lər xərc ünsürlərinin deflyasiyası yolu ilə sabit qiymətlərlə hesablanır. Bu
metoddan əsas etibarilə sabit qiymətlərlə qeyri-bazar xidmətlərinin
dəyərini ifadə edən göstəricilərin hesablanmasında istifadə olunur.
Çünki
xidmətlər pulsuz göstərilir və onların qiymətini müəyyən etmək mümkün
deyildir. Bu metodda qeyri-bazar sferasında əmək məhsuldarlığının
dəyişmədiyi fərz edilir. Bir sıra ölkələrdə bu metodun başlıca nöqsan
larını aradan qaldırmaq üçün əmək məhsuldarlığının
dəyişməsi şərti
üsulla təshih olunur. Belə bir şərti ölçü kimi bəzi hallarda əməyin texniki
təchizat səviyyəsinin yüksəlməsi göstəricisindən istifadə edilir.
ÜDM və onun tərkib hissələri haqqında cari qiymətlərlə zəruri məlu
matlar, başqa sözlə, ÜDM-i sabit qiymətlərlə
qiymətləndirmək üçün
lazım olan ilkin məlumatlar MHS-nin müxtəlif bölmələrində öz əksini
tapmışdır. Belə ki, “əmtəə və xidmətlər hesabı”nda ÜDM-in istehsalı və
ondan istifadə edilməsi ilə əlaqədar bütün məlumatlar vardır.
Lakin bu
hesab bütövlükdə iqtisadiyyat səviyyəsində tərtib olunduğuna görə
sahələr və bölmələr üzrə məlumatların təfərrüatı
ilə nəzərdən keçirilməsi
mümkün olmur.
ÜDM ayrı-ayrı sahələrdə yaradılmış əlavə dəyərə
bərabər olduğuna görə sahələr üzrə istehsal hesabındakı məlumat
lara əsasən hesablanır.
Sabit qiymətlərlə
qiymətləndirmək üçün ÜDM-
in tərkib hissələri kimi ümumi buraxılış və sahələrdəki aralıq istehlak,
yaxud da sahələrdə yaradılmış ümumi əlavə dəyər götürülür.
ÜDM-dən son istifadənin tərkib ünsürləri haqqında məlumatları
“gəlirlərdən istifadə” (son istehlak xərcləri), “kapital ilə əməliyyatlar”
(əsas kapitalın ümumi yığımı, maddi dövriyyə vəsaitləri ehtiyatlarının
dəyişməsi, qiymətlilərin xalis alqışı) və “əmtəə
və xidmətlərlə xarici
əməliyyatlar” (əmtəə və xidmətlərin ixrac və idxalı) hesablarında tapmaq
olar.
ÜDM-i əsas qiymətlərlə hesablamaq üçün adları çəkilən hesablardakı
məlumatlardan istifadə edilməsinin üstünlüyü özünü onda göstərir ki,
onlar hər il (bir sıra ölkələrdə hər rüb) nəzərdən keçirilir və qiymətləndir
məni kifayət qədər operativ aparmağa imkan verir. Lakin
Dostları ilə paylaş: 
