlara girən çəftə (3)yayla (4)sıxılır cəftənin cevirilməsi cividən (2)istifadə olunur. Acarı saat əqrəbinin hərəkəti istiqamət ifirlatdiqda çəftə,taxmadakı yarığa dirənərək qaykanı burmağa naşlayır . İçprosesində acarı götub qoymaq lazım gəlmədiyindən ,qaykaları bərkidərkən adi acara hisbətən baxta 50-60⁰ qənaət edilir OYNAQ ACAR (şəkil 79,b qaykaları əl catan yerlərdə burmaq ucun tətbiq edilir .
ÇAĞAN ACAR-ŞƏKİL 79,v)cətin əl catan yerlərdə olah ,kicik ölculu qayka və boltları burub bərkitmək ucun istifadə olunur . BURUCU MOMEHTi tənzimləyən acar –qayka və ya boltları eynı quvvə ilə cəkib bərkitmək ucun lazim gəldikdə işlədilir .BU boru kəmərni ,flansları aqapaqları habelə titrəmə ilə işləyən maşın mexanizmilərin yığılmasında istifadə edilir.buruçu momenti tənzimlənən təpə acarı (şəkil 79,f)gostərlib Şlist olan vintlər burmaq ucun taxadan və plastik kutlədən dəstəyi olan çağan tipli,xususi və mexaniki vint acan dan istifadə edirlər
İŞGİL BİRLƏÇMƏLƏRİN TƏMİRİ --işkilər ,biri digərnin icərsində oturdulmuş iki detal arasinda firlanma hərəkətini öturmək ,ya da detalları oxboyu hərəkət etdirəmək ,ucun tətbiq edilir ,Hizamcarxı ,dişlicarxı ,qasnaği və.s. şəkilində 0turdurlar .80şıəkildə pazvari,yönəldici prizmztik ,seqment və tangenisa lişgilər göstərilmiıdir .işgilər göstərilmişdir ucundatallardapyuqişgilinforma və ölculərnə mufaviqişgilqanovçuğuacar.sərt birləşmələrdə işgil qoymaq ucun detallada oyuq işgilin forma və ölculərinə müfafiq işgil qanovcuqlari acilir.Sərt bieləşmələrdə işgili valın yarığına kip ,ya da azaçıq gərilmə iləoturdur,vtulkanin yariğida oturma isə daha sərbəst olur
.Pazvari işgil,pirizmatik işgil ,,yönəldici işgil ,seqment ilgil,tangehcial işgil şəkiı80-də göstərlib.
5.CİLİGƏRİN YİĞMAMM İŞLƏRİNİN TEXNOLOJİ PROSESİ
Texnoloji proses –emal edilən materialin ardıçil şəkildə formasını ,ölculərni və ya xassələrini dəyişərək hazır detala cevirən istehsalat prosesinin bir hissəsidir
Yiğmanin texnoloji prosesi ardiçıl yerinə yetirlən əməlyatlardan ibarətdir