CRI(2016)17
Version azerbaïdjanaise
Azerbaijani version
ECRI-
ın AZƏRBAYCAN ÜZRƏ
HESABATI
(beşinci monitorinq dövrü)
17 mart 2016-
cı ildə qəbul edilmişdir
7 iyun 2016-
cı ildə dərc edilmişdir
ECRI Secretariat
Directorate General II - Democracy
Council of Europe
F-67075 STRASBOURG Cedex
Tel.: + 33 (0) 3 90 21 46 62
E-mail: ecri@coe.int
www.coe.int/ecri
ECRI-
ın AZƏRBAYCAN ÜZRƏ
HESABATI
(beşinci monitorinq dövrü)
17 mart 2016-
cı ildə qəbul edilmişdir
7 iyun 2016-
cı ildə dərc edilmişdir
Lütfən nəzərə alın ki, hazırkı sənəd tərcümədir. Hər hansı şübhə olduğu təqdirdə ingilis və
fransız dillərində olan orijinal versiyalara istinad edilməlidir
5
M
ÜNDƏRICAT
ÖN SÖZ ........................................................................................................................ 7
XÜLASƏ ....................................................................................................................... 9
NƏTİCƏLƏR VƏ TÖVSİYƏLƏR ................................................................................. 11
I.
ÜMUMI MÖVZULAR ............................................................................... 11
1.
İ
RQÇILIK VƏ IRQI AYRI
-
SEÇKILIYƏ QARSI QANU
NVERICILIK
............................. 11
-
A
VROPA
İ
NSAN
H
ÜQUQLARI
K
ONVENSIYASININ
12
SAYLI
P
ROTOKOLU
(AİHK)
..................................................................................................... 11
-
C
INAYƏT HÜQUQU
..................................................................................... 11
-
M
ÜLKI VƏ INZIBATI HÜQ
UQ
.......................................................................... 12
-
İ
XTISASLASMIS DÖVLƏT
ORQANLARI
............................................................ 14
2.
N
IFRƏT NITQI
............................................................................................ 16
-
F
ENOMENIN MIQYASI
................................................................................. 16
-
N
IFRƏT NITQINƏ VERILƏ
N CAVABLAR
........................................................... 18
3.
İ
RQÇI VƏ HOMO
/
TRANSFOBIYA SIDDƏTI
....................................................... 21
4.
İ
NTEQRASIYA SIYASƏTLƏ
RI
......................................................................... 23
-
Q
AÇQINLAR VƏ DIGƏR MI
QRANTLAR
............................................................ 23
-
T
ARIXI ETNIK
,
DINI VƏ DIL AZLIQLAR
............................................................. 26
II.
AZƏRBAYCANA XAS OLAN MÖVZULAR ............................................ 27
1.
D
ÖRDÜNCÜ DÖVRÜN MÜVƏQQƏTI MONITORINQ TÖVSIYƏLƏRI
....................... 27
2.
D
INI AYRI
-
SEÇKILIK
.................................................................................... 29
3.
LGBT-
LƏRƏ QARSI OLAN AYRI
-
SEÇKILIKLƏ VƏ DÖZÜMSÜZLÜKLƏ MÜBARIZƏ
SIYASƏTLƏRI
............................................................................................. 31
-
M
ƏLUMAT
................................................................................................. 31
-
A
PARILAN SIYASƏTLƏR
.............................................................................. 31
-
Q
ANUNVERICILIK
....................................................................................... 32
MÜVƏQQƏTİ MONİTORİNQ TÖVSİYƏLƏRİ ............................................................. 33
TÖVSİYƏLƏRİN SİYAHISI ......................................................................................... 35
ƏDƏBIYYAT SIYAHISI ............................................................................................... 37
ƏLAVƏ: HÖKUMƏTİN NÖQTEYİ-NƏZƏRİ ................................................................ 45
7
Ö
N SÖZ
Avropa Şurası tərəfindən yaradılmış İrqçiliyə və Dözümsüzlüyə qarşı Avropa
Komissiyası (ECRI) irqçilik və dözümsüzlüklə bağlı məsələlər sahəsində ixtisaslaşmış
insan hüquqları üzrə müstəqil nəzarət orqanıdır. Bu komissiya öz etik nüfuzları
əsasında təyin edilmiş və irqçilik, ksenofobiya, antisemitizm və dözümsüzlük
sahələrindəki ekspertizaları ilə tanınan müstəqil və qərəzsiz üzvlərdən ibarətdir.
Qanuni fəaliyyətləri çərçivəsində ECRI üzv dövlətlərin hər birində irqçilik və
dözümsüzlüklə bağlı vəziyyəti təhlil edən monitorinq işini həyata keçirir və aşkar edilmiş
problemlərin həll edilməsi istiqamətində təklif və məsləhətləri işləyib hazırlayır.
ECRI-
ın ölkələrdə apardığı monitorinq Avropa Şurasının bütün üzv dövlətlərinə eyni
səviyyədə şamil edilir. Bu iş 9
-10
ölkəni 5 illik müddət olmaqla əhatə edir. Birinci
mərhələnin hesabatları 1998
-
ci ilin sonunda, ikinci mərhələnki 2002
-ci ilin sonunda,
üçüncü mərhələnki isə 2007
-
ci ilin sonunda başa çatdırılmışdır. Dördüncü mərhələnin
hesabatları 2008
-
ci ilin əvvəlində bitirilmişdir. Beşinci mərhələnin hesabatları
üzərindəki iş 2012
-
ci ilin noyabrında başlamışdır.
Hesabatlarının hazırlanmasının iş metodları sənəd təhlillərindən, aidiyyəti ölkəyə
səfərdən və sonra dövlət orqanları ilə məxfi dialoqun aparılmasından ibarətdir.
ECRI-
ın hesabatları sorğuların və ya şahid sübutlarının nəticəsi deyil. Onlar müxtəlif
mənbələrdən toplanmış çoxsaylı məlumatlara əsaslanan təhlillərdir. Sənədli
araşdırmalar geniş sayda milli və beynəlxalq yazılı mənbələrə əsaslanır. Yerlərə edilən
səfər ətraflı məlumatların toplanması üçün birbaşa aidiyyəti olan tərəflərlə (hökumət və
qeyri-
hökumət) görüşmək imkanı verir. Dövlət orqanları ilə məxfi dialoq sonunculara
lazım bildikləri təqdirdə faktlarla bağlı hesabatda mövcud ola biləcək istənilən mümkün
səhvlərin düzəldilməsi məqsədilə hesabat layihəsində şərhləri etmələrinə imkan verir.
Dialoqun sonunda dövlət orqanları arzu etdikləri təqdirdə nöqteyi
-
nəzərlərinin ECRI
-
ın
son hesabatında yer almasını xahiş edə bilərlər.
Hər ölkə üzrə hazırlanan hesabatların beşinci mərhələsi bütün üzv dövlətlərə aid olan
dörd məsələdən bəhs edir: (1) Qanunvericiliklə bağlı məsələlər, (2) Nifrət nitqi,
(3)
Şiddət, (4) İnteqrasiya siyasətləri və onların hər biri ilə bağlı olan çoxsaylı mövzular.
Dördüncü monitorinq dövründə tətbiq edilməmiş və ya qismən tətbiq edilmiş dördüncü
dövrün müvəqqəti tövsiyələri bu məqsədlə monitorinq ediləcək.
Beşinci dövr çərçivəsində hesabtda edilmiş tövsiyələr arasından seçilmiş iki xüs
usi
tövsiyənin prioritet olaraq tətbiq edilməsi bir daha xahiş edilib. Bu iki tövsiyənin
müvəqqəti monitorinq prosesi hazırkı hesabatın nəşrindən sonra ən geci iki il
müddətində ECRI tərəfindən aparılacaq.
Aşağıdakı hesabat ECRI
-
n tam məsuliyyəti altında
hazırlanmışdır. O, 11 dekabr
2015-
cu ilədək olan vəziyyəti əhatə edir və bu tarixdən sonra baş vermiş
hadisələr nə aşağıdakı təhlildə öz əksini tapmış nə də gəlinən nəticələrdə və irəli
sürülən təkliflərədə nəzərə alınmışdır.
