|
Yer titrəməsi - yer qatlarında qəflətən potensial enerci- nin ayrılması nəticəsində yeraltı təkanlar və seysmik dalğalar bütün istiqamətlərdə yayılır. Yer titrəməsi tektonik və vul- kanlı ola bilər. Yer titrəməsi dalğaların başladığı yer mərkəz, yer səthindəki nöqtə isə yer titrəməsinin episentri adlanır. Yer titrəməsi adətən təkan halında müşahidə olunur. Təkanların miqdarı və onların arasındakı vaxt müxtəlif ola bilər. Özünün dağıdıcı təsirilə yer titrəməsi nüvə partlayışı dalğalarına uyğundur. Qüclü yer titrəməsindən şəhər tam dağıla bilər. Qurğular və binalar dağılır, yaxud qüclü zədə alır, nəticədə insanlar məhv olur, yaxud möhkəm zədə alırlar.
Təkcə XX əsrdə dünyanın müxtəlif ölkələrində 40-dən çox titrəməsi qeyd olunmuşdur ki, bu da çoxlu insan həyatına son qoymuşdur.
Bizim ölkəmizdə təbii fəlakətlərin proqnozlaşdırılması və onların dağıdıcı təsirlərinin azaldılmasına çoxlu kompleks tədbirlər aparılır. Bu məqsədlə buzluqlarm hərəkətinin qeyd olunması, meteroloji və seysmik stansiyalar şəbəkəsi və s. yaradılmışdır. Daşqınlar qeyd olunan çaylarda, həm də daşqın qorxusu olan çaylarda bənd tikilir, yol kənarlarında meşə salmır, qışda sürüşmənin qarşısını almaq üçün sipərlər qoyulur, seysmik rayonlarda seysmikdavamlı binalar və tikintilər inşa edilir. Dövlət tərəfindən qəbul edilən tədbirlər nəticəsində təbii fəlakətin nəticələri hiss olunacaq dərəcədə azaldılır.
Dostları ilə paylaş: |
