Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət

 
POETĠK SÖZLƏR 
Yüksək  obrazlılığa,  emosianallığa  və  ifadəliliyə  malik  olan 
sözlərə poetik sözlər deyilir. Poetik söz nitqə incəlik verir və onu 
bədiiləşdirir; məsələn: 
Ey əzəli can ilə cananımız! 
Eşqi-ruxundur əbədi şanımız! 
                                   (Nəsimi) 
Hə, balam, doğrusu, ay dadaĢ mən dəxi 
Məsləhət ondan o yana bilmərəm. 
                                 (M.Ə.Sabir) 
 
 Bu misralardakı canan və dadaş sözləri poetik sözlərdir. Bunlar 
ümumişlək və digər sözlərdən öz xüsusiyyətlərinə görə fərqlənir. 
 Ədəbi  dildə  poetik  sözlər  müxtəlif  yollarla  meydana  gəlir. 
Bunlardan bir neçəsinə nəzər yetirək. 
1)Bəzi poetik sözlər xalq poeziyasından gəlir; məsələn: 
 
 Düşüb can dara, yerdə,  
 Qalıb qanara yerdə 
 Öldürdü canan məni,  
 Getdi can ara yerdə. 

---

 
77 
Tarixən folklor poeziyası üçün xarakterik olan canan sözü öz 
poetikliyini saxlayaraq ədəbi dilə keçmişdir. 
2)Bəzi poetik sözlər ədəbi dilin yeni söz yaratmaq imkanları 
əsasında əmələ gəlir; məsələn: 
Kürün qırağında, Muğan düzündə,  
Zəmisi, tarlası suyun gözündə,  
Salmanlı adlanan bir kəndciyəz var. 
                                     (S.Vurğun) 
 Bu  misralardakı  kənd  sözü  şəkilçi  vasitəsi  ilə  kəndciyəz 
formasında poetikləşdirilmişdir. 
3)Başqa dillərdən keçmiş bəzi sözlər poetik xarakter almışdır. 
Məsələn;  mənşəcə  başqa  dillərə  məxsus  olan  əlvida,  səma,  sayə, 
əfsus, acaba, mavi və s. Kimi sözlər dilimizdə əsasən fikrin obrazlı 
ifadə olunmasına xidmət etdiyi üçün poetikləşmiş vahidlərdir. 
 Dildə  poetik  sözlər  olduğu  kimi  poetik  ifadələr  də  vardır; 
məsələn: 
 Mən qartalam, qıy vuranda havada 
 Düşmənlərim tir-tir əsir yuvada. 
                                      (Ə.Qasımov) 
Bu  misaldakı  qıy  vurmaq  tir-tir  əsmək  ifadələri  poetik  xa-
rakter  daşıyır.  Dildəki  poetik  söz  və  ifadələrin  hamısı  poetizm 
adlanır. Poetizmlər əsasən ədəbi dilin bədii üslubunda işlənir.