9
XÜLASƏ
ECRI-
ın Azərbaycanla bağlı üçüncü hesabatının 23 mart 2011
-
ci ildə qəbulundan
sonra bir sıra sahələrdə irəliləyiş əldə edilmişdir.
Azərbaycandakı insanlar ölkədə tarixən mövcud olan azlıqların bir çoxuna qarşı
ümumən səmimi münasibət bəsləyir. Ayrı
-
seçkiliyi qadağan edən çoxsaylı mülki və
inzibati hüquq müddəaları mövcuddur. Bundan əlavə Ali Məhkəmə bəzilərinin irqçiliyə
qarşı mühafizəni təmin etdiyi beynəlxalq konvensiyaları tətbiq etməyin vacibliyini
vurğulayıb.
Tarixən ölkədə yaşayan azlıqlarla bağlı nifrət nitqinə əsaslanan insidentlərin olması
barədə məlumat yoxdur. Azərbaycan mədəniyyətlərarası dialoqa həsr edilmiş
beynəlxalq forumlara dəfələrlə ev sahibliyi edib. 2014
-
cü ildə Bakı Beynəlxalq
Multikulturalizm
Mərkəzi yaradılıb. Ombudsman dözümlülüyü təşviq etmək üçün
həssaslığın artırılması kampaniyaları təşkil edib. Son beş il ərzində Azərbaycanda
etnik mənsubiyyətlə bağlı heç bir şiddətli nifrət cinayətinə rast gəlinməyib.
Azərbaycan ECRI
-
ın Miqrasiya Məcəlləsini qəbul etməklə bağlı tövsiyəsinə riayət edib.
Onun əcnəbilərin "adaptasiyası" ilə bağlı 77
-
ci maddəsi miqrantlar üçün inteqrasiya
siyasətlərinin əsasını təşkil edə bilər. Buna dil və inteqrasiya dərsləri də daxil edilə
bilər. Dövlət orqanları da tarixi azlıqların ictimai xidmətlərdən və əmək bazarından
istifadə edə bilməsini yaxşılaşdırmaq məqsədilə bölgələrdə fəaliyyətlər göstərərək və
ucqar kəndlərdə məktəblər və yollar kimi infrastrukturlarınn yaradılması ilə işlər həyata
keçirib.
Lezbiyan, Gey,
Biseksual və Transgender (LGBT) şəxslərin hüquqlarını təşviq edən
bəzi vətəndaş cəmiyyətləri qurulub və 2012
-
ci ildə Bakıda keçirilmiş "Eurovision"
müsiqi yarışmasında polis LGBT
-
ləri qoruyub.
ECRI Azərbaycanda baş verən bu müsbət hadisələri alqışlayır.
Lakin əldə
olunmuş irəliləyişlərə baxmayaraq bəzi məsələlər hələ də narahatlıq
doğurmaqdadır.
Ölkədə ECRI
-
ın işi üçün maraq kəsb edən bir çox sahələrdə vəziyyəti dəyərləndirmək
üçün etibarlı statistik məlumatlar mövcud deyil. Bundan əlavə vətəndaş cəmiyyəti və
müstəqil mətbuat genişmiqyaslı repressiyaya ciddi şəkildə məruz qalıb və ATƏT
-
ə yerli
ofisini bağlamaq əmr edilib.
Rəng, dil, milliyyət və etnik mənşə səbəbləri cinayət hüququnun irqçiliklə bağlı bəzi
müddəalarında aydın şəkildə qeyd edilməyib. Şiddətə çağırış və irqçiliyi təşviq edən
qruplara dəstək cəzalandırılmır. Nə mülki nə də inzibatı hüquqda birbaşa və dolayı irqi
ayrı
-
seçkiliyin tərifini mövcuddur və Azərbaycan hələ də bu sahələrdə müfəssəl
qanunvericilik hazırlamayıb. Bundan əlavə, ombudsmanın mandatı ictimai sektorla
məhduddur və özəl sektorda baş verən irqçilik və ayrı
-
seçkiliklə mübarizədən məsul
olan heç bir qurum hələ də mövcud deyil.
