Ədəbi dildə
DanıĢıq dilində
F o n e t i k c ə h ə t d ə n
Stəkan
istəkan
Orada
orda
Rəf
irəf
36
O r f o e p i k c ə h ə t d ə n
Professor
prafessor
Uçdu
uşdu
Sünbül
sümbül
L e s i k c ə h ə t d ə n
Tez
becid
Yelpənək
xiyar
Qarğıdalı
peyğəmbəri, kəbə
Q r a m m a t i k c ə h ə t d ə n
Almaram
almanam (Şamaxı)
Alır
alatdı (Quba)
Danışıq dilinin qrammatik xüsusiyyətləri öz sərbəstliyi ilə
ədəbi dildən az-çox fərqlənir. Bu fərqlər sözlərin sırasında, cüm-
lələrin quruluşunda və s.özünü göstərir.
Ədəbi dilin şifahi forması ilə danışıq dili bir-birinə çox
yaxındır. Buna görə də ədəbi dilin şifahi formasına aid normaları
təyin etmək, dəqiq müəyyənləşdirmək çox zaman çətin olur. Bu
çətinlik şifahi ədəbi dillə danışıq dilinin bir-birinə çox yaxın və
həm də hər ikisinin hərəki olmalarından irəli gəlir.
Danışıq dili ilə ədəbi dil arasındakı fərqlər get-gedə aradan
qalxır və bunlar bir-birinə qovuşur. Şübhəsiz ki, müəyyən vaxt-
dan sonra bu fərqlər tamamilə silinəcəkdir.
Azərbaycan danışıq dili öz xarakterinə görə vahid deyildir.
Bu cəhətdən danışıq dili tərkibinə görə iki qola ayırmaq olar: a)
sadə danışıq, b) dialekt və şivələr olar.
Sadə danışığı hamı başa düşür. Lakin dialekt və şivəyə aid
ünsürlər hamı tərəfindən eyni şəkildə anlaşılmır.
|
