Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 168

 

 

---

______________Milli Kitabxana_____________ 

 169

QƏDİM ASSURİYA MƏDƏNİYYƏTİ 

Assuriya dövləti  İkiçayarasının  şimal hissəsində,  İraqın 

ərazisində mövcud olmuşdur. Assuriyanın  ərazisi  əsasən dağlıq 

olduğu üçün burada əkinçilik bir o qədər inkişaf etməmişdir. 

Lakin burada çoxlu faydalı qazıntılar və meşə materialları vardır. 

Assuriya  əhalisi tunc əldə etməyi çox erkən öyrənmişdir. 

Assuriyalılar mis, tunc, qalay və sonra dəmirdən istifadə etmişlər. 

Dəclə çayı sahilində  Aşşur (indiki Kilat-Şerkət)  şəhəri 

salınmışdır. Bu şəhər dini mərkəz və paytaxt hesab olunurdu. 

Aşşur allah adı  və Assuriya ölkə adı bu şəhərin adından  əmələ 

gəlmişdir. Assuriya əvvəlcə  Cənubi Mesopotamiyadan asılı idi, 

e.ə. XX əsrdə müstəqil Assuriya dövləti yarandı. I minilliyin 

başlanğıcında Ön Asiyada dəmirdən istifadə  təsərrüfatla yanaşı, 

hərbi sənətin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Assuriyalılar 

bundan daha yaxşı istifadə edərək hərbi sənətdə böyük nailiyyətlər 

qazanmışlar. E.ə. VIII-VI əsrlərdə Assuriya Ön Asiyada ən 

qüdrətli hərbi dövlətə çevrildi. Assuriya qoşunlarının sayı 120 min 

nəfərə çatırdı. Qoşun piyada, atlı  və döyüş arabalarından ibarət 

idi. Assur çarlarını mühafizə edən daimi “çar cangüdənlər dəstəsi” 

var idi. Piyadalar uzun nizə, ox və kaman, qalxanlarla 

silahlanırdılar. Dağları  aşmaq üçün kəndir, çaylardan keçmək 

üçün heyvan dərisindən hazırlanmış və içərisinə hava doldurulmuş 

tuluqlardan istifadə olunurdu. Assur çarları ordunun təliminə 

xüsusi diqqət yetirirdilər. Hərbi parad üçün xüsusi meydançalar 

var idi. Onların ordusunda xüsusi “mühəndislər” dəstəsi fəaliyyət 

göstərirdi. Onlar hərbi istehkamlar qurur, hərbi yollar çəkir, çaylar 

üzərindən körpülər salırdılar. Assur ordusu xüsusi daşatan 

(mancanaq), qala uçuran qurğulardan istifadə edirdi.  

Assuriyanın Paytaxtı Nineviya idi. Bu şəhər “Aslanlar 

yuvası” adlanırdı. Assuriya Mesopotamiyanı, Suriyanı, Fələstin və 

Misiri işğal etdi, bütün Ön Asiyanı hakimiyyəti altında birləşdirdi.  

E.ə. VII əsrdə Assuriyanın düşmənləri olan Babil və Midiya 

ona qarşı birləşdilər. Onlar e.ə. 612-ci ildə Ninveiya şəhərini tutub 

dağıtdılar, e.ə. 605-ci ildə Karxemiş qalasını  ələ keçirdilər. 

Assuriyanın varlığına son qoyuldu. Onun ərazisi Midiya və Babil 

padşahlıqları arasında bölüşdürüldü.  

---