Dərslik azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq edilmi şdir. Baki 2001

intibah 
dövründə insan problemi ön plana keçir. Bu dövrün, fəlsəfi təfəkkürü 
antroposentrik xarakter daşıyır. 
Intibah dövrü dünyagörüşünün çox mühüm fərqləndirici cəhətini 
onun 
incəsənətə istiqamətlənməsi 
təşkil edir. Bu mə'nada əgər orta əsrlər 
dövrü dini dövr hesab edilirsə, intibah dövrünü bədii- estetik dövr 
adlandırmaq olar.
Orta əsrlərdə insanlar arasında korporasiya və silki əlaqələr güclü 
idi. Hətta, qabaqcıl adamların özləri də başçılıq etdiyi korporasiyanın, sil-
kin nümayəndəsi kimi çıxış edirdi. Intibah dövründə fərd müstəqillik əldə 
edir, o bu və ya digər birlikdən daha çox öz- özünü təmsil edir. Buradan da 
insanın yeni mənlik şüuru və yeni ictimai mövqeyi irəli gəlir. Onda 
məğrurluq və özünü təsdiq etmə, öz gücünə inam kimi fərqləndirici 
keyfiyyətlər formalaşır. Əgər orta əsr sənətkarı, mütəfəkkiri öz 
xidmətlərini tamamilə ən'ənələrə aid edirdisə (hətta o bu ən'ənəyə yenilik 
gətirmiş olsa belə) bundan fərqli olaraq 
intibah dövrünün fərdiyyəti öz 
xidmətlərini elə öz ayağına yazmağa meyl edirdi
. Məhz bunun 
nəticəsidir ki, həmin dövr dünya mədəniyyətinə hərtərəfli hazırlığa malik 
olan bir çox böyük şəxsiyyətlər bəxş etmişdir.
Hərtərəflilik intibah dövrü adamının idealı idi. 
O me'marlıq 
nəzəriyyəsi, riyaziyyat, mexanika, fəlsəfə, pedaqogika kimi elmləri bilməli 
idi. Bu dövrdə ümumi mühit insanları görkəmli usta, sənətkar, şair, alim və 
sair olmağa sövq edirdi. Belə mühit humanist dərnəkləri adlanan 

---

80 
dərnəklərin (Florensiya, Neapol və Romada) fəaliyyəti üçün daha çox 
səciyyəvi idi.
Intibah dövründə insanın mövqeyini yəqin etmək üçün XV əsr hu-
manisti C. Mirandolanın (1463- 1494) “Insanın ləyaqəti haqqında nitqlər” 
əsərində irəli sürdüyü aşağıdakı fikir səciyyəvidir. O göstərirdi ki, allah 
insana belə sözlərlə müraciət edir. “Ey Adəm biz ona görə sənin yerini, 
simanı və vəzifələrini dəqiq müəyyənləşdirmirik ki, bunları sən özün öz 
şəxsi arzuna, iradənə və qərarına görə edəsən”.
1