DÜnyada ve tüRKİYE’de tibbi Cİhaz sektöRÜ ve strateji ÖneriSİ

Ulusal 
Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016
 kapsamında Türkiye’nin ivme kazanması gere-
ken alanlarından biri olarak belirlenmiştir. Bu doğrultuda sağlık alanının önemli başlıklarından 
biri olan ‘Medikal Biyoteknoloji’de yapılacak çalışmalar için TÜBİTAK öncülüğünde önemli bir 
çalışma başlatılmıştır. Medikal Biyoteknoloji’nin kapsadığı ilaç, aşı, biyomalzeme, biyomedikal 
ekipman ve tıbbi tanı kiti alanlarında yapılabilecek çalışmalarla ilgili özel sektör, üniversite ve 
sivil toplum kuruşları temsilcilerinden binikiyüzden fazla hedef önerisi toplanmış, yapılan de-
ğerlendirmelerde belirlenen otuzsekiz hedef Medikal Biyoteknoloji Delfi Anketinde yer almıştır. 
Ankete katılan binin üzerinde uzman hedefleri yapılabilirlik ve önem düzeyleri açısından analiz 
etmişler ve anket sonuçlarına göre; üniversiteler, özel sektör, STK ve kamu kurumu temsilcilerin-

202
den oluşan odak gruplarla teknoloji yol haritaları oluşturulmuştur. 27 Mayıs 2013 tarihinde yapı-
lan Çalıştay ile TÜBİTAK 1003 (akademik), 1511 (sanayi odaklı) ve 1007 (kamu odaklı) programları 
kapsamında yeni çağrılara çıkılmasının planlandığını duyurmuştur. 
Sağlık alanının öncelikli alan olarak kabul edilmesi öncesinde ulusal sağlık teknolojilerinin ye-
nilikçi ve rekabetçi yönünün geliştirilmesi amacıyla T.C. Sağlık Bakanlığı ve TÜBİTAK arasında bir 
işbirliği protokolü imzalanarak, Eylül 2012 tarihinde TÜBİTAK tarafından 1003-Öncelikli Alanlar 
Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı kapsamında “Tanı, Tedavi ve Destek Amaçlı Yenilikçi Tıbbi 
Cihazlar (TC0101)” başlıklı önemli bir çağrı programı başlatılmıştır. Başvurunun ilk aşamasın-
da 309 proje başvurusu alınmıştır (Aralık 2012). Bu çağrı kapsamındaki proje önerilerinin hem 
katma değeri yüksek, yaratıcı ve yenilikçi olması, hem de sağlık alanında uygulama projelerine 
temel teşkil edecek veya uygulama projelerine girdi sağlayacak teknolojik ürün ve bilgi üretmeye 
yönelik olması hedeflenmiştir. Bu çerçevede yer alan alt konular ise liste ile sınırlı olmamakla 
birlikte şu şekilde tanımlanmıştır; 
• Minimal invaziv tıbbi girişimlerde kullanılan cihazlar 
• Vücut içine yerleştirilen mikro sistem tabanlı akıllı implantlar 
• Kanser tedavisine yönelik vücut içine lokalize tedavi veren teknolojiler 
• Hasta başı (“point-of-care”) tanı teknolojileri 
• Hasta radyasyon dozunun ölçülmesine yönelik cihazlar 
• Evde sağlık ve hasta izleme cihazları 
• Taşınabilir tanı ve tedavi cihazları 
• Taşınabilir erken tanı cihazları 
• Kardiyovasküler ve sinir sistemi implantları 
• Akıllı ortopedik implantlar, ortez, protez ve destek eleman teknolojileri 
• İmplant ve cihaz geliştirilmesiyle tümleşik olan yenilikçi malzeme, mekanik, elektronik, sensör 
ve enerji teknolojileri.  
T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü bünyesinde Eylül 2011 tarihin-
de İlaç ve Tıbbi Cihaz Sanayi Şubesi kurulmuştur. Bakanlık, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ve 
özel sektör temsilcilerinin katılımları ile Aralık 2011 tarihinde “Türkiye Tıbbi Cihaz Sektörü Yatı-
rım Fırsatları ve Kamu Destekleri Çalıştayı” gerçekleştirilmiştir. Sektörün paydaşlarının bir araya 
getirildiği Çalıştay’ın TÜBİTAK’ın güdümlü destek programlarında çağrıya çıkılması ve sağlık sek-
törünün öncelikli alan olarak tanımlanmasında önemli bir zemin teşkil ettiği düşünülmektedir. 
TÜBİTAK ülkemizde temel bilimler ve teknoloji alanında gerçekleştirilen Ar-Ge ve yenilik faali-
yetlerine en fazla desteği sağlayan kurumdur. Destek programları akademik, sanayi, kamu ve 
girişimcilik olarak sınıflandırılmıştır. TÜBİTAK 1995 yılından bu yana Teknoloji ve Yenilik Destek 
Programları Başkanlığı (TEYDEB) ile özel sektör kuruluşlarının Ar-Ge faaliyetlerini proje esaslı 
olarak desteklenmesini yürütmektedir. TÜBİTAK TEYDEB tarafından yürütülen ve Tıbbi Cihaz ala-
nındaki firmaların da yararlanabileceği Ar-Ge ve Yenilik Destek Programları şunlardır: 
• 1501 Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 
• 1503 Proje Pazarları Destekleme Programı
• 1505 Üniversite Sanayi İşbirliği Destek Programı 

203
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
• 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı 
• 1509 Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı 
• 1511 Öncelikli Alanlar Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı 
• 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı 
• 1513 Teknoloji Transfer Ofisleri Destekleme Programı
Tıbbi Cihazlar Sektöründe 1995-2011 yılları arasında TÜBİTAK TEYDEB tarafından desteklenen 
proje istatistikleri ise şu şekildedir
98
:
• Tüm TEYDEB projelerinin ortalama %4’ü tıbbi cihaz sektöründen gelmiştir.
• %90’dan fazlası KOBİ ölçeğindeki 247 firmadan gelen 376 adet proje başvurusunun %72’si 
desteklenmeye değer bulunmuştur.
• 2007 yılında başlatılan ve KOBİ’lere avantajlı destek sağlayan 1507 Programı, sektörde Ar-Ge 
çalışmalarına ivme kazandırmış, başvuruların %81’i bu dönemde alınmıştır.
• 131 firmanın desteklenen 195 adet projesi kapsamında 25,58 milyon TL hibe desteği verilmiştir. 
Bu desteğin %84’ü 2007‘den sonra verilmiştir.
• Projeler ağırlıklı olarak Ankara, İstanbul ve İzmir’den gelmiştir. En az 2 adet projesi kabul edil-
miş 50’nin üstünde firmanın yaklaşık %50’si Ankara’da yerleşiktir.
1991 yılından beri yenileşim eko-sisteminin önemli bir kurumu olarak özel sektörün Ar-Ge ve 
Teknolojik Yenilik projelerine faizsiz geri ödemeli destek sağlamakta olan Türkiye Teknoloji Ge-
liştirme Vakfı (TTGV), 2010 yılında ülke çapında farkındalığın artırılması ve öncelikle uluslararası 
olmak üzere pazardaki fırsatların değerlendirilmesi amacıyla belirlediği öncelikli alanlarda ticari 
değeri olan yeni ürün oluşturulmasına veya mevcut ürünlerin rekabet gücünün yükseltilmesine 
yönelik tekniklerinin geliştirilmesi ve ticarileştirilmesine yönelik faaliyetlere ilişkin olarak İleri 
Teknoloji Projeleri (İTEP) Destek Programı’nı uygulamaya koymuştur. İleri teknolojili, katma de-
ğeri yüksek tıbbi cihazlara yönelik geliştirme projeleri İTEP programı kapsamında “biyomedikal 
teknolojiler” öncelikli alanında değerlendirilmektedir.
Türkiye’de 2008’de yürürlüğe giren ve 2024’e kadar yürürlükte kalacak olan 5746 Sayılı “Araştır-
ma ve Geliştirme Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun” ile Ar-Ge Merkezleri, Rekabet 
Öncesi İşbirliği Projeleri desteklenmekte ve bu kapsamda taraflara Teknogirişim Sermaye Deste-
ği sağlanmaktadır. Kanun kapsamında “Tıbbi Cihaz” alanın da yararlanabileceği bu üç program 
T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülmektedir ve bu sayede ilgili taraflara 
oldukça önemli vergi avantajları ve mali destekler sunulmuştur. Bu destekler arasında, Ar-Ge 
Merkezi statüsü alınması durumunda Ar-Ge harcamalarının tamamının kurumlar vergisinden in-
dirimi, Ar-Ge personelinin ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin ve sigorta primlerinin 
belirli oranlarda indirimi gibi düzenlemeler bulunmaktadır. Bugüne kadar 134 işletmeye Ar-Ge 
Merkezi Belgesi verilmiştir. Ancak bu merkezlerden hiçbirisi Tıbbi Cihaz alanında değildir. Buna 
gerekçe olarak, sektöründeki araştırma ve geliştirme çalışmalarının genellikle 50’den daha az 
sayıda araştırmacı ile yürütülmesi gösterilebilir. Dolayısıyla, teşvik programının sektör özellikle-
rine yönelik olarak revize edilmesi konusu gündeme getirilebilir.
98
 Ümran Elmas, TÜBİTAK Sunumu, HEZARFEN MEDİKAL ANKARA PROJESİ, 10 Nisan 2012, ANKARA

204
Ülkemizde yenilik eko-sisteminin parçası olarak 2008 yılında kurulan Kalkınma Ajansları önemli 
rol oynamaya başlamışlardır. Ankara Kalkınma Ajansı Yenilikçi Uygulamalar Mali Destek Progra-
mı katkısı ile yürütülen “Sağlık Teknolojileri Endüstriyel Tasarım Koordinasyon Merkezi Projesi”, 
endüstriyel tasarımın, üretimde yarattığı katma değeri OSTİM Medikal Sanayi Kümelenmesi fir-
malarına aktarmak amacı ile gerçekleştirilmektedir. 
23 Aralık 2011 tarihinden bu yana sürdürülen projede; firmaların ürünleri arasından bilimsel ve-
riler ile değerlendirilerek seçilen 10 ürünün katma değerinin yükseltilmesi, yerli üretimin ulusal 
ve uluslararası pazarda payının artması amacı ile endüstriyel tasarımlarının yapılması hedeflen-
miştir. Proje, tasarlanmış medikal ürün çıktısından daha önemli bir misyona sahiptir. OSTİM Or-
ganize Sanayi Bölgesinin potansiyel endüstriyel tasarım ihtiyacı gözetilerek kurulması planlanan 
“OSTİM Endüstriyel Tasarım Merkezi” ile sadece tasarım hizmeti değil aynı zamanda mühendis-
lik desteği ve model, prototip atölyesi ile de üreticiye geniş imkanlar sağlanması planlanmakta-
dır. Endüstriyel tasarım gibi ortak ihtiyaca hizmet eden merkezlerin varlığı ve sürdürülebilir kı-
lınması, ilgili alanda inovasyon faaliyetlerini ve işbirliklerini geliştirmesi açısından büyük önem 
taşımaktadır.
Ülkemizde, rekabet gücü taşıyan sektörlerin geliştirilerek ulusal kümelenme politikasına temel 
teşkil etmesi ve nihai olarak sürdürülebilir ihracat artışını sağlayacak rekabetçi yapının gelişti-
rilmesine katkı sağlamak amacıyla, 2007-2009 yılları arasında Avrupa Birliği (AB) Katılım Ön-
cesi Mali Yardımları kapsamında desteklenen “Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi 
Projesi” yürütülmüştür. Ulusal kümelenme politikasının geliştirilmesi projesi ile kümelenme 
konusunda elde edilen birikim T.C. Ekonomi Bakanlığı tarafından ihracatta devlet yardımları po-
litikalarına yansıtılmıştır. Bu kapsamda 23 Eylül 2010 tarihinde, proje bazlı, hedef pazar ve he-
def sektör odaklı “Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” 
yürürlüğe girmiştir. Bu Tebliğ ile kümelenme anlayışı ve proje yaklaşımı çerçevesinde firmalara 
proje bazlı eğitim ve/veya danışmanlık, istihdam, yurt dışı pazarlama veya alım heyeti ve birey-
sel danışmanlık programlarının birbirine bağlı şekilde uygulanabileceği bütünleşik bir destek 
mekanizması oluşturulmuştur. Bakanlığın inovasyon esaslı rekabetçilik destek programı kapsa-
mında 2012 yılı sonu itibarı ile 110 civarında proje ile 2500 firmaya destek sağlanmaktadır. Son-
rasında, Türkiye Cumhuriyeti ve Avrupa Birliği tarafından finanse edilen “Ağ Oluşturma ve Böl-
gelerarası İşbirliği için KOBİ’lerin Güçlendirilmesine Yönelik Teknik Yardım Projesi” kapsamında 
(Şubat 2011 – Ağustos 2013) beş ilde analizler gerçekleştirilmiş ve illerdeki paydaşlar tarafından 
belirlenen sektörlerin rekabetçiliğinin artırılması için kümelenme yaklaşımı kullanılmıştır. Ana-
liz yapılan illerden Samsun için “Sağlık Ekipmanları Sektörü” seçilmiş ve bölgedeki firmalar ve 
paydaşların katılımı ile proje kapsamında kümelenme stratejisi ve faaliyet planı geliştirilmiştir. 
İşbirlikleri, ağ yapılar ve platformlar ilgili alanda öngörüler oluşturma ve rekabet öncesi Ar-Ge 
işbirlikleri ile alanın gelişimini sağlama açısından önemlidir. TÜBİTAK Akademik Destek Prog-
ramları
99
 altında sınıflandırdığı “1301-Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Ağları ve Platformu Kurma 
Girişimi Programı (İŞBAP)” ile işbirliği ağları ve platformlarını desteklemektedir. 2011 yılında 
Hacettepe Üniversitesi, Hacettepe Teknokent, Hacettepe Teknokent Teknoloji Transfer Merkezi 
ve Mene Research, “Medikal İnovasyon Platformu” kurulması için çalışmalara başlamışlardır. 
99
 TÜBİTAK Akademik Destek Programları: 1001-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Pr.; 1002-Hızlı Destek Programı; 1003-Öncelikli Alanlar Ar-
Ge Projeleri Destekleme Programı; 1007-Kamu Kurumları Ar-Ge Projelerini Destekleme Pr.; 1008-Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı; 1010-Evrensel 
Araştırmacı Pr.; 1011-Uluslar arası Bilimsel Araştırma Projelerine Katılma Programı; 1301-İŞBAP

205
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
Platformun vizyonu; Türkiye’de Medikal Sektörün, Ar-Ge ve ileri teknoloji destekli, katma değe-
ri yüksek, yenilikçi ürün/hizmet ve süreçlerle, uluslararası rekabette sürdürülebilir güç sahibi 
olabilmesi için gerekli Ar-Ge faaliyetlerinin stratejik önceliklerini belirlemek ve bu faaliyetlerin 
gerçekleştirilmesi için kurumlar arası işbirliği oluşturarak sektörde inovasyon olgusunu ve bilin-
cini geliştirmektir. İŞBAP Destek Programı, mevcut durumda revize edildiğinden başvuru kabul 
edilmemektedir.  Sektörün Ar-Ge ve inovasyon kapasitesini artırma açısından etkili olduğu dü-
şünülen destek programının en kısa sürede uygulamaya yeniden girmesi yararlı olacaktır.
Yukarıda da ifade edildiği şekilde Türkiye’de imalat sanayinin kamu ve üniversite ile olan işbir-
liğini destekleyici amaçlı TC. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafın-
dan yürütülen İŞBAP, Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Teknoloji 
Transfer Ofisleri gibi çeşitli mekanizmalar bulunmaktadır. Ancak programların etkinliği konusun-
da yayınlanmış bir geri bildirim bulunmamakta ve maalesef program yürütücüsü kurumlar ara-
sında işbirliği gözlenmemektedir.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı, KO-
Bİ’lerin Ar-Ge ve Teknoloji kültürü kazanmaları ve sorunlarını üniversitede üretilen bilgi birikimi-
ni kullanarak, üniversitelerle işbirliği içinde çözme alışkanlığı edinmelerini sağlamak, üniversi-
telerde ticarileşebilir ürüne yönelik çalışma yürüten akademisyenlerin de bu çalışmalarını katma 
değere dönüştürmelerine olanak vermek üzere geliştirilmiş bir destek mekanizmasıdır. Bugüne 
kadar 550’nin üzerinde proje desteklenmiştir.  Desteklenen projelerin ise %3’ü tıp teknolojileri 
alanında sınıflandırılmıştır.  
Kamu alımlarının, ülkede sanayinin dönüşümünde doğrudan rol oynayacak bir güce sahip oldu-
ğu bilinmektedir. Devlet, büyüklüğünden bağımsız olarak sanayiden en yüksek miktarda mal alı-
mını gerçekleştiren kurumdur. Alımların tabi olduğu standartlar ve yönetmeliklerin merkezden 
belirlenebilir olması, kamuya o ülkedeki talep koşullarını belirlemede etkin bir rol vermektedir. 
Avrupa Birliği kamu alımları yoluyla KOBİ’lerin inovasyon kabiliyetlerini geliştirmek amacıyla, 
tecrübe ve başarılı uygulamaları paylaşma amaçlı çalışmalar yürütmektedir. Ülkemizde kamu 
alımları kapsamında uygulanan politikaların, sanayide üretim kapasitesinin sofistikasyonunun 
dönüşümünü tam anlamıyla desteklediğini söylemek mümkün olmamakla birlikte, Kamu İha-
le Kanunu mevzuatı ile ilgili yaşanan sıkıntıların giderilmesi için çalışmalar sürdürülmektedir. 
Bu kapsamda T.C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı başkanlığında bir çalışma grubu oluş-
turulmuş ve mevzuat değişiklik önerileri Ocak 2013 tarihli toplantısında Bilim Teknoloji Yüksek 
Kurulu’na sunulmuştur. Bu amaçla Ar-Ge faaliyeti ülkemizde yapılan, teknolojisi Türkiye’de ge-
liştirilen ürünler ile ileri teknolojili yüksek katma değerli ürün niteliğinde ürün geliştiren ve Türki-
ye’de üreten firmaların kamu alımlarında öncelikli olarak değerlendirilmesi yönünde düzenleme 
yapılmasına çalışılmaktadır.
2012 yılında yürürlüğe giren bölgesel ve sektörel teşvik paketleri kurumsal vergi oranlarında in-
dirim sağlamış olmakla birlikte, dolaylı vergi oranları hala yüksekliğini korumaktadır. Vergi yükü 
özellikle yeni yatırımları ve yabancı sermaye girişini engellemek, kayıt dışını büyütmek, ekono-
minin rekabet gücünü ve istihdam artışını zayıflatmak gibi riskleri taşımaktadır. 2012 yılında, 
T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılan ilaç hammaddelerinde Katma Değer Vergisi ora-
nı %8’ e indirilmiştir. Bahsi geçen girişim, ilaç imalat sanayinin teşviki için oldukça önemli bir 
adımdır ve benzer bir uygulama tıbbi cihaz için de uygulanabilir.

206
8.7. Görüş ve Öneriler
Ülkemizde bir önceki bölümde de aktarıldığı gibi farklı kurumlar tarafından yürütülen, sektör 
veya teknoloji alanından bağımsız çok çeşitli destek programları bulunmaktadır. Bilim Teknoloji 
Yüksek Kurulu tarafından alınan karar gereği 2013 yılında kamu destek programlarının etkisine 
ilişkin değerlendirmelere ağırlık verilecek olmakla birlikte, hali hazırda destek programlarının 
etkinliğine yönelik kamuoyu ile paylaşılmış bir çalışma bulunmamaktadır. Özellikle tasarım ve 
yenilikçilik kapasitesini geliştirmeye yönelik verilen desteklerin TÜBİTAK’ın 1003 veya 1511 prog-
ramlarında olduğu gibi daha 
hedefli
 hale getirilmesi gerekmektedir. Desteklenen projelerin ta-
kip edilerek verimsiz çalışan firmalara kaynakların harcanmaması gerekmektedir. 
İnovasyona yönelik destek programlarının ürünün üretim zincirinde katma değeri en yüksek aşa-
malardan biri olan tasarım aşamasını da kapsaması gerekmektedir. Özellikle tıbbi cihazlara yö-
nelik Ar-Ge faaliyetlerinde 
endüstriyel tasarımın
 destek kapsamında değerlendirilecek şekilde 
mevzuat değişikliklerine gidilmesi gerekmektedir.
Ar-Ge ve yenileşim faaliyetleri sonucu elde edilen teknolojik bilgi birikimi veya ürünün ticarileş-
tirilmesi süreci inovasyon değer zincirinin ayrılmaz parçasıdır. İnovasyonun ticarileştirilmesine 
ilişkin kamu destek mekanizmaları Gümrük Birliği ve AB müktesebatı gereği uygulanmamakta-
dır. Ancak bu alanda firmalarda fark yaratabilecek 
teknoloji değerlemesi, pazarlanması ve iş 
modeli inovasyonuna
 ilişkin eğitim ve danışmanlık faaliyetlerinin desteklenmesi sağlanabilir. 
Bölüm 7 - “Türkiye için Sektörel İnovasyon Sistemi” önerisinde de başlıklar halinde yer verilen 
aşağıdaki unsurların finansman ve destek sistemleri perspektifinden ele alınmasında yarar gö-
rülmektedir:
Tıbbi cihazlarda yenilikçi çözümler üretebilecek 
klinisyen – üretici işbirliği
 yeterli değildir. Ay-
rıca klinik çalışmalarının başarıyı ispat edebilecek sayıda denenmesinin maliyeti yüksektir. Söz 
konusu çalışmaların Ar-Ge ve yenilik destek programları kapsamında desteklenmesi veya geri 
ödeme sistemine dahil edilmesine ilişkin çalışmalar yapılması değerlendirilmelidir.  
Küreselleşme sonucu tüm dünyada dolaşan ve yatırım fırsatı arayan başta risk sermayesi olmak 
üzere, 
yabancı sermayenin Türkiye’ye çekilebilmesi
 için gerekli olan teşvikler hızla hayata ge-
çirilmelidir. Çok uluslu firmaların üretim merkezlerini ülkemize çekecek yabancı yatırım teşvik 
sistemleri bağlamında; mali ve vergi teşvikleri, bilimsel ortam ve yapılanma ve gelişmiş ülkeler 
paralelinde fikri mülkiyet hakları koruması gerçekleştirilmelidir. Türkiye’nin uluslararası Ar-Ge 
için cazip bir ülke konumuna gelebilmesi için gerekli altyapı oluşturulmalı ve rasyonel bir kurum-
sallaşmaya gidilmelidir.
Kamu alımları stratejisinin
 2023 yılı hedefleri ile olan ilişkisinin kurularak tıbbi cihaz sektöründe 
daha fazla katma değer ve kalite artırma yönünün öne çıkarılması gerekmektedir. Kamu alımla-
rının sektör üzerinde daha fazla dönüştürücü olabilmesi için aşağıdaki hususlar önem taşımak-
tadır
100
: 
100 
Onuncu Kalkınma Planı “İmalat Sanayiinde Dönüşüm” ÖİK Ön Raporu, 2012

207
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
• Kamu ihalelerinin AB müktesebatı ile uyum düzeyinin arttırılması önemlidir. Özellikle, kamu 
ihale kanunu kapsamına girmeyen istisnaların fazlalığı başta olmak üzere, şeffaflık ilkesi ile çe-
lişen uygulama ve kanunların yeniden gözden geçirilmesi gerekmektedir. Kamu ihaleleriyle İlgili 
kurumların kapasitesinin ve personel eğitim seviyesinin arttırılması gerekmektedir. 
• Yerli malı alımlarına getirilen %15 fiyat avantajının daha etkin uygulanması için kurumlar arası 
bir strateji çerçevesi geliştirilmeli, mevcut düzenlemenin uluslararası taahhütlerimizle olası çe-
lişkileri gözden geçirilmelidir. Yerli malına %15 fiyat avantajı sağlamak yerine, yerli malı kullanan 
hastanelerin hazineye ödeyeceği miktarda kesintiye gidilmesi değerlendirilmelidir.
• İhale şartnameleri ve teklif kabul koşulları, katma değer arttırma stratejisiyle uyumlu olarak 
en düşük fiyat yerine aynı fiyata en yüksek kaliteyi talep edecek şekilde yeniden düzenlenmelidir 
(“total cost of ownership” yaklaşımı). 
Tıbbi cihazlarla ilgili inovasyon çalışmalarının temelleri tüm dünyada olduğu gibi ağırlıkla üni-
versite ve araştırma merkezlerinde atılmaktadır. Üniversitelerimizde önemli araştırma kapasitesi 
ve uluslararası standartlarda eğitim görmüş yetenekli ve bilgili öğretim üyeleri bulunmaktadır. 
Bu doğrultuda tıbbi cihazlar alanında üniversite-sanayi işbirliğinde 
“mükemmeliyet merkezi” 
kurulması değerlendirilmelidir. Ayrıca araştırmacıların mükemmeliyet merkezlerinde ve güdüm-
lü projeler çerçevesinde uygulamalı ve temel araştırmalarda uluslar arası işbirliklerine açık bü-
yük ekipler halinde çalışmalarına olanak sağlanmalıdır.
Yabancı yatırımın önemli bir finansman kaynağı olacağı ve Ar-Ge yoğunluklu çalışan Tıbbi Cihaz-
lar sektöründe yüksek teknolojiye dayalı üretim kümelenmesine olanak verecek 
ihtisaslaşmış 
organize sanayi bölgelerinin
 kurulması ve yerleşim olarak uluslararası çekim merkezi olabilecek 
olanaklara sahip bölgelerin seçilmesi değerlendirilmelidir.  
Temel araştırma çıktılarının teknolojiye aktarılması ve ürüne dönüşmesinde 
Fikri ve Sınaî Mül-
kiyet Hakları
 (FSMH) Sistemi kritik öneme sahiptir. Bir ülkede alınan patent sayısının yüksekli-
ği, ülkenin teknolojik gelişmişliğinin göstergesidir. Dünyada teknik bilgilerin %80’i patent do-
kümanlarında yer almaktadır. Bu konuda ülkemizde son zamanlarda gelişme olmasına karşın 
mevcut bilgiler dünyadaki oranlara göre çok düşük düzeydedir. Ayrıca Türkiye’de yapılan patent 
tescillerinin ortalama %88’i yabancı menşelidir. Ülkemizde patent tescil işlemlerine TUBİTAK ve 
KOSGEB tarafından destek sağlanmaktadır
101
. Tıbbi cihazlara ilişkin ülkemizdeki patent sayısı ile 
ilgili bir veri bulunmamaktadır. FSMH korunmasına ilişkin farkındalık, bilinçlendirme ve yaygın-
laştırma çalışmalarına ağırlık vermenin yanı sıra özellikle üniversitelerdeki patente konu çalış-
maların FSMH korunmasına dair mevzuat değişikliği ve onay çalışmalarının da en kısa zamanda 
tamamlanması gerekmektedir. 
Dünya Ekonomik Forumunun 2012 yılı Küresel Rekabetçilik Raporunda ülkemizde finansal hiz-
metlerin çeşitliliği, esnekliği ve düşük maliyeti artı yönler olarak gözükmektedir. Firmaların bü-
yümesinde belirleyici rol oynayan 
finansmana erişim zorluğu
, yasal çerçeve ve risk sermayesi 
fonlarının eksikliği ise zayıf yönler olarak öne çıkmıştır. Yüksek faiz oranları, teminat gerekli-
likleri, karmaşık prosedürler ve kanuni çerçevedeki sorunlar özellikle KOBİ’lerin kredi almaları-
nı engelleyen faktörlerdir. Maddi teminat gösterme şartlarının esnetilmesi, şahıslar ve firmalar 
101
 TÜBİTAK, 1008-Patent Başvurusu Teşvik ve Destekleme Programı; KOSGEB, Sınai Mülkiyet Hakları Desteği

208
hakkındaki teminat bilgilerinin bir veri tabanında toplanması ve tasfiye durumundaki risklerin 
azaltılması gibi hususlarda gerekli yasa değişikliklerinin yapılması, bankaların kredi arzı ile KO-
Bİ’lerin banka kredisi taleplerini artıracaktır. 
Tıbbi cihaz sektöründe yerli üreticilerin büyüyebilmesi tüketici davranışlarından ziyade regülas-
yon ve geri ödeme koşullarına bağlıdır. Bu nedenle finans ve sermaye ihtiyacının klasik yön-
temlerle elde edilmesi güç hale gelmektedir. Sektör uzmanlarının yönetiminde bulunduğu özel 
fonlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu fonlar sayesinde hem yeni türeyen teknolojilerin yükselebil-
mesi için 
“girişim”
 veya 
“risk”
 
sermayesi
 adı altında destek verilebilecek, hem de sektörde belli 
bir noktaya gelmiş şirketlerin gelişimini devam ettirebilmesi için 
“büyüme sermayesi”
 kaynağı 
sağlanabilmelidir. Yerli ve yabancı girişim sermayesi (private equity) şirketleri, ülkemizde son 
yıllarda artan oranla aktif hale gelmişse de, anlaşmaların ekonominin genel büyüklüğüne oranı 
düşüktür. 2003 yılında toplam 4 adet özel sermaye işlemi gerçekleşirken 2011 yılında bu sayı 
40’a yaklaşmıştır. Buna karşılık, özel sermaye yatırımlarının GSMH’ye oranı 2010 yılında % 0,05 
ile Avrupa ortalamasının gerisinde kalmıştır. Risk sermayesi yatırımlarının artması için özellikle 
yatırımın en riskli olduğu ilk beş yılın özel yatırımcıya maliyetini düşürmek üzere 
kamu destekli 
fonların fonu
 oluşturulabilir.
102
Rekabet gücü, firmaların belirli bir pazarda rekabet edebilme, pazar payını artırabilme, ihracat 
yoluyla yeni pazarlara girebilme, sürdürülebilir bir büyüme ve kar edebilme kapasitesi olarak 
tanımlanmaktadır. Büyüme, ihracat ve kar edebilme kapasitesi birer iş sonuçları göstergesidir. 
Elde edilmek istenen sonuçlara ulaşılması için kaynaklara ve bu kaynakların verimli ve etkin kul-
lanılmasını sağlayan kurumsal altyapıya sahip olunması gerekir. Diğer pek çok sektörde olduğu 
gibi ağırlığını aile şirketi yapısındaki KOBİ’lerin oluşturduğu tıbbi cihazlar sektöründe özellikle 
kurumsallaşma
 düzeylerini artırmaya yönelik danışmanlık desteklerinin uygulanmasında yarar 
görülmektedir. 
Ülkemizde mevcut durumda ihracatın ithalatı karşılama oranının %10’lar seviyesinde bulundu-
ğu, pazarda son teknoloji ürünü tıbbi cihazların ithal edildiği ve gerçekleşen mevcut üretimin de 
mali açıdan düşük katma değerli ürünlerden oluşan bir yapısının bulunduğu bilinmektedir. Bu 
nedenle tüm diğer sektörlerde olduğu gibi tıbbi cihazlar alanında da sektörün sürdürülebilir bü-
yümesi ve rekabetçiliğinin gelişmesine yönelik olarak 
hedef konulması
 ve hedefe yönelik strateji 
ve politikaların geliştirilmesi gerekmektedir. Politikaların belirlenirken tıbbi cihazlar sektörün-
deki düzenleyici yapıya, yatırımların gerçekleştirilmesine ve Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerine 
ilişkin iyileştirme alanlarının bir arada ele alınması önemlidir. Özel sektör Ar-Ge harcamalarının 
artması istense de özellikle riskli ve ancak uzun vadede kazanç sağlayabilecek projelerde ve te-
mel araştırmada kamunun rolü kritik önem taşımaktadır. Değer zincirinin farklı noktaları için üre-
tim yapan firmaların ortak yenilikçilik faaliyetlerinde işbirliği yapması ve bu işbirliklerinin kamu 
tarafından desteklenmesi hem bilginin, hem de araştırma yatırımlarının daha etkin bir şekilde 
kullanılabilmesine olanak sağlayacaktır. Bu sayede ülkemizde katma değeri yüksek, son tekno-
loji ürünü tıbbi cihaz üretiminin artacağı öngörülmektedir. 
Gelişimin sağlanabilmesi için temel olarak gerekli teşvik mekanizmalarının geliştirilmesi alanın-
102
 Onuncu Kalkınma Planı “İmalat Sanayiinde Dönüşüm” ÖİK Ön Raporu, 2012

209
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
da hem sektör oyuncularına hem de politika yapıcılara görevler düşmektedir. Kamunun hem 
kendi içinde, hem de özel sektör, üniversiteler ve aracı kuruluşlarla diyalog içinde olması önem-
lidir. Koordinasyonun oldukça zor ve kritik olduğu bu konuda, gerek kurumlar arası iletişimi 
kolaylaştıracak, gerekse hızla değişen pazar ve teknoloji dinamiklerine adapte olabilecek, bir 
yandan açık ve esnek, diğer yandan da sistemli bir mekanizmanın geliştirilmesi önemlidir. Yapı-
lacak işbirliği çalışmaları ve yeni düzenlemeler neticesinde tıbbi cihaz sektörünün katma değeri 
yüksek üretim gerçekleştirebilen bir sektör olabilmesi yönünde önemli adımlar atılabilecektir.

210
Yararlanılan Kaynaklar
1. BTYK, 25. Toplantı Kararları, Ocak 2013
2. TÜBİTAK Web Sitesi, Destekler
3. Onuncu Kalkınma Planı “İmalat Sanayiinde Dönüşüm” ÖİK Ön Raporu, 2012
4. Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, “TIBBİ VE MEDİKAL ALETLER SEKTÖR RAPORU, Aralık 2012
5. Ümran Elmas, “TÜBİTAK Sunumu”, HEZARFEN MEDİKAL ANKARA PROJESİ, 10 Nisan 2012 
6. Mustafa Zuhurat ÇAYCI, BST Bakanlığı, Sektörler Daire Başkanı, “Medikal Sektörüne Yönelik 
Faaliyetler Sunumu”, HEZARFEN MEDİKAL ANKARA PROJESİ, 10 Nisan 2012 
7. OECD (2012), “Synthesis Report on Global Value Chains”  
8. J.C.Gordo, “Barriers to Innovation in Medical Devices: The Limited Funding of R&D”, Eucomed, 
Mart 2011
9. PwC, “Medical Technology Scorecard, The Race for Global Leadership”, Ocak 2011
10. M.Kiper, “Ar-Ge ve İnovasyon Süreçlerinde Yeni Yaklaşımlar ve Bu Kapsamda Türkiye için 
Öneriler”
11. WHO - Backgroud Paper 6, “Model for the analysis of barriers to innovation in priority medical 
devices”, Ağustos 2010
12. EU 6.FP Project INJECTION WP.1 Deliverable, “Innovation Financing in the European Medical 
Device Sector”, 2007

211
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ

212
Ek-1 Tıbbi Cihazlar GTİP Kodları ve Sınıflandırma
Tıbbi Sarf
252020 Alçılar
252020001000  Dişçilikte kullanılan alçılar
252020009011  Tıpta kullanılan alçılar
300510 
Yapışkan sargılar ve yapışkan tabakası olan diğer maddeler
300510000000  Yapışkan sargılar ve yapışkan tabakası olan diğer maddeler
300590 
Tıpta, cerrahide, dişçilikte/veterinerlikte kullanılan diğer pamuk, sargılar vs.
300590100011 
Hidrofil pamuk (vatka ve vatkadan mamul eşya)
300590100019  Diğer eşya (vatka ve vatkadan mamul)
300590310011 
Gaz bezleri(tekstil maddelerinden)
300590310012 
Tıbbi gaz kompresler (tekstil maddelerinden)
300590310019 
Gazlı diğer eşya (tekstil maddelerinden)
300590500011 
 Alçılı sargı bezi(tekstil maddelerinden)
300590500012   Tıbbi üçgen sargı(tekstil maddelerinden)
300590500019   Tekstil maddelerinden yapılmış diğer sargı bezler
300590991000  Tıbbi muşamba ve tafta angle (diğer maddelerden)
300590999000  Tıp, cerrahi, dişçilikte kullanılan diğer eczacılık maddeleri (diğer maddeler 
 den)
300610 
Steril katgütler, benzeri steril dikiş malzemesi, hemostatlar
300610100000  Cerrahi dikişler için steril katgütler
300610301000  Plastiklerden cerrahi ve dişçilikte kullanılan steril yapışmayı önleyiciler
300610302000  Örme mensucattan cerrahi ve dişçilikte kullanılan steril yapışmayı önleyiciler
300610309000  Diğer maddelerden cerrahi ve dişçilikte kullanılan steril yapışmayı önleyiciler
300610901011 
Plastikten cerrahi ve dişçilikte kullanılan emici steril hemostatlar
300610901012 
Plastikten cerrahi poliamid iplik
300610901013 
Plastikten cerrahi poliglaktin iplik
300610901019 
Plastikten; cerrahide ve dişçilikte kullanılan diğer malzemeler

213
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
300610902011 
Örme mensucattan cerrahi ve dişçilikte kullanılan emici steril hemostatlar
300610902019  Cerrahide ve dişçilikte kullanılan diğer malzemeler; örme mensucattan
300610909011 
Diğer maddelerden cerrahi ve dişçilikte kullanılan emici steril hemostatlar
300610909012  Diğer maddelerden cerrahi paslanmaz çelik tel
300610909019  Diğer maddelerden cerrahide ve dişçilikte kullanılan diğer malzemeler
300620 
Kan gruplarının/kan faktörlerinin tayinine mahsus reaktifler
300620000000  Kan gruplarının/kan faktörlerinin tayinine mahsus reaktifler
300630 
Radyografi muayeneleri için x ışınlarını geçirmeyen müstahzarlar
300630000011  Hastaya tatbik edilmek üzere hazırlanmış teşhis reaktifleri
300630000012  Radyografi muayeneleri için X - ışınlarını geçirmeyen müstahzarlar
300650 
İlk yardım çantaları ve kutuları
300650000000  İlk yardım çantaları ve kutuları
300670 
Tıp/veterinerlikte bedenin bölümünü yağlayıcı/tıbbi aletleri bileştirmede   
 
kull. Jeller
300670000000  Tıpta veya veterinerlikte, cerrahi operasyonlar ya da fiziksel muayeneler için  
 
jel müstahzarları
300691 
Ostomi kullanımlara mahsus olduğu tanımlanabilen aletler
300691000000  Ostomi kullanımlara mahsus olduğu tanımlanabilen aletler
300692 
Eczacılık ürünleri döküntüleri
300692000000  Eczacılık ürünleri döküntüleri
370110 
X ışınları için filmler-boş
370110000000  X ışınları için filmler
370210 
X ışınları için filmler (rulo halinde; boş)
370210000000  X ışınları için filmler (rulo halinde; boş)
401511 
Cerrahide kullanılan eldiven (sertleştirilmemiş vulkanize kauçuk)
401511000000 
Cerrahide kullanılan eldiven (sertleştirilmemiş vulkanize kauçuk)
401700009911 
Sertleştirilmiş kauçuktan sağlığa, tıbba ve cerrahiye mahsus eşya
401700009911 
Sertleştirilmiş kauçuktan sağlığa, tıbba ve cerrahiye mahsus eşya

214
901831 Şırıngalar
901831100011 
Tüberkülin şırıngaları (bir kullanımlık,steril, pirojensiz); plastik maddelerden  
 olanlar
901831100012 
Bir kullanımlık steril şırıngalar, plastik maddelerden olanlar
901831100019 
Plastik maddelerden diğer şırıngalar
901831900011 
Diğer maddelerden kulak yıkama şırıngası (metal)
901831900012 
Diğer maddelerden tüberkülin şırıngası
901831900013 
Diğer maddelerden tıpta kullanılan şırıngalar
901831900014 
Diğer maddelerden insülin şırıngaları
901831900019 
Diğer maddelerden diğer şırıngalar
901832 
Metalden boru şeklinde iğneler, ameliyat dikiş iğneleri
901832100011 
Metalden boru şeklinde şırınga iğnesi (bir kullanımlık)
901832100019 
Metalden boru şeklinde diğer iğneler
901832900000  Cerrahi dikiş iğneleri
901839 
Kateterler, kanüller vb. aletler
901839000011 
Serum ve kan verme seti (kanül)
901839000012  Hemodializ seti (kanül)
901839000013  Kelebek set (kanül)
901839000014  İdrar sondası – nelaton
901839000015  İdrar sondası – foley
901839000017  Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, anjiyografi için
901839000018  Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, (santral venös kateterleri)
901839000021  Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, (balonla dilatasyon için
901839000022  Damar içi kataterler - steril, tek kullanımlık, iğne ile birlikte olan periferik   
 olanlar
901839000028  Diğer kateterler
901839000039  Kanüller vb eşya

215
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
Tanısal Görüntüleme Cihazları
901812 
Ultrasonik tetkik cihazları
901812000000  Ultrasonik tetkik cihazları
901813 
Manyetik rezonansla görüntüleme cihazları
901813000000  Manyetik rezonansla görüntüleme cihazları
901814 
Sintigrafi cihazları
901814000000  Sintigrafi cihazları
901820 
Ultraviole/kızıl ötesi ışınlı cihazlar ve aksamı 
901820000011  Ultraviole/kızıl ötesi ışınlı cihazlar
901820000015  Ultraviole/kızıl ötesi ışınlı cihazlarının aksam ve parçaları
902212 
Bilgisayarlı tomografi cihazları
902212000000  Bilgisayarlı tomografi cihazları
902213 
Dişçiliğe mahsus x; ışınlı cihazlar
902213000000  Dişçiliğe mahsus x; ışınlı cihazlar
902214 
Diğer tıbbi, cerrahi, veterinerlik amaçlı x ışınlı cihazlar
902214000000  Tıbbi, cerrahi veya veterinerlik amaçlı X ışınlı cihazlar
902221 
Alfa, beta, gama ışınlı tıbbi, cihazlar
902221000000  Tıbbi, cerrahi, dişçilik veya veterinerlik amaçlı kullanımlar için alfa, betai    
 
gama ışınlı cihazlar
902230 
X ışın tüpleri
902230000000  X ışın tüpleri
902290 
Diğer ışınlı alet ve cihazların aksam-parçaları
902290001000  X -Işını üreten diğer jeneratörler
902290009011  Radyoskopi (floroskopi) cihazlarına ait X, alfa, beta, gama ışınlı cihazlar, tüp 
 
ler, kontrol panoları, ekran, masa, vb.
902290009012  X -Işınlı cihazlara ait X, alfa, beta, gama ışınlı cihazlar, tüpler, kontrol panola 
 
rı, ekran, masa, koltuk vb.
902290009019  Diğer X, alfa, beta, gama ışınlı cihazlar, tüpler, kontrol panoları, ekran, masa,  
 
koltuk vb.

216
Oftalmolojik Cihazlar
901850 
Göz tıbbi ile ilgili alet ve cihazlar
901850100011 
Göz tıbbına ait optik olmayan alet ve cihazlar
901850100015 
Göz tıbbına ait optik olmayan alet ve cihazların aksam/parçaları
901850900011 
Göz tıbbına ait optik alet ve cihazlar
901850900015  Göz tıbbına ait optik alet/cihazların aksam ve parçaları
Diğer Elektronik Cihazlar
901811 
Elektrokardiyograflar (EKG) 
901811000011 
Elektro kardiyograflar
901811000011 
Elektro kardiyograflar
901819 
Diğer elektro teşhis cihazları vb.
901819100000  İki/daha fazla parametrenin eşzamanlı olarak takibi için izleme tertibatı
901819900011 
Elektroensefaloğraf cihazları (EEG)
901819900012 Fiberaskoplar
901819900013   Fonokardiyograf ve kardiyoskoplar
901819900014 
Elektromiyografi (EMG)
901819900019  Diğer elektro teşhis cihazları
901819900025  Elektro teşhis cihazlarının aksam ve parçaları
901890 
Tıpla ilgili diğer alet ve cihazlar
901890100011 
Kan basıncını ölçmeye mahsus elektronik tansiyon aleti
901890100012  Kan basıncını ölçmeye mahsus mekanik tansiyon aleti
901890100013 
Kan basıncını ölçmeye mahsus diğer alet ve cihazlar
901890100019  Kan basıncını ölçmeye mahsus alet ve cihazların aksam ve parçası
901890200011 Endekskoplar
901890200015  Endekskoplar ait aksam; parçalar
901890300011 
Böbrek makineleri
901890300013  Diyaliz ve fistula setleri
901890300019  Diğer böbrek diyaliz cihazları (böbrek makinası ve diyalizörler)

217
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
901890300025  Böbrek diyaliz makinelerinin aksam ve parçaları
901890400011 
Diyatermi cihazları
901890400015  Diyatermi cihazlarının aksam ve parçaları
901890500011 
Transfüzyon cihazları
901890500012  Kan torbaları
901890500015  Transfüzyon cihazlarının aksam ve parçaları
901890600011  Anestezi alet ve cihazlar
901890600015  Anestezi alet ve cihazlarının aksam ve parçaları
901890750000  Sinir stimilasyonu cihazları
901890840012  Her nevi bisturiler
901890840018  Rahim içi aletler
  
Diğer
901890840019  Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan diğer alet ve cihazlar
901890840045  Tıpta, cerrahide, dişçilikte ve veterinerlikte kullanılan diğer alet ve cihazların  
 
aksam ve parçaları
Hastane Mobilyaları
940210 
Dişçi/berber koltukları vb. koltuklar ve aksam, parçaları
940210000011 
Dişçi koltukları
940210000021  Dişçi ve berber koltuklarının aksam; parçaları
940290 
Tıp, cerrahi, dişçilikte kullanılan mobilya, masa, karyola vb. aksam/parçalar
940290000011  Eğme, döndürme, yükseltme ve alçaltmalı mekanik tertibatlı ameliyat masa 
 ları
940290000012  Ortopedik masalar
940290000013  Mekanik tertibatlı karyolalar
940290000019  Diğer hareketli mobilya, karyola, koltuk, masa vb.
940290000021  Tıp, cerrahi, dişçilikte kullanılan mobilya, masa, karyola vb. aksam; parçalar
İmplantlar ve Terapötik Cihazlar= Ortopedik + portatif + terapötik
Ortopedik Cihazlar ve Protezler (diş hariç)
902110 
Ortopedik/kırıklara mahsus cihazlar

218
902110100011 
Vücudun şekil ve bozukluklarını önlemeye/düzeltmeye mahsus cihazlar
902110100012 
Ortopedik çekme ve germe cihazları (traksiyon)
902110100019 
Diğer ortopedik cihazlar
902110900012 
Kemik tespit malzemesi (tıbbi çiviler ve plaklar 
902110900018 
Diğer kırıklara mahsus cihazlar
902131 
Suni eklemler
902131000000  Suni eklemler
902139 
Vücudun diğer suni parçaları
902139100000  Protez gözler
902139900011 
İnter - okiler lensler
902139900012  Kalp kapakçıkları
902139900013 
Diğer uzuv ve organ iç protezleri
902139900014  Diğer uzuv ve organ dış protezleri
902139900019  Vücudun suni diğer parçaları
Yardımcı Portatif Cihazlar
902140 
İşitme cihazları
902140000000  İşitme cihazları
902150 
Kalp pilleri (aksam, parça ve aksesuar hariç)
902150000011 
Dahili kalp pilleri
902150000012  Harici kalp pilleri
902190 
Ortopedik, işitme, kırıklara mahsus cihazların vb. aksamı
902190100000  İşitme cihazlarının aksam, parça, aksesuarı
902190900013  Suni uzuvları tamamlayıcı aksam; parçalar
902190900014  Körler için yardımcı elektronik cihazlar
902190900019  Vücut kusur/noksanlık için üstte veya elde taşınan veya vücudun içine yerleş 
 
tirilen diğer cihazlar ve aksam-parçalar
Terapötik Cihazlar
901910 
Mekanoterapi, masaj, psikotekni, test cihazları

