EĞİTİMCİleri İÇİn eğİTİm rehberi

KONU: HASTA / YARALININ DEĞERLENDİRİLMESİ 
 
SÜRE: 120 dk 
 
AMAÇ: Olay yerinde Hasta / Yaralının ilk ve ikinci değerlendirmesini yapma. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Hasta / yaralının değerlendirilmesinin amaçlarını söyleyebilme. 

 
İlk değerlendirme ile ilgili adımları doğru sayabilme. 

 
İkinci değerlendirme ile ilgili adımları doğru sayabilme. 

 
Manken üzerinde sırasına göre ilk değerlendirmeyi gösterebilme. 

 
Hasta / yaralının ikinci değerlendirmesini manken üzerinde uygulayabilme. 

 
Karşılaştıkları vakada öncelikli durumları seçebilme. 

 
Hasta / yaralı ile ilgili bilgi kaynaklarını değerlendirebilme (Bilinçli ise hasta, yakınları, 
İzleyiciler) 
 
YÖNTEM 
 

 
Dizüstü bilgisayar 

 
Soru-cevap  

 
Vaka çalışması 

 
Demonstrasyon 

 
Uygulama 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Anlatma 

 
Flipchart 

 
İlk Yardım Mankeni 

 
Öğrenim rehberi 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Yapılacak işler oyunu oynatılarak konuyla ilgisi kurulur. 
Giriş: 
Katılımcılara “ Hiç müdahale etmeleri gereken bir durumla karşılaştınız mı?” Sorusu 
yöneltilir. Deneyimlerini grupla paylaşması sağlanır. 
İşleniş: 
1.
 
Hasta/yaralı değerlendirilmesinin amaçları sorularak önemi vurgulanır. 

 
Hasta / yaralının ilk değerlendirmesi ile ilgili adımlar slaytta gösterilir ve açıklanır. 

 
İlk ve ikinci değerlendirme ile ilgili öğrenim rehberleri dağıtılır ve okunur. Manken 
üzerinde ilk değerlendirme gösterilir. 

 
Hasta / yaralının ikinci değerlendirme adımları slaytta gösterilir, açıklanır. Manken 
üzerinde ikinci değerlendirme gösterilir. 


 
Katılımcılar 3-4 gruba bölünerek farklı vakalar verilir. Vaka çalışması ile bir kaza ortamı 
ve farklı durumlar tanımlanır. Katılımcıların hangi duruma öncelik verecekleri sorularak 
tartışılır. 

 
Katılımcılar gruplara ayrılarak öğrenim rehberleri ile uygulama yapmaları sağlanır. 
Eğitimciler, rehberlik eder. Hazır olduklarında öğrenim rehberleri ile değerlendirme 
yapılır. 
 
ÖZET 
 
İlk değerlendirme ve ikinci değerlendirmede yapılması gerekenler küçük kağıtlara 
yazılarak katılımcılara dağıtılır. Tahtaya doğru şekilde yapıştırmaları istenir. 
 
DEĞERLENDİRME 
 

 
Hasta / yaralının ilk değerlendirmesinde nelere dikkat edilir? 

 
Hasta / Yaralının ikinci değerlendirmesinde nelere dikkat edilir? 

 
Koma, kapalı kırık, yaralanma, durumlarında hangilerine öncelik verilir? Neden? 
 
ÖRNEK VAKALAR 
 
Vaka: 1 
E 5 karayolunda bir kamyonla özel bir araç çarpışmıştır. Kazayı gören bir araç hemen 
durur ve yardıma gelir. Özel arabanın şoförü ölmüştür. Kamyon şoförü  ise direksiyona 
sıkışmıştır. Arabadan 1 kadın ve bir çocuk fırlamıştır ve 2-3 metre ilerde yatmaktadırlar. 
Çocuk 3-4 yaşlarındadır ve korkuyla ağlamaktadır. Başı ve kolunda kanama vardır. Yardıma 
gelen kişi çocuk ağladığı ve kanaması olduğu için hemen çocuğa yardım eder. 
 
Tartışma soruları: 
1.
 
Yardım eden kişi doğru davrandı mı? 
2.
 
Bu vakada müdahalede öncelik hangisine verilmelidir? Niçin? 
3.
 
İlk yardımda hasta yaralı nasıl değerlendirilir? 
 
