Dolzarb masalalari

 
O‘quvchilarning kimyo fanidan o‘zlashtirgan bilim, ko‘nikma va 
kompetensiyalarni baholashda formativ va summativ baholash haqida 
tushuncha, ularni amalga oshirish usullari 
Ta’lim sohasi uning hozirgi holatini turli jihatlar (dasturlar samaradorligi, 
foydalanilgan inson omili, axborot, moliyaviy resurslar darajasi va boshqalar) dan 
baholashga imkon beradigan miqdoriy va sifat ko‘rsatkichlari to‘plami bilan 
tavsiflanadi. Shu bilan birga, o‘rta ta’limni baholash tizimidagi muhim 
ko‘rsatkichlardan biri bu o‘quvchilarning ta’limyutuqlari darajasidir. Ushbu daraja 
o‘quv faoliyati maktabda qanday faoliyat ko‘rsatishi va rivojlanib borishi, bu 
o‘quvchilarga qanday ta‘sir qilishi, ularning faoliyati haqida ma’lumot beradi. Shu 
sababli, turli darajalarda (o‘quvchi, sinf, maktab, tuman / shahar, viloyat, mamlakat) 
qabul qilingan qarorlarning sifati va o‘quv jarayonidagi keyingi qadamlar 
o‘quvchilarning ta’limyutuqlarini baholash tizimi qanchalik yaxshi qurilganiga 
bog‘liq. 
O‘quvchilarning ta’limyutuqlarini baholash tizimi aholining funktsional 
savodxonligini rivojlantirishga ta‘sir qiluvchi yetakchi omillardan biridir. Baholash 
o‘quv jarayoniga nisbatan faqat nazorat qiluvchi element bo‘lib qolishni to‘xtatdi va 
mashg‘ulotning eng muhim qismlaridan biriga aylandi. 

---

Ko‘plab muvaffaqiyatli baholash tizimlari (SAT, PISA, GRE, GMAT, 
TIMSS va boshqalar)ning umumiy xususiyati - ular hukumatlar, universitetlar yoki 
ish beruvchilar uchun yaratilgan bo‘lib, imtihon topshiruvchilarning nafaqat bilimini 
nazorat qilish, balki uning tafakkur darajasini rivojlanishini ham inobatga oladi. 
Bugungi kunda biz o‘quvchining qanday rivojlanishini ko‘rsatadigan baholash 
tizimlariga muhtojmiz, ya‘ni ushbu tizimlar nafaqat ballarni hisoblabgina qolmay, 
balki o‘rgatadi. Jahon banki ekspertlarining fikriga ko‘ra, mamlakat o‘quvchilarning 
ta’limjarayonini doimiy ravishda kuzatib borish va qo‘llab-quvvatlashga imkon 
beradigan tizimni yaratish muammosini hal qilmaguncha, o‘z rivojlanishida 
ta’limsalohiyatidan unumli foydalanishni talab qila olmaydi. 
Maktabni baholashning xalqaro modellarini qisqacha ko‘rib chiqish maktabni 
baholashni amalga oshirishda tushunish va yondashuvlarning o‘xshash va farqli 
tomonlarini aniqlashga imkon berdi. Shubhasiz, an‘anaviy baholash tizimi xalqaro 
tajribani hisobga olgan holda ta’limsiyosatini yaxshilab qayta ko‘rib chiqishni va 
qayta kontseptsiyalashtirishni talab qiladi.