219
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
901910100011 
Elektrikli ve vibratörlü masaj cihazları
901910100015 
Elektrikli ve vibratörlü masaj cihazlarının aksam, parçaları
901910900011 
Mekanoterapi cihazları
901910900012  Psikotekni cihazları
901910900013 
Basınçlı su ile masaj yapan hidro banyo sistemleri
901910900019  Diğer masaj cihazları
901910900025  Mekanoterapi cihazlar, masaj cihazları ve psikotekni cihazlarının aksam ve  
 parçaları
901920 
Ozonoterapi, oksijenoterapi, /diğer terapi cihazları ve aksam, parçaları
901920000018  Ozonoterapi, oksijenoterapi, aeroterapi, suni teneffüs veya diğer terapik te 
 
neffüs cihazları
901920000025  Ozonoterapi, oksijenoterapi, aeroterapi, suni teneffüs veya diğer terapik te 
 
neffüs cihazlarının aksam ve parçaları
Dişçilikle ilgili cihazlar (mobilyalar ve x ışınlılar hariç)
901841 
Dişçi tornaları
901841000011 
Dişçi tornaları (frezeleri)
901841000012 
Bir kaide üzerine monte edilmiş diğer dişçilik teçhizatı ile kombine haldeki  
 
dişçi tornaları
901841000015 
Dişçi tornalarının aksam ve parçaları
901849 
Dişçiliğe mahsus diğer alet ve cihazlar
901849100000  Dişçi tornalarında kullanılmaya mahsus bilenler, diskler, delici uçlar vs.
901849900018  Dişçilikte kullanılan diğer alet ve cihazlar:
901849900025  Dişçilikte kullanılan alet ve cihazların aksam ve parçaları
902121 
Protez dişler
902121100000 
Plastik maddelerden protez dişler
902121900000  Diğer maddelerden protez dişler
902129 
Protez diş bağlantı parçaları
902129000000  Protez diş bağlantı parçaları
300640 
Dişçi çimentoları, diğer diş dolgu maddeleri vs.

220
300640000012  Çinko-fosfat siman
300640000013  Kemiklerin tedavisinde kullanılan çimentolar; sentetik kemik greftleri
300640000018  Diğer dişçi çimentosu ve diğer diş dolgu maddeleri
Diğer Tıbbi Cihazlar 
841920 
Tıbbi, cerrahi/laboratuar sterilizatörleri
841920000011 
Elektrikli tıbbi, cerrahi ve laboratuvar sterilizatörleri
841920000019  Diğer tıbbi, cerrahi ve laboratuvar sterilizatörleri
871310 
Sakat ve hasta taşıtları; kendinden hareketli olmayan
871310000000  Sakat ve hasta taşıtları; kendinden hareketli olmayan
871390 
Sakat ve hasta taşıtları; kendinden hareketli
871390000000  Sakat ve hasta taşıtları; kendinden hareketli
902000 
Diğer solunum cihazları, gaz maskeleri
902000000011  Teneffüs cihazları
902000000012  Gaz maskeleri
902000000015  Teneffüs cihazlarının aksam, parça ve aksesuarı
902000000018  Gaz maskelerinin aksam, parça ve aksesuarı
Diğer amaçlar için X ışınlı cihazlar
902219 
Diğer amaçlar için diğer x ışınlı cihazlar
902219000000  Diğer X ışınlı cihazlar
902229 
Alfa, beta, gama ışınlı diğer amaçlar için cihazlar
902229000000  Alfa, beta, gama ışınlı diğer amaçlar için cihazlar
Kaynak: “Gelecek Yönelimleri Odak Grup Çalışması” İçinde, T.C. Kalkınma Bakanlığı 10.Kalkınma Planı 
Tıbbi Cihaz Çalışma Grubu Basılmamış Raporu, 2013

221
DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ VE STRATEJİ ÖNERİSİ
Kalkınma Bakanlığı 10. Kalkınma Planı Tıbbi Cihaz Çalışma Grubu
Gelecek Yönelimleri Odak Grup Çalışması
Tarih:
 21 Kasım 2012
Yer:
 T.C. Kalkınma Bakanlığı
Moderatörler:
Mahmut Kiper 
İlke Eren Karaca
Katılımcılar:
Prof. Dr. Emir Baki DENKBAŞ 
Yrd. Doç. Dr. Memed DUMAN 
Prof. Dr. Hüseyin Avni ÖKTEM 
Fikret KÜÇÜKDEVECİ 
Dr. Tolga YALÇINKAYA 
Mete ÖZGÜRBÜZ 
Prof. Dr. Mehmet Hakan KORKMAZ 
Dr. Ahmet AYDEMİR 
Cevap aranan sorular:
 
Soru-1)
 Mevcut ve ya gelecekteki gelişmeleri etkileyeceğini düşündüğünüz teknolojiler ya da 
alanlar nelerdir?
Soru-2)
 Listelenen bu teknoloji ya da alanlar tıp alanında ne gibi gelişmelere yol açabilir?
Soru-3)
 Günümüzdeki kullanım sorunları, eksiklikler, beklentiler dikkate alınarak ve muhtemel 
kısıtlar da göz önünde bulundurularak (regülasyonlar, güvenlik, üretilebilirlik/yapılabilirlik) kri-
tik tıbbi cihazlar için gelişme beklentileri nelerdir? 
Soru-4)
 Tüm bu gelişmeler dikkate alındığında ülkemizde üretim şansı olduğunu düşündüğünüz 
tıbbi ekipmanlar, cihaz grupları, setler ve/veya ekipman parçaları neler olabilir?
Ek-2 10. Kalkınma Planı Tıbbi Cihaz Çalışma Grubu
Odak Çalışması Notları

222
Çalıştay Yeri:
 TTGV Ankara
ÇalıştayTarihi:
 8 Mayıs 2013
Çalıştay Koordinatörleri:
Tülay Altay
Deniz Bayhan
İlke Eren Karaca
Mahmut Kiper
Danışman:
 Prof. Dr. Sinan Kayalıgil
Ek - 3 TÜRKİYE TIBBİ CİHAZ SEKTÖRÜ İÇİN
STRATEJİ ÖNERİSİ GELİŞTİRME ÇALIŞTAYI