Vaka: 2 
Demirçelik fabrikasında fırınlama bölümünde fırın kapaklarının birinde ani bir 
patlama olur. Gürültüyü duyan herkes oraya koşar. İçlerinde ilk yardımcıda vardır. İçerde 
bulunan 4 işçiden biri dışarı kaçmıştır. Elleri ve yüzünde yanıklar vardır. İlkyardımcı içeri 
girmek isteyenleri engeller. Yanına iki kişide alarak içeri bakar yangın yoktur. İçersi duman 
içindedir. Ağızlarına ıslak bez koyarak içeri girerler. 1 işçi tamamen baygındır ama solunumu 
nabzı vardır. 1 işçi ayağını tutup ızdırapla kıvranmaktadır. Diğerinin ise solunumu ve kalbi 
durmuştur. İlk yardımcı hemen bu kişide suni solunum ve kalp masajına başlar. 
 
Tartışma soruları: 
1.
 
Bu vakada ilk yardımcı doğru davrandımı? 
2.
 
İlk müdahale yapılacak vaka doğrumu seçildi? niçin 
 
Vaka: 3 
 
Hasan bey iş nedeniyle 2 günlüğüne  Mersine gitmişti. İşlerini tamamladıktan sonra 
Ankara ya evine dönmüştü. Sevinçle kapıyı açtı ve içeri girdi. Fakat evde hiç ses seda yoktu. 
Ancak çok keskin bir gaz kokusu vardı. Hasan bey telaşlandı hemen çocukların odasına gitti 

ve uyandırmaya çalıştı. Ancak birinin derin uyuduğunu gördü, öbürü ise yarı uyanıktı hemen 
camları açtı ve kendi odalarına gitti. Karısı hiç tepki vermeden yatıyordu. Camları açtı gaz 
sobasını kapattı ve hepsinin solunum ve nabızlarına baktı, yaşıyorlardı. Telefonla 112 yi aradı. 
 
Tartışma soruları: 
 
1.
 
Hasan beyin yaptıkları doğrumu? 
2.
 
İlk yardımcı hasta / yaralıları nasıl değerlendirmelidir? 
 
Vaka:4 
 
 
Hakan, Nilgün, Ayşe, ve Fuat birlikte bisiklete biniyorlar ve şakalaşıyorlardı. Yolun 
köşesinden hızla dönerken Fuatın bisikleti kaydı ve diğerlerine çarptı. Hepsi birden yere 
yuvarlandılar. Olayı yakındaki markette alış veriş yapanlar görmüştü ve hepsi koştu 
aralarında doktor olan bir kişi herkesi sakinleştirerek, doktor olduğunu ve 112 yi aramalarını 
söyledi. Çocukların biri ağlıyordu diğerleri baygındı. Hemen solunum ve nabızlarını aldı. 
Birinin solunumu yoktu. Ağzının içine baktığında bir simit parçasını görerek aldı. Çocuk 
nefes almaya başladı. O sırada 112 gelmişti. 
 
Tartışma soruları: 
 
1.
 
Burada doktor doğru davrandımı? 
2.
 
İlk yardımcı olarak ilk önce bir hasta yaralıda nelere bakılarak değerlendirilir? 
3.
 
Sonraki değerlendirme nasıl olmalıdır? 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Hasta / yaralının değerlendirilmesinin amacı nedir? 
 

 
Hasta / yaralının ağırlık düzeyini belirlemek. 

 
İlk yardımda öncelikleri belirlemek. 

 
Yapılacak ilk yardım yöntemini belirlemek. 

 
Güvenli bir müdahale sağlamak. 
 
Hasta /Yaralıların ilk değerlendirilme aşamaları nelerdir? 
 
Hasta  /  yaralılarda  ilk  değerlendirme    müdahalede  öncelikler  ve  doğru  müdahale  için 
gereklidir ve  aşağıdaki sıra ile yapılmalıdır. 
 
Bilinç durumunun değerlendirilmesi: 
 
Yetişkin ve çocuk hasta / yaralıya sözlü uyaran yada hafifçe  omzuna dokunarak iyi misiniz? diye 
sorularak yapılır. Bebeklerde ise ayak tabanlarının altına hafifçe dokunarak tepkisi ölçülür.Daha 
sonraki aşamalar için önemlidir.  
 
A – Solunum yolu açıklığının sağlanması: 
 

 
Özellikle  bilinç  kaybı  olanlarda  dil  geri  kaçarak  solunum  yolunu  tıkar  yada  kusmuk  ve 
yabancı maddelerle solunum yolu tıkanabilir. Havanın akciğerlere ulaşabilmesi için solunum 
yolunun açık olması gerekir. 

 
Hava yolu açıklığı sağlanırken hasta / yaralı baş, boyun, gövde ekseni düz olacak şekilde, düz 
bir şekilde yatırılmalıdır. 

 
Bilinç kontrolü sonucu hastada bilinç kaybı belirlenmiş ise ardından ağız kontrol edilmeli ve 
yabancı cisim varsa bir bez aracılığı ile çıkarılmalıdır. 

 
Daha sonra bir el hasta / yaralının başına konarak, diğer elin 2-3 parmağı ile çene tutularak 
baş geriye doğru itilip alın – çene pozisyonu verilir. Sert hareket edilmemelidir. 
 
B – Solunumun değerlendirilmesi: 
 
İlk  yardımcı  başını  hasta  /  yaralının  göğsüne  bakacak  şekilde  yan  çevirerek  yüzünü  hasta  / 
yaralının  ağzına yaklaştırıp Bak, Dinle, Hisset yöntemi ile solunum yapıp yapmadığını 5 saniye 
süre ile değerlendirir. 

 
Solunum hareketini gözler. 

 
Solunum sesini  dinler. 

 
Yanağında hasta / yaralının nefesini dinlemeye çalışır. 
Solunum yoksa derhal suni solunuma başlanır. 
 
 
 
 
 
 
 

 
Hasta yaralının ikinci değerlendirmesi nasıl olmalıdır? 
 
İlk muayene ile hasta / yaralının yaşam belirtilerinin varlığı güvence altına  alındıktan sonra ilk 
yardımcı ikinci muayene aşamasına geçerek baştan aşağı muayene yapar.  
 
İkinci değerlendirme aşamaları: 

 
Görüşerek bilgi edinme: 

 
Kendini tanıtır. 

 
Hasta / yaralının ismini öğrenir ve adıyla hitap eder. 

 
Hoşgörülü ve nazik davranarak güven sağlar. 

 
Hasta / yaralının endişelerini gidererek rahatlatır. 

 
Olayın  mahiyeti,    koşulları,  Kişisel  özgeçmişleri,  sonuç  olarak  ne  yedikleri,  kullanılan 
ilaçlar ve alerjinin varlığı sorularak öğrenilir. 
 

 
Baştan aşağı muayene yapılır: 

 
Bilinç düzeyi anlama algı vb. 

 
Solunum, sayısı, ritmi, derinliği. 

 
Nabız, sayısı, ritmi, gücü. 

 
Vücut veya cilt ısısı, nemlilik, renk. 
 
Baş:  Saç,  saçlı  deri,  baş  ve  yüzde  yaralanma  morluk  vs.  varmı,  kulak  burundan  sıvı  kan 
geliyor mu. Ağız içi kontrol edilir. 
 
Boyun:Ağrı, Hassasiyet, şişlik, şekil bozukluğu araştırılır. Aksi ispat edilinceye kadar boyun 
zedelenmesi ihtimali  göz ardı edilmemelidir. 
 
Göğüs  kafesi:  Saplanmış  cisim  var  mı,  açık  yara  var  mı,  şekil  bozukluğu,  morarma,  hafif 
baskı  ile  ağrı  var  mı,  kanama  var  mı,  göğüs  kafesi  genişlemesi  normal  mi,  araştırılmalıdır. 
Göğüs muayenesinde eller arkaya kaydırılarak hasta / yaralının sırtı da araştırılmalıdır.  
 
Karın  boşluğu:  Saplanmış  cisim,  açık  yara  var  mı,  şişlik,morarma,  ağrı,  duyarlılık  var  mı, 
yumuşaklığı  normal  mi,  şekil  bozukluğu  var  mı.  Eller  bel  tarafına  kaydırılarak  muayene 
edilmeli,  ardından  kalça  kemiklerinde  de  aynı  araştırma  yapılarak  kırık,  yara  vb.  Etkiler 
araştırılmalıdır. 
 
Kol ve bacaklar: Kuvvet his kaybı var mı, ağrı, şişlik, şekil bozukluğu,işlev kaybı, kırık var 
mı, nabız noktalarında nabız alınıyor mu. 
 
İkinci değerlendirmeden sonra mevcut duruma göre yapılacak müdahale yöntemi seçilir.    
 
 
 
 
 
 
 
 

 
HASTA VE YARALILARIN BİRİNCİ DEĞERLENDİRME UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM 
REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Kendi ve hasta yaralının güvenliğini sağlama 
 
 
 
 
 
2.
 
Sözlü  ve  ağrılı  uyaranlarla  bilinç  durumunu  kontrol 
etme 
 
 
 
 
 
3.
 
Bilinç yoksa acil yardım servisini arama 
 
 
 
 
 
4.
 
Hasta yaralıyı sert bir zemine yatırma 
 
 
 
 
 
5.
 
Sıkan giysileri gevşetme 
 
 
 
 
 
6.
 
Ağız içini kontrol etme 
 
 
 
 
 
7.
 
Baş çene pozisyonu verme 

 
Bir el ile alnından diğer el ile çenesinden geriye 
doğru itme. 

 
Başı hafifçe geriye doğru iterek solunum yolunu 
açma 
 
 
 
 
 
8.
 
Bak-Dinle-Hisset yöntemi ile solunumu 5 saniye süre ile 
kontrol etme. 
 
 
 
 
 
9.
 
Solunum  yoksa  2  kurtarıcı  nefes  verip  temel  yaşam 
desteğine başlama 
 
 
 
 
 
10.
 
Solunum var bilinç yoksa hasta yaralıya sabit yan yatış 
(koma) pozisyonu verme 
 
 
 
 
 
11.
 
Tıbbi  yardım  gelinceye  kadar  olay  yerini  terk  etmeme 
gelene  ekibe  olay  ve  hasta  yaralılar  hakkında  bilgileri 
aktarma  
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih: 
 

HASTA VE YARALILARIN İKİNCİ DEĞERLENDİRME UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM 
REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Görüşerek bilgi edinme  

 
kendini tanıtma 

 
hasta/yaralıya adıyla hitap etme 

 
hoşgörülü ve nazik davranma 

 
hasta/yaralıların endişelerini giderme 

 
olayın oluş  şeklini öğrenme 

 
kişisel özgeçmişlerini alma (ne yedikleri, ne içtikleri, 
kullanılan ilaçlar, alerji vb. var mı ?) 
 
 
 
 
 
2.
 
Bilinç düzeyini belirleme 
 
 
 
 
 
3.
 
Solunum sayısı ve ritmini belirleme 
 
 
 
 
 
4.
 
Nabız sayısı, ritmi ve gücünü belirleme 
 
 
 
 
 
5.
 
Vücut veya cilt ısısı, nemlilik ve renk kontrolü yapma 
 
 
 
 
 
6.
 
Baş muayenesi 

 
ağrı, hassasiyet, yara , morluk var mı  

 
saçlı deriyi kontrol etme  

 
yüzü kontrol etme 

 
ağız içine bakma 

 
kulak, burundan kan geliyor mu  
 
 
 
 
 
7.
 
Boyun Muayenesi 

 
ağrı , hassasiyet, şişlik, şekil bozukluğuna bakma 

 
baş-boyun-gövde eksenini koruma 
 
 
 
 
 
8.
 
Göğüs kafesini muayene etme 

 
saplanmış cisim, açık yara, şekil bozukluğu , 
morlukları kontrol etme 

 
ağrı , hassasiyet, şekil bozukluklarını kontrol etme 

 
göğüs kafesi genişlemesi normal mi  kontrol etme 
 
 
 
 
 
 

9.
 
Karın boşluğunu muayene etme 

 
saplanmış cisim, açık yara, şişlik, morluk, var mı 
kontrol etme 

 
ağrı, hassasiyet, sertlik var mı kontrol etme  

 
kalça kemiklerini kontrol etme  

 
elleri bel bölgesine kaydırarak kontrol etme 
 
 
 
 
 
10.
 
Kol ve bacakları muayene etme 

 
kuvvet, his kaybı var mı 

 
ağrı, şişlik, şekil bozukluğu 

 
işlev kaybı, kırık 

 
nabız  noktalarından nabız alınıyor mu 
 
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: TEMEL YAŞAM DESTEĞİ 
 
SÜRE: 360 dk 
 
AMAÇ: Solunum ve kalbi duran kişide temel yaşam desteği uygulama 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Solunum ve kalp durmasının tanımını söyleyebilme. 

 
Temel yaşam desteğinin tanımını önemini söyleyebilme 

 
Hayat  kurtarma zincirini söyleyebilme. 

 
İlk yardımın AB’sini açıklayabilme. 

 
Hava yolunu açmak için uygun baş-çene pozisyonu verebilme. 

 
Suni solunumu, öğrenim rehberinin adımlarına göre uygulayabilme.(Bebek-çocuk-
yetişkin)  

 
Göğüs basısı ile ilgili kuralları söyleyebilme.(Bebek-çocuk-yetişkin) 

 
Göğüs basısı uygulamasını öğrenim rehberi adımlarına göre uygulayabilme. 

 
Öğrenim rehberi basamaklarına göre suni solunum ve göğüs basısını bir arada yapabilme. 

 
Suni solunum ve göğüs basısının etkinliğini değerlendirebilme. 

 
Temel yaşam desteğini ne zaman sonlandıracağını söyleyebilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 

 
Demonstrasyon 

 
Uygulama 

 
Hikaye 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar 

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
İlk Yardım Mankeni 

 
Öğrenim rehberleri 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Bir hikaye okunarak katılımcıların duyguları alınır. Konuyla ilişkisi kurulur. 
Giriş 
Katılımcılara temel yaşam desteği ile ilgili bir vaka verilerek tartışılır.  
İşleniş: 

 
Kalp ve solunum durmasının tanımı sorularak açıklanır. Hayatta kalma zinciri gösterilerek 
temel yaşam desteğinin önemi flipchart yada slaytta vurgulanır. 


 
İlk yardımın AB si nasıl değerlendirileceği ve temel yaşam desteğine kısa sürede 
başlamanın nedenleri açıklanarak önemi vurgulanır. 

 
Manken üzerinde hava yolu açıklığını sağlama pozisyonu uygulayarak katılımcılara 
gösterilir. Boyun travması durumunda uygulanacak pozisyonda gösterilerek vurgulanır. 

 
Suni solunum, öğrenim rehberindeki basamaklara  uygun olarak açıklanır, gösterilir. 
Katılımcıların basamakları öğrenim rehberinden İzlemesi sağlanır. Bu sırada suni solunum 
uygulama ilkeleri belirtilir. (Bebek –çocuk-erişkin) 

 
Göğüs basısı öğrenim rehberindeki basamaklara uygun açıklanarak gösterilir. 
Katılımcıların basamakları öğrenim rehberinden izlemesi sağlanır. Bu sırada eğitimci 
dolaşım durmasının nedenlerini ve belirtilerini belirtir. Göğüs basısının bebek, çocuk ve 
erişkindeki farkı belirtilerek kuralları açıklanır.  

 
Suni  solunum  ve  göğüs  basısı  birlikte    öğrenim  rehberindeki  basamaklara  uygun  olarak 
gösterilir. Katılımcıların basamakları öğrenim rehberinden izlemesi sağlanır. 

 
Katılımcılar 3-4 kişilik gruplara bölünür. Eğitimcilerin rehberliğinde ( tek ve çift kişi, 
erişkin ve bebek) Suni solunum ve kalp masajı uygulamasını öğrenim rehberine uygun 
olarak yapmaları sağlanır. Gruptaki diğer katılımcılar isteyerek geri bildirim verirler. 

 
Katılımcılara, beceri son değerlendirmesine kadar istedikleri zaman manken üzerinde 
Çalışabilecekleri ve kendilerinden yardım isteyebilecekleri hatırlatılır. 

 
Bütün katılımcıların suni solunum ve göğüs basısı uygulama becerileri eğitici tarafından 
değerlendirme rehberi kullanılarak  değerlendirilir. 
 
ÖZET 
Katılımcılardan gönüllü olan bir veya iki kişinin göğüs basısı ve suni solunumu manken 
üzerinde uygulaması istenir. 
 
DEĞERLENDİRME 
 

 
İlk yardımın AB si nasıl değerlendirilir? 

 
Suni solunumda dakikada kaç kez solunum verilir?(Bebek,çocuk,yetişkin ) 

 
Göğüs basısında dakikada kaç kez bası uygulanır?( Bebek,çocuk, yetişkin ) 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
HİKAYE 
Bu defterde keşke olmasa, keşke yazmasam dediğim ilk sayfa bu, yıllardan sonra... 
 
