Dərs vəsaiti Bakı 2023

Plazmalı qövslü sobalarda əritmə. 
Bu əritmə üsulundan 
yalnız yüksek legirlənmiş (legirləyici elementlərin yanma ilə 
itgisi minimum həddə olur), həmçinin azkarbonlu poladların 
əridilməsində istifadə olunması əlverişlidir. Sonuncu halda 
qrafit elektrodlardan istifadə olunmaması ilə elaqədardır ki, 
əridilmə prosesində poladın karbonlaşma ehtimalı tamamilə 
aradan qaldırılır (şəkil 4.12).
İşçi boşluğun konstrukiyası üzrə plazmalı sobalar qövslü 
sobalara oxşardır, fərq yalnız qrafit elektrodlar əvəzinə 
plazmatronlardan istifadə edilməsindədir; bir və yaxud iki 
plazmatronlu sobalarda əritmə aparılır.
İki plazmatronlu
3
sobalarda onlar metal təknəsi
1
üzərində yan divarlardan qarşı qarşıya yerləşdirilir. 
Hazırda gücü 6600, 9900 və 19 800 kV A və uyğun olaraq 
6, 15 və 30 t tutumlu plaz- malı sobalardan istifadə olunur. 
Sobada elektrik cərəyanı şəbəkəsinə birləşdirilmiş şəkildə 
plazmatronun ucluğunun kənan ilə şixtə və ya sobanın yan 
tərəflərində qarşı qarşıya yerləşdirilmiş iki plazmatron arasında 
yandırılan elektrik-qövsünün istiliyi hesabına əritme prosesi 
apanlır. Kiçik tutumiu (6 t-a qədər) sobalarda döşəmə elektrodu
 
4
onunla bərk şixte arasında etibarlı kontakt yaranmasını təmin 
edir. Plazmalı və qövslü sobalarda əridilmə proseslərinin 
oxşarlıqlan çoxdur, fərq plazmalı soba atmosferində arqondan 
istifadə olması sayəsində əridilən poladın oksigen, azot və 
hidrogendən təmizlənməsi, yəni yüksək keyfiyyətli poladın 
alınma imkanınjn olmasındadır. Plazma ilə əritmənin mənfi 
cəhəti 
qövslü 
sobalardə 
əridilməyə nisbətən poladın 
bahalaşmasıdır, bunun səbəbi: aqon qazına təlabatın olması, 
elektrik enerjisi səfinin artması, həmçinin sobanın çox sayda su 
ilə soyudulan düyünlərlə təchiz edilməsinin lazım olmasıdır. 

---

Şək. 4.12. Plazmalı sobanın quruluş sxemi: 
1
- ərinti təknəsi; 2 - tağ;
 3
- plazmatronlar;
 4
- döşəmə 
elektrodu