Dərslik Azərbaycan Respublikasının Təhsil Nazirliyinin

______________Milli Kitabxana_____________ 

 110

Akkad dövlətinin banisi Sarqon (e.ə. 2316-2261-ci illər) 

dövrünün görkəmli dövlət xadimi və sərkərdəsi olmuşdur. Sarqon 

(akkadca  Şarrumken) tərcümədə «həqiqi, qanuni hökmdar» 

deməkdir. Ehtimal edirlər ki, o, hakimiyyəti zorla ələ keçirmişdi. 

Sarqon mənşəyi etibarilə  aşağı sosial təbəqələrə  mənsub 

olmuşdur. Hələ qədimdə onun adı ilə bağlı əfsanələr yaranmışdı. 

Əfsanəyə görə o, Kiş hökmdarının sarayında nökər kimi 

işləmişdir. Nisbətən dəqiq məlumat Sarqonun öz yazısında  əks 

olunmuşdur: həmin mənbə qeyd edir ki, Sarqonun anası  rəiyyət 

təbəqəsindən idi. Sarqon atasını görməmiş,  əmisi isə dağ sakini 

olmuşdur. Anası onu gizli doğmuş, qamışdan hörülmüş  səbətə 

qoyub çaya atmışdır. Səbət suçu Akkinin bağına axmış, o, uşağı 

götürüb öz övladı kimi saxlamış  və ona bağban peşəsini 

öyrətmişdi.  İlahə  İştar nəvaziş göstərərək hakimiyyəti ona 

tapşırmışdı. Öz mənşəyi və hakimiyyətə  gəlməsi barədə Sarqon 

belə məlumat vermişdir. 

Akkadlı Sarqonun fəaliyyəti. Hakimiyyətə gəldikdən sonra Sarqon 

Akkad  şəhərini (Dəclə  və  Fərat çayları arasında) saldırdı  və onu 

paytaxt etdi. Akkad dövlətinin adı bu şəhərin adından 

götürülmüşdür. Sarqon dövləti möhkəmləndirmək üçün bir sıra 

tədbirlər həyata keçirmişdi. Mərkəzləşmiş vahid Şumer və Akkad 

dövləti bərqərar olduqdan sonra o, yeni kanallar çəkdirdi, 

Şumerdə ümumi suvarma sistemi yaratdı. Bütün dövlət üçün 

vahid ölçü və çəki sistemi müəyyənləşdirdi. Bunun nəticəsində su 

və quru ticarəti genişləndi, ölkədə əmtəə-pul münasibətləri inkişaf 

etdi. Ölkənin hərbi qüdrətini qaldırmaq üçün o, daimi ordu 

yaratdı. Ordunun yenidən təşkili bir sıra uğurlu müharibələrin 

aparılmasına imkan verdi. 

Akkadlı Sarqon nəinki bütün İkiçayarasını vahid dövlət 

şəklində birləşdirdi, eyni zamanda Ön Asiyanın yeganə 

hegemonuna çevrildi. 

Sarqonun nəvəsi Naram-Suenin (e.ə. 2236-2200-cü illər) 

hakimiyyəti illərində Akkad dövləti yenidən əvvəlki qüdrətə sahib 

oldu. Naram-Suen özünü «Akkadın allahı» adlandıran ilk 

hökmdar idi. O, işğalçılıq siyasətini davam etdirməyə başladı. 

Naram-Suen Akkad siyasi təsir dairəsindən çıxmış bir sıra ölkələri 

---