Siyasi liderlər, təhsil müəssisələri və media ermənilərə qarşı nifrət nitqini istifadə
etməyə davam edib. Bütöv bir azərbaycanlı nəsli bu nifrət oyadan ritorikanı dinləyərək
böyüyüb. Digərləri ilə yanaşı Ermənistanla barış üçün fəaliyyət göstərən insan
hüquqları müdafiəçiləri də mübahisəli ittihamlarla ağır həbs cəzalarına məhkum edilib
və talış milli azlığına qarşı nifrət nitqindən istifadə edilməsi ilə bağlı narahatlıqlar
mövcuddur. LGBT şəxslər də nifrət nitqi ilə üzləşirlər.
Hazırki nifrət dalğası irqçilik və homo/transfobiyaya əsaslanan şiddətlə nəticələnə bilər.
Üstəlik, irqçi cinayətləri törədənlər üçün cəzasızlıq hissinin artma riskini nəzərə
almadan 2012-
ci ildə dövlət orqanları erməni zabitini qətlə yetirdiyi üçün Budapeştdə
ömürlük həbs cəzasına məhkum edilmiş Ramil Səfərovu əfv edib buraxıb və onun
rütbəsini artırıb. LGBT şəxslərə qarşı böyük sayda şiddətli hücumlar olub. Onların çoxu
zərərçəkənlərin ailə üzvləri tərəfindən həyata keçirilib. Dini düşmənçilik və
dözümsüzlük də nifrət cinayəti üçün səbəb olub.
10
Dövlət orqanları miqrantlar və tarixi azlıqlar üçün müfəssəl inteqrasiya siyasətlərin
i
hazırlamayıb. Miqrasiya Məcəlləsində miqrantların hüquqları ilə bağlı ciddi
məhdudiyyətlər mövcuddur. Bir çox tarixi azlıqlar əksəriyyətə nisbətən çox yüksək
səviyyəli yoxsulluqdan və aşağı səviyyəli səhiyyə və təhsil xidmətlərindən əziyyət çəkir.
Dini
etiqad azadlığı haqqında qanunun bir çox müddəasi beynəlxalq normalara müvafiq
deyil. Müsəlmanlar azlıqlar və "qeyri
-
ənənəvi" dini icmalar polis basqınları, polis
tərəfindən saxlanılma və məhkəməyə qədər həbsdə saxlama, ibadət yerlərinin
bağlanması, məscidlərdən bayırda namaz qılmanın qadağan edilməsi, dini ədəbiyyatın
senzurası və ağır cərimələr da daxil olmaqla çoxsaylı məhdudiyyətlər və ayrı
-
seçkiliklə
üzləşib. Azərbaycan alternativ xidmətlə bağlı qanun qəbul etməyib. Ombudsmanın
insan hüquqlarının və azadlıqlarının bir çox mühüm sahədə qorunması istiqamətində
gördüyü işlər kifayət qədər artırıla bilər.
Əhalinin böyük əksəriyyəti LGBT şəxslərə qarşı qərəzli fikrə sahibdir. Bunun nəticəsi
olaraq LGBT şəxslər cinsi orientasiyalarını və gender kimliklərini gizlətmək
məcburiyyətində qalır, hər gün həyatın bir çox sahələrində gündəlik ayrı
-
seçkiliklə
üzləşirlər. Buna baxmayaraq dövlət orqanları bu sahədə az iş görüb və LGBT şəxsləri
şiddət və ayrı
-
seçkilikdən aydın şəkildə qoruyan hüquqi sənəd mövcud deyi
l.
Hazırkı hesabatda, ECRI bir sıra sahələrdə tədbirlər görməsini dövlət
orqanlarından xahiş edir. Bu kontekstdə o, aşağıdakılar da daxil olmaqla bir sıra
tövsiyələr irəli sürür.
Dövlət orqanları Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının (AİHK) 12 saylı P
rotokolunu
ratifikasiya etməli və cinayət hüququnu ECRI
-
ın irqçiliklə mübarizə ilə bağlı milli
qanunvericilik üzrə 7 saylı Ümumi Siyasət Tövsiyəsinə uyğunlaşdırmalıdır. Eyni
zamanda onlar qeyri ayrı
-
seçkiliklə bağlı müfəssəl qanunvericilik hazırlamalı və
eyni
zamanda irqçiliklə və ayrı
-
seçkililə mübarizə aparmaq üçün ixtisaslaşmış qurum
yaratmalıdır.
Dövlət orqanları ictimai qurumların bütün səviyyələrdə ermənilərə qarşı nifrət nitqindən
qaçmasını təmin etməli, fərqli və müstəqil vətəndaş cəmiyyətinin inkişafı üçün uyğun
şərtləri yaratmalıdır.
*
Polis və prokurorluq orqanları nifrət nitqi və nifrət cinayəti riski
altında olan qruplarla dialoq və səmimi əməkdaşlıq qurmalı, nifrətə əsaslandığı
düşünülən bütün işləri dərindən araşdırmalıdır. Eyni zamanda, nifrət nitqi müddəalarını
tətbiq etdikləri zaman söz, din və birləşmək azadlıqlarına da xüsusi diqqət
ayırmalıdırlar.
Dövlət orqanları miqrantlar və tarixi azlıqlar üçün müfəssəl inteqrasiya strategiyaları
hazırlamalıdır. Onlar eyni zamanda bir sıra göstəricilər müəyyən etməli və bu
strategiyaların təsirini ölçmək üçün statistik məlumatları toplamalıdırlar. Əməkçi
miqrantların qeydiyyatına olan maneələr aradan qaldırılmalı, tarixi azlıqlar üçün
müfəssəl inteqrasiya siyasətlərini aparmaq və koordinasiya etmək məqsədilə yeganə
qurum müəyyən edilməlidir.
Dövlət orqanları dini icmaların qeydiyyata alınma prosesini tez şəkildə həyata keçirməli
və onların üzvlərinin din azadlığının heç bir şəkildə pozulmamasını təmin etməlidirlər.
Bundan əlavə dövlət orqanları
Venesiya Komissiyası və ATƏT
-
in Demokratik Təsisatlar
və İnsan Hüquqları Bürosunun dini etiqad azadlığı haqqında qanununa etdiyi tövsiyələri
tətbiq etməli, hazırki qanunvericiliyin AİHK
-
ın 9 və 14
-
cü maddələri ilə tam uyğunluğuna
riayət etməlidir. Azərbaycan həmçinin Avropa Şurasına qəbul olduğu zaman alternativ
xidmət haqqında qanunvericiliyin hazırlanması ilə bağlı üzərinə götürdüyü öhdəliyi
yerinə yetirməlidir. Sonda dövlət orqanları LGBT şəxslərlə bağlı fəaliyyət planını qəbul
etməli və həyata keçirmə
lidir.
*
Bu tövsiyənin müvəqqəti monitorinq prosesi hazırkı hesabatın nəşrindən sonra ən geci iki il müddətində
ECRI tərəfindən aparılacaq.
11
NƏTİCƏLƏR
VƏ
TÖVSİYƏLƏR
I.
Ümumi mövzular
1.
İrqçilik və irqi ayrı
-
seçkiliyə qarşı qanunvericilik
1
-
Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 12 saylı Protokolu (AİHK)
1.
Azərbaycan
2
hələ də AİHK
-
ın (4 noyabr 2000
-
ci ildə qəbul edilmiş) 12 noyabr
2003-
cü ildə imzaladığı 12 saylı Protokolunu ratifikasiya etməyib. Dövlət orqanları
ratifikasiyanın parlament tərəfindən nəzərdən keçirildiyini keçən monitorinq
dövründə olduğu kimi bir daha bəyan ediblər. Ombudsman aparatı ratifikasiya
prosesinin sürətləndirilməsini tövsiyə edir. ECRI ayrı
-
seçkiliyin ümumən qadağan
edilməsini təmin edən bu alətin ratifikasiyasının irqçiliklə və irqi ayrı
-
seçkiliklə
mübarizədə böyük əhəmiyyət kəsb etdiyini hes
ab edir.
2.
