Conference Paper · March 023 citations reads 163 authors

Şəkil 1. Mikroproqramlı informasiya emalının təşkilinin struktur sxemi. 
Şəkildən də göründüyü kimi, ƏYYİQ-nun tərkibinə idarəedici YQ, mikroəmrlər deşifratoru, idarə 
sxemi daxildir. İdarəedici YQ-da hər bir əməliyyat üçün mikroproqram adlanan mikroəmr (MƏ) yığımı yadda 
saxlanılır. Bu əmrlərin seçilməsi ardıcıllığı və yerinə yetirilməsi MP-nin emal hissəsində informasiyanın əmr 
koduna uyğun çevrilməsini təmin edir [2., s.63]. Əməliyyatın koduna uyğun olaraq idarəedici YQ-dan bu 
əməliyyatın yerinə yetirilməsi mikroproqramının birinci mikroəmri seçilir və MƏ deşifratoruna və idarə 
sxeminə daxil olur. MƏ deşifratoru MƏ-nın əməliyyat hissəsinin kodunu deşifrasiya edir və MP-nin əməliyyat 
blokuna daxil olan idarəedici siqnalları hasil edir. MƏ-nin yerinə yetirilməsinin idarə sxemi MƏ-nin ünvan 
hissəsinin koduna görə və şərtlər əlamətinə görə növbəti MƏ-nin ünvanını formalaşdırır. Beləliklə, nəzərdə 
tutulan əməliyyatı yerinə yetirmək üçün mikroproqramın bütün MƏ-i bu qayda ilə seçilir və yerinə yetirilir. 
MƏ-in idarəedici YQ-da saxlanması MP-nin əmrlər sistemində asanlıqla dəyişiklik aparmağa imkan 
verir. Belə ki, yeni əməliyyatın daxil edilməsi üçün YQ-da əməliyyatın yerinə yetirilməsi mikroproqramını 
yazmaq kifayətdir. Bu mikroproqram idarə üsulunun üstün cəhətidir. Lakin hər taktda YQ-na müraciət etmək 
lazım gəldiyindən ƏYYİQ-nun işləmə tezliyini məhdudlaşdırır [4., s.102]. 
İkinci yanaşmada bütün idarə girişləri ayrıca idarə blokunda cəmləşdirilir. Blok, daxil olan əmrləri 
deşifrasiya edir və ona uyğun olaraq, lazım olan siqnallar ardıcıllığını hasil edir. İdarəetmənin təşkilinin bu 

---

The XXXVI International Scientific Symposium "Multidisciplinary Studies of the Turkish World" 
The 25
th
 of March 2023 ISBN: 978-605-72481-0-7 Eskishehir / Türkiye 
 
---199--- 
üsulu sxem və ya sərt idarəetmə adlandırılır. Bu təşkil üsuluna malik MP-nin struktur sxemi şəkil 2-də 
göstərilmişdir.