Dilrabo elmuratova nodira misirova

j
-
masalani hal qilish sharoiti, jaraenning borishi va masala yeehimi 
yakunlarini 
umumlashtirishga oid dalillarni rasmiylashtirish
Pedagogning ilmiy-tadqiqot ishlari va ilmiy eki ijodiy loyihalami amalga 
oshirishi unda kreativlik potentsialini yanada rivojlantiradi. Natijada pedagog:
- ijodiy fikrlashga odatlanadi;
- ilmiy-tadqiqot faoliyatini olib borish ko’nikmalarini p uxtao’zlashtiradi;
- pedagogika eki mutaxassislik fani yutuqlari hamda ilg’or tajribalardan 
foydalanish imkoniyatlarini mustaqil tahlil qiladi;
- pedagogik jam oa tomonidan olib borilaetgan ilmiy tadqiqot va ijodiy 
loyihalami bajarishda faol ishtirok etadi
109

---

Pedagogning kreativlik potentsiali ko’p darajali jaraen va u quyidagi 
tam oyillarga tayanadi ( 3 1-rasm):
3 1 -r a s m . P ed a g o g k rea tiv lik p o ten tsia lin in g u stu vor tam oyillari
IV. 
P edagogning kreativlik potentsiali 
darajasini aniqlovchi mezonlar. 
Kasbiy faoliyat sam aradorligini baholashda pedagogning ijodkorligi - krativ 
potentsiali
darajasini baholash m uhim aham iyatga ega.
Pedagogning krativlik potentsiali darajasini aniqlovchi mezonlar quyidagi hi 
sanaladi (32-rasm ):
32-rasm . Pedagogning kreativ potentsiali darajasini aniqlovchi mezonlar
Ushbu m ezonlar pedagoglar kreativ potentsialini uch darajada ani(|lu*h 
im konini beradi (5-jadval): 
•
110

---

5 -jad v al.
P e d a g o g k r e a t iv p o t e n ts ia lin in g m u h im d a r a j a l a r i
№
D arajalar
D araja xususiyatlari
1
Y uqori
Muntazam ravishda turli tashabbuslarni ilgari 
suradi, kreativ qobiliyatga egaligini izchil namoyib 
etib boradi, kreativ jihatdan o ’ta faol, izlanuvchan
2
O ’rta
B a’zan u eki bu tashabbusni ilgari suradi, 
kreativ qobiliyatga egaligi muntazam bo’lmasa-da, 
ammo namoen bo’Iadi, kreativ jihatdan bir qadar 
faol, izlanuvchan bo’lishga intiladi
3
Past
Garchi u etarlicha asoslanmagan bo’lsa-da, 
tashabbusni ilgari surshga intiladi, kreativ 
qobiliyati etarlicha namoen bo’lmaydi, izlanuvchan 
b o ’lishga intilmaydi
Bolalarda kreativlik sifatlarini rivojlantirish yuzasidan 
Devid 
Lyuis 
tomonidan amaliy k o ’rsatmalar ishlab chiqilgan.
K o’rsatm a quyidagilardan iborat:
1. Bolalarning savollariga chidam bilan to ’g ’ri javob bering.
2. Ularning savollari va fikrlarini jiddiy qabul qiling.
3. Bolalarga o ’z ishlari bilan shug’ullanishlari uchun alohida xona eki burchak 
ajrating.
4. Agarda ijodiy jaraen bilan bog’liq b o ’lsa, u holda bolani xonadagi tartibsizlik 
uchun koyimang.
5. 
Vaqti-vaqti bilan bolalarga ularni yaxshi ko’rishingizni va 
ulami qanday 
bo’lsalar, shunday qabul qilishlarini namoen eting.
6. Bolalarga imkoniyatlariga mos yumushlami buyuring.
7. Ularga shaxsiy rejalarini ishlab chiqish va qarorlar qabul qilishga ko’maklashing.
8. Bolalarga faoliyatlarda yuqori natijalarga erishishlariga erdam bering.
9. Kamchiliklarini ko’rsatgan holda bolani boshqalar bilan solishtirmang.
10.Bolani kamsitmang va o ’zini yomon, ojiz deb hisoblashishigayo’l qo’ymang.
I I. Uni mustaqil fikrlashga o ’rgating.
12. Bolani sevimli m ashg’ulotini tashkil etishi uchun zarur buyumlar bilan 
qurollantiring.
i l l

---

13. Uni turli voqealarni o ’ylab topishga, fantaziya qilishga m ajburlang, bu jaraendii 
unga erdamlashing.
14. Bolani eshlikdan o ’qib-o’rganishga odatlantiring.
15. Doimo bolaning ehtiejlariga e ’tib o r qarating.
16. Har kuni bola bilan yuzm a-yuz suhbatlashish uchun vaqt toping.
17. O ilaga oid m asalalarning m uhokam asiga bolalarni ham jalb qiling.
18. Xatolari uchun bolani m asxara qilm ang.
19. Bolani har bir yutug’i uchun m aqtang.
20. U ning yutuqlarini m aqtashda sam im iy bo ’ling.
21. Bolani turli eshdagi kishilar bilan m uloqot qilishga o ’rgatib boring.
22. Uning borliqni anglashiga erdam beradigan amaliy tajribalam i o ’ylab toping.
23. Bolaga turli latta-puttalar bilan o ’ynashni taqiqlamang - bu uning tasaw urini 
boy i tad i.
24. Uni muammoni topish va uni hal qilishga rag’batlantiring.
25. Bolaga nisbatan o ’z m unosabatingizni baholashda odil bo’ling.
26. U bilan m uhokam a qilinadigan m avzularni cheklamang.
27. Bolaga qarorlam i m ustaqil qabul qilish va uning uchun javobgar b o ’lish 
imkonini bering.
28. Bolaga uning shaxs b o ’lib shakllanishi uchun erdam bering.
29. Bolaga uning uchun foydali b o ’lgan teleko’rsatuvlarni tomosha qilishi va 
radio eshittirishlam i tinglashi uchun ko ’maklashing.
30. Uni o ’z qobiliyatlarini ijobiy qabul qilishga odatlantirib boring.
31. Bolani kattalardan mustaqil b o ’lishga o ’rgatib boTing.
32. Bolaning o ’ziga va uning sog’lom fikrga egaligiga ishoning.
33. Bolaga “Men 
ham
buni 
bilm aym an” deb, 
uni muv&ffaqiyatsizliklarga 
bee’tibor bo’lishga o ’rgatm ang.
34. Bolaga, garchi u 
ishning ijobiy natijaga ega bo’lishiga ishonmasa-da, 
boshlangan ishni oxiriga etkazishi uchun imkoniyat yarating.
35. K undalik daftar yuriting va u n g a bolada kreativ qobiliyat shakllanishini qayd 
etib boring.