D. Djanabayev, Sh. Murodov, A. Xolmurzayev chizma geometriya



Yüklə 1,65 Mb.
səhifə39/141
tarix07.01.2024
ölçüsü1,65 Mb.
#202401
növüУчебник
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   141
Chizma geometriya SH.M.

H1 gorizontal tekislikning frontal izini H1VH qilib o’tkaziladi. Bu tekislik P tekislikni h1(h1′, h1″), T tekislikni h2(h2′, h2″) gorizontallar bo’yicha kesadi. Bu gorizontallarning kesishgan E(E′,E″) nuqtasi E′=h1′∩h2′ va E″=h1″∩h2 P va T tekisliklarning kesishish chizig’ining umumiy nuqtalaridan biri bo’ladi.
Frontal tekislikni V1H||V qilib o’tkaziladi. Bu tekislik P va T tekisliklarni f1(f1,f1) va f2(f2,f2) frontallar bo’yicha kesadi. Bu frontallarning kesishish F(F′, F″) nuqtasi P va T tekisliklarning kesishish chizig’ining umumiy nuqtalaridan ikkinchisi bo’ladi: F″ = f1″∩ f2′ va F′= f1′∩ f2″ bo’ladi. Natijada, E va F nuqtalarning E′, F′ va E″, F″ proeksiyalarini o’zaro tutashtirsa P va T tekisliklarning l kesishish chizig’ining l′ va l″ proeksiyalari hosil bo’ladi.
4.39-a,b-rasmdagi umumiy vaziyatdagi a∥b va cd chiziqlar bilan berilgan Q va P tekisliklarning kesishish chizig’ini yasash uchun gorizontal H1 va H2 tekisliklar o’tkazilgan.
Dastalab H1 tekislikning Q va P tekisliklar bilan kesishish chiziqlarini aniqlash uchun tekisliklarni a,b va c, d, chiziqlarini 1, 2 va 3, 4 nuqtalarda kesganligi belgilanadi. Bu nuqtalarni o’zaro tutashtirganda, m1 va n1 chiziqlar hosil bo’ladi, ya’ni: H1Q=m1 va H1P=n1 bo’ladi. m1 va n1 to’g’ri chiziqlarning kesishish nuqtasi E=m1n1Q va P tekisliklarga umumiy bo’lgan birinchi nuqtadir.

a) b)
4.39-rasm
Xuddi shu tartibda Q va P tekisliklarning H2 gorizontal tekislik bilan kesishish chizig’ini aniqlanadi. Chizmada H2 tekislik a,b va c, d chiziqlarni 5, 6 va 7, 8 nuqtalarda kesadi. Natijada: H2 Q = m2 va H2P = n2 hosil bo’ladi. Rasmda H2 || H1 bo’lgani uchun m2 || m1 va n2 || n1 bo’ladi. Q va P tekisliklarning ikkinchi umumiy F nuqtasi bo’lib u m1 va n2 chiziqlarning o’zaro kesishish nuqtasi bo’ladi: F = m2n2.
Har ikkala P va Q tekisliklar uchun umumiy bo’lgan E va F nuqtalarni o’zaro tutashtirsak, tekisliklarning kesishish chizig’i hosil bo’ladi.
Chizmada (4.39-b, rasm) Q va P tekisliklarning kesishish chizig’ini yasash uchun H1 gorizontal tekislikning H1V izini o’tkazib uni a″, b″ va s, d″ chiziqlarning frontal proeksiyalarini kesuvchi 1″, 2″ va 3″, 4″ nuqtalar belgilanadi. Bu nuqtalarning gorizontal 1′, 2′ va 3′, 4′ proeksiyalarini aniqlab o’zaro tutashtiriladi. m1′ va n1′ chiziqlar Q va P tekisliklarning H1 tekislik bilan kesishgan chiziqlarning gorizontal proeksiyalari bo’ladi. Kesishuvchi chiziqlarning frontal m1″ va n1″ proeksiyalari H1 tekislikning H1V izida bo’ladi. hosil bo’lgan m1′ va n1′ chiziqlarning kesishgan E′ nuqtasi Q va P tekisliklarining kesishuv chizig’iga tegishli E nuqtaning gorizontal proeksiyasi E′=m1′∩n1′ bo’ladi. Bu nuqtaning E″ frontal proeksiyasi esa H1 tekislikning H1V izida bo’ladi: E″H1V.
Xuddi shu tartibda Q va P tekisliklarning kesishish chizig’iga tegishli, ikkinchi F nuqtasining F′ va F″ proeksiyalarini H2 gorizontal tekislikning H2V izini H1V ga parallel qilib o’tkazib aniqlanadi .
Chizmadagi E′, F′ va E″, F″ proeksiyalarni o’zaro tutashtiruvchi l′ va l″ chiziqlar Q va P tekisliklar kesishish chizig’ining proeksiyalari bo’ladi.



Yüklə 1,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   141




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin