Dərslik rəHBƏRLİk azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin 24 saylı

Klinik formalar
Atopik dermatitin klinik xarakterinin əlamətləri: yaş dövrü, xəstənin konstitusional 
xüsusiyyətləri, sensibilizasiya spektri; daxili orqanlar tərəfindən patoloji dəyişikliklərin 
inkişafı, xəstələrin immun statusunda pozğunluqlarla təyin edilir. Atopik dermatiti beş
klinik formaya aid edirlər : eritematoz - skvamoz, vezikulo-krustoz, lixenifikasiyası ilə 
olan eritematoz – skvamoz, lixenoid, pruriqoyabənzər.
Atopik dermatitin eritematoz – skvamoz forması yanaqların qızarması, şişkinlik, 
qaşınan papulalar, xırda suluqcuqlar, eroziyalar, qartmaqlar və qabıqlanma kimi əlamət-
lərlə üzə çıxır. Proses çox vaxt bütün üzə, əsasən perioral və periorbital sahələrə yayılır. 
Başın tüklü hissəsi, bədən və əllər də zədələnə bilər. Tez-tez durğun eritema, nəzərə çar-
pan dəri şəkli, qabıqlanma və dodaq nahiyyəsində seroz-hemorragik qartmaq-pulcuqlar, 
ağızın kənarlarında, xeylitin əlamətləri olan, çat şəklində yalamalar qeyd olunur.Atopik 
dermatitin eritematoz-skvamoz forması olan bəzi xəstələrdə ikincili səpgilər (irinciklər) 
qoşula bilir.
Atopik dermatitin vezikulo-krustoz forması həyatın 3-5 aylarında formalaşır, və eri-
tema fonunda, seroz möhtəviyatlı olan mikrovezikulalarla xarakterizə olunur. Mikrove-
zikulalar seroz “quyular”- nöqtəvari eroziyalar əmələ gəlməsinə səbəb olur, eyni zaman-
da dərinin zədələnmiş hissələrində intensiv qaşınma qeyd olunur. Proses yanaqların dəri 
örtüyündə, bədəndə və ətraflarda daha da nəzərə çarpır.
Atopik dermatitin lixenifikasiya ilə müşahidə olunan eritematoz-skvamoz forması 
xırda şarabənzər follikulyar və miliar papulaları olan kəskin və yarımkəskin-iltihablı xa-
rakterli eritematoz-skvamoz ocaqlarla xarakterizə olunur. Dəri qurudur, lixenifikasiyala-
şıb, çoxlu pulcuqlarla örtülüb. Dirsəklərin qatlanan yerlərində, əllərin üst nahiyyəsində, 
boyunun arxa və kənar sahələrində, dizlərin büküşlərində dərinin simmetrik zədələn-
mələri qeyd olunur.
Atopik dermatitin lixenoid formasında zədələnmiş ocaqlarda dəri eritematozdır, qu-
ruluğu,klinik şəklin daha da çox nəzərə çarpması, şişkinliyi və infiltrasiyası ilə fərqlənir. 
Eritemanın fonunda ocağın mərkəzində birləşən və periferiya ilə izolyasiya olunan iri 
papulalar yerləşir. Papulalar xırda kəpəyə bənzər pulcuqlarla örtülüb. Xəstələri əzabve-

---

256
rici qaşınma narahat edir. Dırnaq lövhəcikləri hamar sürtülmüş,parıltılı olur. Xəstəlik 
şiddətlənən zaman qaşınmalar olan yerlərdə sıyrıntı, çat və eroziyalar əmələ gəlir. Çox 
hallarda dermatozun gedişatı piogen infeksiya, sonra isə regionar limfadenit ilə ağırlaşır. 
Atopik dermatitin bu formasında tez-tez üzü və boyunu əhatə edən eritrodermiya qeyd 
olunur.
Atopik dermatitin pruriqoya bənzər forması lixenifikasiya olunmuş, uclarında sərt 
örtüklü xırda qovucuqlu çox sayda izolyasiya olunmuş səpgilər, sıx şişkin papulalarla 
xarakterizə olunur. Çox hallarda səpgi ətrafların açılan nahiyəsində, eləcədə yanda və 
bədəndə olur. Xəstələrin dərisində dərin ekskoriasiya,qasınma olan yerlərdə atrofik ça-
pıqlara rast gəlinir.
Eyni zamanda olan simptomlar. Allergik kon-
yunktivit, allergik rinit, ot qızdırması, və yaxud 
allergik bronxial astma. Bu xəstəliklərə əksər 
hallarda 30-50% atopik dermatiti olan pasiyent-
lərdə və çox vaxt uşaqlıq dövründən sonra rast 
gəlinir.
Göz xəstəlikləri. Onlar neyrodermik katarak-
ta, keratokonus, yaxud neallergik keratokonyunk-
tivit şəklində üzə çıxa bilər. Eləcədə izolyasiya 
olunmuş atopik blefarit də ola bilər. Katarakta az 
müşahidə olunur(<5%) tez-tez uşaqlar və yeni-
yetmələrdə rast gəlinir. Hərdən Ablatio retinde- 
təsvir edirlər.
İnfraorbital qırışların böyüməsi (Den-
ni-Morqan xətti, Denni-Morqanın infraorbital qı-
rışı)-atopik dermatitin vacib göstəricisidir;atopik 
dermatit zamanı atopik qırışlar 70% təşkil edirlər.