Dünya İqtisadi Forumu bütün hüquqları qorunur. İngilis dilində orjinal adı və naşiri

Təhlükəsizlik və gizlilik
İnternet şəbəkəsinin transmilli xarakter daşımasına və qlobal iq-
tisadiyyatın böyüməsinə baxmayaraq, verilən hüquqları və verilən-
lərin qorunması ilə bağlı qaydalar hələ də dağınıq vəziyyətdədir. 
Şəxsi məlumatların toplanılması, emal edilməsi və yenidən satılma-
sı ilə bağlı qaydalar Avropada yaxşı müəyyən edilsə də, hələ də bir 
çox bölgədə ya zəifdir, ya da tamamilə yetərsizdir. Böyük verilən 
klasterlərinin bir yerə toplanılması iri onlayn operatorlara onlara 
real olaraq təqdim ediləndən (örtülü və ya açıq şəkildə) daha yük-
sək həcmdə məlumat əldə etmək imkanı verir. Böyük verilənlərin 
təhlili və nəticəçıxarma texnikaları ilə istifadəçi profilinin çıxarıl-
ması istifadəçilərin və istehlakçıların faydalana biləcəkləri daha 
çox xüsusiləşdirilmiş və fərdiləşdirilmiş yeni xidmətlərin yolunu 
açsa da, məsələ istifadəçi gizliliyinə və fərdi azadlığa gəldiyi zaman, 
əhəmiyyətli dərəcədə narahatlıqlar dadoğurur. Kiber cinayətlər və 
kimlik oğurluğu ətrafında artan narahatlıq şəraitində bir çox məh-
kəmə sahəsində nəzarət ilə azadlıq arasındakı tarazlıq sürətlə izlə-
nilmənin güclənməsinə doğru dəyişir. Məsələn, amerikalı kəşfiyyat 
mütəxəssisi Eduard Snovdenin [Edward Snowden] ABŞ-ın milli 
təhlükəsizlik əməliyyatları ilə bağlı sənədləri sızdıraraq, ifşa etməsi 
nümunəsini göstərmək olar.

---

 T
Ə
S
İ
RL
Ə
R
87
Mövcudluq və inkluzivlik
Qlobal iqtisadiyyat artan dərəcədə rəqəmsal aləmə yönəldikcə, 
etibarlı internet infrastrukturunun mövcudluğu iqtisadiyyatın in-
kişafı baxımından çox önəmli şərt kimi qarşıya çıxır. Hökumətlərin 
bu texnoloji irəliləyişlərin təqdim etdiyi potensialı düzgün dərk 
etməsi zəruridir. Onlar təkcə daxili əməliyyatlarını optimallaşdır-
maq üçün bu texnologiyalara uyğunlaşmalı deyillər, eyni zamanda 
da qlobal səviyyədə əlaqəli bir informasiya cəmiyyətinə doğru ad-
dımlamaq üçün bunların geniş miqyasda yayılmasını və istifadəsi-
ni dəstəkləməlidirlər. Rəqəmsal təcrid (və ya rəqəmsal bölünmə) 
məsələsi getdikcə daha da aktuallıq kəsb etməyə başlayır. Çünki in-
ternetə və ya əlaqəli cihazlara sağlam çıxış və ya o cihazları istifadə 
etmək üçün yetərli bilik olmadan insanların rəqəmsal iqtisadiyyata 
və vətəndaş cəmiyyətinin yeni formalarına qoşulması da getdikcə 
çətinləşəcəkdir.