Dərs vəsaiti təşkilati davranış kursunun qısa icmalını əhatə

Təyinatların dəyişdirilməsi 
Bəzi hallarda menecer, əgər vəziyyət tələb edirsə, işçilərin 
təyinatlarını dəyişdirməyə cəhd göstərə bilər. Bu zaman mövcud 
olan maneələri nəzərə almaq lazımdır. Təyinatın dəyişdirilməsi 
yolunda olan maneələr bunlardır: 1) nəyisə dəyişdirmək cəhdi 
olmadan, müəyyən fəaliyyət tərzinin mövcudluğunun üstünlüyü; 
2) təyinatın dəyişdirilməsinə əsas ola biləcək kifayət qədər 
məlumatın işçiyə təqdim edilməməsi. 
Şəxsiyyətin təyinatlarının dəyişməsinə təsir edən üç qrup 
amil vardır: 1) xəbər verənə inam (onun prestijindən, ona olan 
hörmət və inamdan asılıdır), 2) məlumatın özünə inam (fərdin 
rəsmən açıqladığı mövqeyə sadiqliyi və inamı); 3) vəziyyət (ya-
yındırma və xoş mühit). 
Şəxsiyyətin təyinatının dəyişməsinin ən səmərəli üsullarına 
daxildir: qorxu vasitəsilə təsir edərək, yeni informasiyanın təq-
dim edilməsi; təyinat və davranış arasında uyğunsuzluğun aradan 
qaldırılması; dostların və ya iş yoldaşlarının təsiri; əməkdaşlığa 
cəlb edilmə; müvafiq kompensasiya. 
İşçilərin təyinatlarının dəyişdirilməsi olduqca mürəkkəb, 
lakin əhəmiyyətli dərəcədə üstünlüklərə malik olan bir məsələ-
dir. 
Koqnitiv dissonans. Təyinatın bütün komponentləri müəy-
yən uyğunluğa malik olmalıdırlar. Əks halda, şəxsiyyət psixoloji 
diskomfort (gərginlik) vəziyyətini hiss edə bilər ki, bunu da 
L.Festinger, koqnitiv dissonans adlandırmışdır. İnsan kompo-
nentlərin razılaşdırılması yolu ilə gedərək koqnitiv konsonansa 
nail olur və müxtəlif yollarla özünün bu vəziyyətindən azad 
olmağa çalışır. Koqnitiv dissonans - neqativ təsirli vəziyyətdir. 
Bu vəziyyət subyektin eyni zamanda bir obyekt haqqında 
psixoloji cəhətdən bir-birinə zidd olan iki «bilgiyə» (koqnisiya - 
baxış, anlayış) malik olması zamanı yaranır. Dissonans vəziyyəti 
subyektiv olaraq diskomfort kimi təsəvvür edilir və bu 

---

33 
vəziyyətdən ya dissonans informasiyanın bir elementinin dəyiş-
dirilməsi yolu ilə, yaxud yeni elementin tətbiq edilməsi ilə azad 
olmağa cəhd edilir. Biz tez- tez elə vəziyyətlə qarşılaşırıq ki, mü-
nasibətlərimiz və baxışlarımız bizim davranışımızla konfliktə 
girir. Dissonansın azaldılması - bizim dissonans hissindən və 
gərginlikdən azad olmaq üsuludur.