Conference Paper · March 023 citations reads 163 authors

Multidisciplinary Studies of the Turkish World
", dedicated to the 125
th
anniversary of
Amin Abid Gultekin 
The 25
th
 of March ISBN: Eskishehir / Türkiye
---248--- 
Bu maddədən belə nəticə çıxır ki, risklərin vaxtında müəyyən edilməsi həm insana, həm də təbiətə 
mənfi təsirin minimuma endirilməsi fövqəladə halların, fəlakətlərin, peşə xəstəliklərinin, xəsarətlərin və s. 
sayının azalmasına, eyni zamanda gözlənilən ömür uzunluğunun qısalmasına səbəb olacaqdır.
Ekoloji risklər ətraf mühitə təsirindən asılı olaraq, xarici və daxili risklərə ayrılır. Xarici risk xarici 
mühitin diktə etdiyi dəyişikliklərə məruz qalan dinamik müxtəliflikdir. Müəssisəyə təsir edən əlverişsiz amil 
siyasi vəziyyətin pisləşməsi, valyuta məzənnələrinin qeyri-sabitliyi, müxtəlif fors-major vəziyyətlər, 
pandemiya, təbii fəlakətlər, qəzalar, müharibələr və s.-dir. Xüsusilə, istehsal və digər fəaliyyət sahələri ilə 
əlaqələndirilir, məsələn, iqtisadi, maliyyə, informasiya və s., bu sahələrin daimi təsiri ilə dəyişikliklərə səbəb 
olur. 
Daxili risk əsasən istehsalın işindən və inkişafından asılıdır. Müəssisədə risklərin yaranmasının əsas 
səbəbləri istehsalın qeyri-kafi səviyyədə təşkili, proqnozlaşdırma, düzgün planlaşdırma və tənzimləmə, 
xammal çatışmazlığı, daşınma problemləri, kadrların kifayət qədər ixtisaslı olmaması, müflisləşmə və s.-dir. 
Bundan əlavə, təhlükəsizliyin vəziyyəti və xarici və daxili risklərdən təhdidlərin minimuma endirilməsi 
müəssisənin təhlükəsizliyindən asılıdır. Öz daxili mühitinə malik olan hər bir istehsal bu quruma və onların 
fəaliyyət xüsusiyyətlərinə xas olan riskləri yaşayır. Buna görə menecer mümkün zərəri minimuma endirməyə 
imkan verən bir risk idarəetmə sistemini tətbiq etməlidir. 
Bununla belə, artıq verilmiş təriflərdən, bizə elə gəlir ki, bu barədə mücərrəd danışsaq, riskin 
mürəkkəb, subyektiv, çoxkomponentli, fənlərarası, ziddiyyətli anlayış olduğu qənaətinə gəlmək olar. 
Ekoloji risklər istehsal fəaliyyətinin birbaşa xarakteristikasıdır, buna görə də sənaye müəssisəsində 
risklərin idarə edilməsi sistemini təşkil etmək lazımdır. 
Ekoloji risk ekoloji təhlükələrin müəyyən edilməsi, təsir ehtimalının təhlili prosesidir. Məsələn, 
fövqəladə vəziyyət, təbii fəlakətlər, təbii ehtiyatların tükənməsi və s.-dir. Belə dəyişikliklər iqlim dəyişikliyi, 
biomüxtəlifliyin itirilməsi, çirklənmə, torpaq və su ehtiyatlarının deqradasiyası nəticəsində baş verə bilər. Buna 
görə də sənaye istehsalında ekoloji risklərin idarə edilməsi strategiyasının həyata keçirilməsi zərurəti yaranır. 
Bu ətraf mühitə dəyən ziyanı, habelə onların vurduğu iqtisadi xərcləri minimuma endirəcək və 
azaldacaq risklərin idarə edilməsi sisteminin yaradılmasının zəruriliyini göstərir.