The XXXVI International Scientific Symposium "Multidisciplinary Studies of the Turkish World" The 25 th of March 2023 ISBN: 978-605-72481-0-7 Eskishehir / Türkiye ---180---
Rutulların geyimləri də özünə məxsusdur. Belə ki, kişilər
uxun adlanan uzun köynək,
badu adlanan şalvar ,
beşmet adlı dar arxalıqlı çuxa geyinərlər. Başlarına qoyun dərisindən tikilmiş papaq qoyar,
ayaqlarına
kəməşbir adlanan milli ayaq geyimi geyinərlər. Əsas bəzək elementlərində biri də cuxanın
üstündən taxılan, üstü gümüşlə bəzədilmiş kəmərdir ki, onu çiil adlandırırlar. Üstündən xəncər taxmaq da adət
sayılır. Qadınların isə ənənəvi önlükləri olur ki, rutullar onu
mixrital adlandırırlar. Baş geyimləri isə cuna,
yaxud tülü adlanır. Rutul qadınları kələğayı və saçaqlı şallar, hansı ki, onları xaray adlandırırlar.
Rutulların mətbəvi də maraqlıdır. Ümumən rutullar ət məhsullarını qışa tədarük etməyi çox sevirlər.
Rutullar əti duzlayıb və ədəvalayıb saxsı qablarda torpağa basdırar və qışa saxlardılar. Rutulların ən məşhur
yeməyi
bağısaq dolmasıdır . Digər bir məşhur yeməkləri
tız adlanır. Onu qışda cücərmiş buğdadan
hazırlayarlar. Bu azəri türklərinin hazırladığısəməniyə bənzəyir. Bundan başqa rutulların
qırsbir, girs, kinkiy adlı etnik yeməkləri də vardır.
Rutul mədəniyyətində aşıq havaları xüsusi yer tutur. XIII əsrə aid edilən Aşıq Kor Rəcəbin rutul
dilində qoşmaları bu günümüzə qədər gəlib çıxmışdır. Günümüzdə olan Albay rəqs qrupu bir səea rutul
rəqslərini, o cümlədən, Koroğlü qaytarması, Arzuruqay, Arzuş, Məhərrəm-kənd kimi rəqsləri gözəl ifa edirlər.
Rutul musiqi alətlərinin içərisində zurna və nağara daha çox üstünlük edir. [Ramazanov, Shikhsaidov, 1964]
Azərbaycanda rutulların milli adət-ənənələri dövlət tərəfindən qorunur, gələcək nəsillərə ötürülməsi
üçün şərait yaradılır. Baxmayaraq ki, indi rutulların yaşadıqları rayonlarda əhalinin çox hissəsini
azərbaycanlılar təşkil edir, lakin dövlət tədbirlərində onların adət və ənənələrinə xüsusi yer verilir.
Ümumilikdə, Azərbaycan Respublikası hər zaman ərazisində formalaşan etnik və milli azlıqları diqqət
mərkəzində saxlanılır. Azərbaycan dövləti rutulların etnik inkişaf tarixinin, dini müxtəlifliyinin araşdırılması
və gələcək
nəsillərə miras qoyulması üçün müxtəliş layihələr keçirərək inkişafına şərait yaradır, dünyada
tanıdır, bu rəngarəngliliyin itməməsi, rutulların tarix, mədəniyyət və dini abidələrin qorunub saxlanmasına hər
cürə dəstək verir.