ECRI Azərbaycana Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 12 saylı
Protokolunu mümkün qədər tez ratifikasiya etmək tövsiyəsini bir daha təkrar edir.
-
Cinayət hüququ
3.
ECRI Azərbaycan qanunvericiliyinin irqçiliyə və irqi ayrı
-
seçkiliyə qarşı milli
qa
nunvericiliklə bağlı 7 saylı Ümumi Siyasət Tövsiyəyəsinə (ÜST) nə qədər
uyğun olduğunu üç dəfə nəzərdən keçirib. Bu səbəbdən dördüncü hesabatda
sadəcə aradan qaldırılmamış çatışmamazlıqlardan bəhs edəcək.
4.
Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məsəlləsinin
283-
cü maddəsi milli, irqi,
sosial və ya dini nifrət və düşmənçiliyin salınmasına, milli ləyaqətin
alçaldılmasına, habelə milli, irqi və ya dini mənsubiyyətindən asılı olaraq
vətəndaşların hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına və ya üstünlüklərinin müəyyən
edi
lməsinə yönələn hərəkətlərin, aşkar surətdə, o cümlədən kütləvi informasiya
vasitələrindən istifadə olunmaqla törədilməsini cəzalandırır.
3
Cəza bu hərəkətin
zor tətbiq etməklə və ya zor tətbiq etmə hədəsi ilə törədilməsi zamanı artır.
7
saylı ÜST
-ün 18a b
əndinə uyğun olaraq bu müddəa nifrətin və ayrı
-seçkiliyin
salınmasını əhatə edir. Lakin şiddətə çağırış və rəng, dil, milliyyət və etnik mənşə
aydın şəkildə bildirilməyib. Bu məsələlərlə bağlı presedent hüququ mövcud deyil.
Üstəlik, əcnəbilərə qarşı deyil
sadəcə vətəndaşlara qarşı ayrı
-
seçkiliyə çağırış
qanunla cəzalandırılır.
5.
Təhqir, böhtan, ciddi bədən xəsarəti və ya qətl hədələri Cinayət Məcəlləsinin 147,
148-
ci maddələri ilə
4
və böhtan, təhqir və hədələr isə 134
-
cü maddə ilə
cəzalandırılır. Bu cinayətlərin milli, irqi və ya dini düşmənçilik, dini fanatizm
zəminində törədilməsi Cinayət Məcəlləsinin 61.1.6 saylı ümumi müddəasi ilə
cəzanı ağırlaşdırıcı hal hesab edilir. Bu, 7 saylı ÜST
-
ün 18b və c bəndlərinə tam
uyğun deyil. Çünki irqçiliyə əsaslanan ictimai təhqirlər, böhtan və hədələrlə bağlı
xüsusi müddəa mövcud deyil. Azərbaycan Respublikasının cinayət qanununda
irqçi məqsədlə bir qrup şəxsin üstünlüyünü iddia edən və ya bir
qrup şəxsi
alçaldan və ya onlara böhtan atan ideologiyanın ictimai şəkildə ifadəsini
cəzalandıran xüsusi müddəa mövcud deyil (7 saylı ÜST
-
ün 18d bəndi). Bu cür
1
ECRI-
ın 7 saylı Ümumi Siyasət Tövsiyəsinə (ÜST) uyğun olaraq "irqçilik" irq, rəng, dil, din, milliyət, milli
və
ya
etnik
mənşəyə
görə
bir
və
ya
bir
qrup
şəxsə
nifrətə
və
ya
bir və ya bir qrup şəxsin üstünlüyü məhfumuna haqq qazandıran inamdır. "İrqi ayrı
-
seçkilik" "irq", rəng, dil,
din, milliyət, milli və ya etnik mənşəyə görə fərqli rəftarları bildirir və bunun da heç bir
obyektiv və məntiqi
izahı mövcud deyil.
2
Dağlıq Qarabağ və işğal edilmiş ətraf yeddi ərazi bu müqavilənin ünvanlandığı Azərbaycan dövlətinin tam
nəzarəti altında deyil. Buna görə də ECRI bəhs edilən zonadakı vəziyyəti nəzərdən keçirməyəcək.
