assosiasiyalan məmnunluqla qəbul edirlər. Belə sözlərdən biri
Qiblədir. Tərcümə dili inkişaf etməmiş olduqda tərcümə ərəb
mətninin kələ-kötür izahatından, şərhindən başqa bir şey deyil.
Bu cür tərcümələrdə nə mükəmməl bir qrammatika, nə də forma
olur. Quranın urdu dilinə ilk tərcümələri məhz belələrin- dəndir.
Bunlar doğrudan da kələ-kötür şərhlərdən başqa bir şey deyildir.
Hər bir savadlı müsəlmanın arzusu Quranı ərəb dilində
oxumaqdır. Hər bir müsəlmanın arzusu ərəb mətnindəki səsi
eşitməkdir. Arzum budur ki, hər bir müsəlman Quranı ərəb
dilində, öz ana dilində, yaxud bildiyi ayrı dildə başa düşsün. Buna
görə də yaxşı və mükəmməl tərcüməyə həmişə ehtiyac var.
Bildiyimə görə, Quran avropa dilləri olmayan fars, urdu, ta-
mil (moplaslann dili), puştu (əfqanlar danışır), benqal, malay,
şərq arxipelaqının bəzi dilləri və bəzi Afrika dillərinə tərcümə
olunmuşdur. Məncə, onun çin dilinə də tərcüməsi var.
Quranın urdu dilinə ən erkən tərcüməsi (1826) Şah Abdal
Qadir Dəhləviyə məxsusdur. Sonralar bu dilə çoxlu tərcümələr
olmuşdur, bəziləri yarımçıq qalmışdır. Tam tərcümələrdən Şah
Rəfi al Din Dəhləvi, Şah Əşraf Əli Tənəvi, Maülvi Nadir
Əhmədin (1912) tərcümələrinin adını çəkmək olar.
Müasir avropa dillərinin inkişaf etmədiyi bir dövrdə orda ən
mükəmməl dil latın dili sayılırdı. Quran ilk dəfə 1143-cü ildə bir
monastr üçün latın dilinə tərcümə olunmuş (bu fikir Abdulla Əli
Yusifə məxsusdur), 1543-cü ildə isə çap olunmuşdur. Sonralar
Qur£in əksər avropa və qeyri-avropa dillərinə tərcümə
olunmuşdur. Lakin heç bir tərcümə orijinalın gözəl üslubunu,
onun simfoniyasını, məna dəqiqliyini təmin edə bilməmişdir,
çünki Quranda elə bir məzmun və forma bağlılığı var ki, onu
ikinci dəfə yaratmaq mümkün deyil (55).”
Dostları ilə paylaş: