4. Dərinin birincili və ikincili morfoloji elementləri
Dəriyə baxış zamanı orada olan morfoloji elementlər – birincili (ləkə, papula, qabar-
cıqlar, düyünlər, qovuqcuqlar, qovuqlar, pustulalar) və ikincili (piqmentasiya, pulcuqlar,
qabıqlar, eroziyalar, xoralar, çatlar, lixenifikasiya, çapıqlar) təyin olunur. Baxış zamanı
elementin lokalizasiyası və rəngi haqqında məlumat almaq olar, lakin onun tam səciy-
yələndirilməsi üçün palpasiya və qaşıma metodunu tətbiq etmək lazımdır.
Baxış zamanı səpgilərin monomorfizmi (psoriaz, qırmızı yastı dəmrov, qovuqcuq-
lu dəmrov, vulqar pemfiqus, övrə) və ya polimorfizm (ekzema, Dürinqin herpesşəkilli
dermatiti, dermatitlər) müəyyən olunur. Həqiqi polimorfizmi - bu zaman eyni vaxtda
bir neçə birincili elementlər (ekzema) müşahidə olunur - və yalançı polimorfizm ilə
diferensiasiya etmək lazımdır – bu zaman bir birincili element, qalanları isə ikincili
elementlər olaraq onun təkamülü nəticəsində yaranır (furunkulyoz).
Səpgilərin yerləşməsinə fikir verilir, çünki bir sıra hallarda bu və ya digər dermatoz
üçün spesifik lokalizasiya xarakterikdir: qırmızı qurdeşənəyində – sifət, psoriazda – dir-
sək oynaqlarının açıcı və diz oynaqlarının ön səthləri, başın tüklü hissəsi, sadə herpesdə
– dodaqlar və cinsiyyət orqanları və s.
Səpgilərin yerləşməsinin xüsusiyyətləri diqqəti cəlb edir: fokuslu (elementlər bir-
ləşmir, onları normal dəri əhatə edir), diffuz (elementlər iri ocaqlar şəklində bir-biri ilə
birləşir); yayılması – məhdud (ocaqlı neyrodermit, ocaqlı sklerodermiya, nevus, sadə
herpes, düyünlü eritema, ziyilli vərəm və s.), yayılmış (çəhrayı dəmrov, psoriaz), total
(eritrodermiya); digər xüsusiyyətləri – simmetrik (həqiqi ekzema, psoriaz), asimmetrik
(dermatomikoz, dərinin ziyilli vərəmi, üzükvari qranulema, kontakt dermatiti, kəmər-
ləyici dəmrov və s.), sistemli – damar və sinir şaxələri boyunca (kəmərləyici dəmrov,
xətvari qırmızı yastı dəmrov, xətvari nevus), fiqurlu (psoriaz, miqrasiyaedici eritema),
serpingedici və ya sürünən (vərəm qurdeşənəyi, cüzam, qabarcıqlı sifilid və s.).
Dostları ilə paylaş: |
