Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


romanlarida shu xil uyg'unlikni ko'ramiz. har ikki romanda ham



Yüklə 37,25 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə62/182
tarix05.12.2023
ölçüsü37,25 Kb.
#173845
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   182
Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish ol

romanlarida shu xil uyg'unlikni ko'ramiz. har ikki romanda ham
x ro n ik a lilik eta k ch i b o 'lg a n i h o ld a , k on sen trik syujet
xususiyatlaridan maksimal foydalanilganki, bu o'rinda qorishiqlik
har ikki tipga 
xos eng yaxshi jihatlardan foydalanish asosida
asarning badiiy mukammal bo'lishiga xizmat qiladi.
Badiiy asar syujeti ekspozitsiya, tugun, voqea rivoji,
kulminatsiya, echim singari unsurlardan tarkib topadi. Ekspozitsiya


syujetning boshlanish qismi bo'lib, o'quvchini asar voqealari
kechadigan joy, qahramonlar, asar konflikti yetilgan shart-sharoitlar
bilan tanishtiradi. Aytish kerakki, ekspozitsiya hajm e ’tibori bilan
turlicha bo'lishi va asarning turli o'rinlarida kelishi, ba’zan umuman
tushirib qoldirilishi mumkin. Masalan, «Mehrobdan chayon»da
ekspozitsiya juda katta o'rinni — xondan sovchilar kelgunga qadar
bo'lgan epizodlami o'z ichiga olsa, «Qutlug' qon»da u juda qisqa va
tugundan keyin beriladi, «Qo'shchinor chiroqlari»da esa ekspozitsiya
umuman tushirib qoldiriladi.
Tugun asar voqealarining boshlanishiga turtki bo'lgan voqea,
asar konflikti qo'yilgan joydir. Ekspozitsiyadan farqli o'laroq, tugun
syujetning zaruriy elementi sanaladi, ya’ni u syujetda har vaqt hozirdir.
Faqat ayrim hollarda, xususan, ba’zi xronikali syujetlarda,
shuningdek, «ichki harakat» dinamikasi asosidagi syujetlarda u
yetarlicha bo'rtib ko'rinmasligi mumkin. Tugun, odatda, asarning
boshlanishida, ekspozitsiyadan keyinoq beriladi. Ba’zan, muayyan
badiiy-estetik maqsadni ko'zda tutgan holda, uning o'mi o'zgartirilishi
ham (masalan, «O'tgan kunlar» romanida Otabek bilan Kumushning
dafatan uchrashib qolishi — asarning tuguni, biroq bu voqea birinchi

Yüklə 37,25 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin