XII FƏSIL ELMIN ETIKASI 1. Elmin inkişafında etik səpkinin rolunun artması Insan fəaliyyətinin digər sahələri kimi elmi fəaliyyət də burada
çalışan işçilər qarşısında müəyyən etik normalar və tələblər irəli sürür.
Söhbət ondan gedir ki, müxtəlif istiqamətli elmi tədqiqatlara təkcə sırf
elmi baxımdan yanaşmaq kifayət deyildir. Elmin nailiyyətlərini həm də
sosial etik baxımdan qiymətləndirmək zəruridir.
Elmi fəaliyyəti tənzim edən etik normalar birdən-birə meydana gəlməmişdir . Onlar tarixi
inkişaf prosesində formalaşaraq, tədricən zənginləşmişdir. Lakin elmin
inkişafının yüksək sür‟əti ilə səciyyələnən dövrlərdə idrakın etik norma və
tələblərinə əməl olunması daha çox zəruri olur. Bu mə‟nada yaşadığımız
zəmanə xüsusi yer tutur. Belə ki, müasir elmi-texniki inkişaf şəraitində
təbiətşünaslıqda, texniki və hümanitar elmlərdə misli bərabəri
görünməyən yüksək nailiyyətlər əldə edilmişdir. Bu nailiyyətlərdən sui
istifadə edildikdə, sosial-etik normalara və tələblərə məhəl qoyulmadıqda,
onlar insanlığın və bəşəriyyətin əleyhinə çox güclü təhlükəyə çevrilə bilir.
Deyilənlər sübut etdir ki, hazırda elmin inkişafını etik meyarlar
baxımından mə‟nalandırmaq həmişəkindən daha vacibdir.
Elm cəmiyyətin maddi və mə‟nəvi mədəniyyətinin məhsuludur. O
tarixən cəmiyyətin həyatı, onun idealları ilə bağlı olmuşdur. Müxtəlif
dövrlərdə ictimai ideallar və normalar elmin inkişafına öz əhəmiyyətli
tə‟sirini göstərmişdir. Həmin ideallar və normaların kökləri dövrün
mədəniyyətindədir. Onlar bir çox cəhətdən mə‟nəvi istehsal formaları ilə
müəyyən olunur.
Müasir elmi-texniki inqilabın, mikroelektronikanın, informatikanın,
robottexnikasının və biotexnologiyanın inkişafı ilə bağlı ən yeni
nailiyyətləri fundamental elmlərin müvəffəqiyətlərini ifadə edir. Bu
uğurlar təkcə tətbiqi baxımdan əhəmiyyət kəsb etmir. Onlar həm də elmin
sosial və humanist potensialı baxımından çox vacibdir. Hazırda