3
BMT-
nin İrqi ayrı
-
seçkiliyin ləğv edilməsi ilə bağlı Komitəsindən tərcümə 2015: § 45.
4
Bu kontekstdə Avropa Şurasında edilmiş tövsiyələrə, Qanun vasitəsilə Demokratiya üzrə Avropa
Komissiyasının (Venesiya Komissiyası) 2013 və Avropa Şurasının İnsan hüquqları üzrə komissarı 2014
-
ə
baxın: 2.
12
əməllər sadəcə Cinayət Məcəlləsinin aparteid və irqi ayrı
-
seçkiliklə bağlı 111
-ci
maddəsi ilə cəzalandırıla bilər.
6.
Soyqırım cinayətlərinin, insanlığa qarşı cinayərtlərin və ya müharibə cinayətlərinin
irqçi məqsədlə ictimai etirazı, əhəmiyyətsizləşdirilməsi, ona bəraət qazandırılması
və ya onlara göz yumulması (7 saylı ÜST
-
nin 18e bəndi) cəzalandırılmır. İrqçı
məzmunlu materialların yayılması və ya paylanması (7 saylı ÜST
-
nin 18f bəndi)
sadəcə düşmənçiliyə səbəb olduqları zaman Cinayət Məcəlləsinin 283
-cü
maddəsi ilə cəzalandırıla bilər. Bu nəticəyə səbəb olmayan yayma və paylama və
7 saylı ÜST
-ün 18
f bəndində təsvir edilən hazırlıq işləri cəzalandırılmır.
7.
Mütəşəkkil qrup tərəfindən düşmənçiliyin salınması Cinayət Məcəlləsinin 283.2.3
-
cü maddəsi ilə cəzalandırılır və ağır cinayətlər törətmək məqsədilə cinayətkar
təşkilatlar yaratma, onlara rəhbərlik
etmə və onlarda iştirak etmə bu Məcəllənin
218-
ci maddəsi ilə cəzalandırılır. Bu, istənilən irqçi təşkilatın yaradılmasının və
onda iştirakın cəzalandırılmalı olduğunu bildirən 7 saylı ÜST
-
nin 18g bəndinə tam
uyğun deyil.
8.
7 saylı ÜST
-
ün ictimai işin və ya vəzifənin həyata keçirilməsində ayrı
-
seçkiliklər
bağlı 18h bəndi Cinayət Məcəlləsinin irqindən, vətəndaşlığından, dinindən və ya
etiqadından, dilindən, mənşəyindən və ECRI
-
ın səlahiyyətinə aid olmayan digər
səbəblərə görə şəxsin bərabərlik hüququnu pozma haqqındakı 154
-
cü maddəsi,
111.0.3-
cü maddəsi (bax. yuxarıda) və irqi, milli, etnik, mədəni və ya dini
əsaslara, habelə "cinsi mənsubiyyət" və ya beynəlxalq hüquq normaları ilə
qadağan edilmiş digər səbəbə görə hər hansı bir qrupu və ya təşkilatı təqib etmə
haqqındakı 109
-
cu maddə ilə əhatə olunur. Təəssüflər olsun ki, rəng zəmini bu
müddəalarda aydın şəkildə bildirilməyib.
9.
ECRI dövlət orqanlarına öz cinayət hüququnu əvvəlki paraqraflarda qeyd edilmiş
7 saylı Ümumi Siyasət Tövsiyəsinə ümumən uyğunlaşdırmağı tövsiyə edir.
Xüsusən də onlar (i) rəng, dil, milliyyət və etnik mənşə səbəblərini irqçilik və ayrı
-
seçkiliklə mübarizə məqsədi güdən cinayət hüququnun bütün müddəalarına daxil
etməli, (ii) şiddətə çağırışı və əcnəbilərə qarşı ayrı
-
seçkiliyin salınmasını
cəzalandırmalı və (iii) irqçiliyi təşviq edən dəstənin yaradılması və ona rəhbərlik
edilməsini, bu cür dəstəyə yardım edilməsini və onun işlərində iştirakı
cəzalandırmalıdır.
-
Dostları ilə paylaş: |