Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

58-rasm. Yanchish bo 'limi
147

---

S aralasli ja ra y o n in in g asosiy vazifasi
M a y d a la n g a n d o n m a h s u lo tla rin i s a r a la s h un va y o r m a ishlab 
c h iq a r ish te x n o l o g i y a s i d a en g m u h i m j a r a y o n l a r d a n h is o b la n a d i. 
M a y d a la s h j a r a y o n i d a n k e l a y o t g a n y o r m a - d u n s t va u n lar sa ra la s h
s iste m a la rid a g i e la k la r y o r d a m i d a y irik, o 'r ta , m a y d a d u n s t va 
u n la rg a ajratib o lin ad i. valli d a s t g o h d a m a y d a la n g a n d o n d a n hosil 
b o 'l g a n y o r m a l a r yirikligi b o ‘y i c h a b ir-b irid a n k esk in farq qiladi. 
Bu esa ularga is h lo v b e rish n i qiyin la sh tira d i. J a r a y o n la rn in g
s a m a r a d o rlig i t e x n o l o g i k siste m alar, so v u ris h -e la s h d a stg o h la ri, 
u l a m i n g g r a n u lo m e tr ik t a r k ib in in g ta v s ifig a b o g l i q . Y o rm a la rn in g
y irikligi b a r a v a r b o 'l s a , s i s t e m a d a g i j a r a y o n l a m i ta r t i b g a s o l i s h o s o n
k e c h a d i. B u n d a n ta s h q a r i, ularni y irik lig i b o 'y i c h a fra k s iy a la rg a
a j ra tish d a y o r m a l a r n i n g asllik sifatlari ham h is o b g a o linadi. Un 
va q o 's h i m c h a m a h s u l o t b o 'l g a n k e p a k ela k (ra ss e v ) y o r d a m i d a
s aralanadi.
59-rasnt. Saralash nskunasi
B oyitish ja ra y o n in in g asosiy vazifasi
R a s s e v la r d a a jra tilg a n m a y d a l a n g a n b u g 'd o y , y o r m a frak siy alari 
g e o m e t r ik o ‘l c h a m la r i j i h a t id a n bir xil. L e k in a y r im z a r r a c h a l a r bir- 
b irid a n asllik sifatlari yoki e n d o s p e rm m iq d o ri bilan fa rq qiladi. A g a r 
m a y d a l a n is h j a r a y o n i d a g i d o n z a rra c h a si k ra x m a lli e n d o s p e r m d a n
ta s h k il t o p g a n b o i s a , u n d a kul m o d d a s i k a m r o q b o 'l g a n y o r m a d a n
iborat b o i a d i . A g a r z a rra c h a d o n n in g y u q o ri, y a 'n i a le y r o n qatlaini,
148

---

hatto d o n q o b i g ‘idan o lin g a n b o i s a . b u n d a y y o r m a l a r d a kill m o d d asi 
k o 'p r o q b o i a d i .
M a y d a la n g a n b u g ‘d o y y o r m a l a r m a s s a s id a m u rta k za rrachalari 
h a m b o i i s h i m u m k in . A n a sh u turli sifatli a ra la s h m a la r d a n to za 
e n d o s p e r m z a rra sini ajratib olib. y u q o ri sifatli un ishlab ch iq arish
a so siy v a z if a h is o b la n a d i. B u m a s a la n i so v u ris h -e la s h (s ito v e y k a ) 
j a r a y o n i hal qiladi.