Bunga ellipsoid, paraboloid, shar sirtlarining nuqtalari misol bo’la oladi.
Ta’rif: Agar urinma tekislik sirt bilan to’g’ri chiziq hosil qilib urinsa,bu urinish chizig’ining nuqtalari parabolik nuqtalar deyiladi (11.2-rasm).
|
Bunga konus, silindr kabi sirtlar misol bo’ladi.
Ta’rif: Agar urinma tekislik sirtga urinib, uni kessa, hosil bo’lgan kesishish chizig’iga oid sirtining nuqtasi giperbolik nuqta deyiladi (11.6-rasm).
|
Sirtning giperbolik nuqtasi
Bunday sirtlarga bir pallali giperboloid, giperbolik paraboloid kabi sirtlarning nuqtalari misol bo’la oladi.
Urinma tekisliklar amaliy va nazariy jihatdan katta ahamiyatga ega. Nazariy jihatdan, urinma tekisliklardan differentsial geometriyada sirtlarning urinish nuqtasi atrofidagi xossalarini o’rganishda keng foydalaniladi. Urinish nuqtasidagi normalning yo’nalishini aniqlashdan esa muxandislik amaliyotida keng foydalaniladi. Bundan tashqari, urinma tekisliklardan arxitektura va rassomchilik amaliyotida sirtlarning o’z soyasi yoki tushgan soyasining chegaralarini aniqlashda, chizma geometriyada sirtlarning ocherklarini yasashda keng qo’llaniladi.
11.3–§. Sirtning ixtiyoriy nuqtasi orqali urinma tekislik o’tkazish
Sirtdagi ixtiyoriy nuqtadan yagona urinma tekislik o’tadi. Bu tekislik sirtning urinish nuqtasiga o’tkazilgan bir juft kesishuvchi urinma to’g’ri chiziqlarning proeksiyalari orqali tasvirlanadi (11.7,11.10-rasmlar). Sirtning ixtiyoriy nuqtasiga urinma tekislik o’tkazishga doir bir necha misollarini ko’rib chiqamiz.
11.8-расм.
1-masala. Sferaning A(A′, A″) nuqtasi orqali urinma tekislik o’tkazilsin (11.7-rasm).
Dostları ilə paylaş: |