Günlerdir yazamayışım, günlerdir yaşadığımı hatırlamak istemeyişimden, her şeyin ötesinde 
olan dostumu kaybetmemin acısından ziyade duyduğum suçluluk duygusundan olsa gerek... 
 
Yağmur da ben de denizi çok severdik. İlk kez birlikte tatil yapacaktık. Günlerce süren 
hazırlıklarımızı nihayet bitirebilmiş ve en büyük hayalimizi gerçekleştiriyor olmanın sevinci ile 
gitmiştik. Riva’ya. Yağmur, denizin büyüklüğünün sonsuzluk; sonsuzluğun ise özgürlük 
olduğunu düşünürdü. Denizlerin üzerinde koşmak istediğini söylerdi hep. Birlikte açıldık denize. 
Yüzdük, yüzdük... Bir ara Yağmur’u uyardım. İnanılmaz bir kaosun içine giriyorduk. 
Çırpındığımı ve Yağmur’un feryatlarını hatırlıyorum. Kendimden geçmişim. Ne kadar öyle 
kaldım bilmiyorum. 
 
Kendime geldiğimde kumların üzerinde yatıyordum. Etrafımda bir sürü insan... Yağmur’u 
aradı gözlerim. Büyük bir korku ve endişeyle. Çok yakınımdaymış meğer. Rengi değişmişti, yüzü 
şişmişti, hiç hareket etmiyordu. Bir sürü insan vardı ama kimse ne yapacağını bilmiyordu.  
 
Sonra, sonrası..... 
 
Gözümü hastanede açtım. Sormaya bile cesaret edemedim onu. 
 
Şimdi ise; kendim, sevdiğim insanlar ve tüm insanlara olan sorumluluğumu yerine getirmek 
için bir ilk yardım kurusuna kaydoldum. 
 
Senden sonra bütün denizleri bana verseler neye yarar ki arkadaşım. Üzerinde koşamadıktan 
sonra. Sen gökyüzüne ulaştıktan sonra, ellerimi yağmur damlaları ile teselli ediyorum. 
 
 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Solunum ve kalp durması nedir? 
 
Solunum  durması:  Vücudun  yaşamak  için  ihtiyacı  olan  oksijenden  yoksun  kalmasıdır.  Hemen 
suni solunuma başlanmaz ise bir süre sonra kalp durması meydana gelir. 
Kalp durması: Bilinci kapalı kişide büyük arterlerden nabız alınmamasıdır. Kalp durmasına 5 
dakika içinde müdahale edilmez ise oksijenlenmesi bozulacağı için beyin hasarı oluşur.  
 
Temel yaşam desteği nedir?  
 
Hayat  kurtarmak  amacı  ile  solunumu  ve  /  veya  kalbi  durmuş  kişiye  hava  teneffüsü  ile 
akciğerlerine  oksijen  gitmesini  her  kalp  masajıyla  kalpten  kan  pompalanmasını  sağlamak  için 
yapılan ilaçsız müdahaledir. 
 
Hayat kurtarma zinciri nedir? 
 
4 halkadan oluşur. 
1.Halka – Sağlık kuruluşuna haber verme. 
 
2.Halka – Olay yerinde ilk yardımcının yaptığı Temel Yaşam Desteği. 
 
3.Halka – Ambulans ekiplerince oluşur.  
 
4.Halka – Hastane acil servisleridir. 
Son iki halka ileri yaşam desteğine aittir. 
 
İlk yardımın AB si nedir? 
 
Bilinç kontrol edilmeli, bilinç kapalı ise aşağıdakiler hızla değerlendirilmelidir. 
 
A – Hava yolu açıklığının değerlendirilmesi. 
B – Solunumun değerlendirilmesi (Bak  - Dinle  - Hisset) 
 
Hava yolunu açmak için  Baş – Çene pozisyonu nasıl verilir? 
Bilinci kapalı bütün hasta / yaralılarda solunum yolu kontrol edilmelidir. Çünkü adale güçsüzlüğü 
nedeni ile dilin geri kayması yada  yabancı madde tıkanması olabilir. Ağız içi kontrol edilerek 
temizlendikten sonra hastaya baş – çene pozisyonu verilir. 
Bunun için bir el alna yerleştirilir, diğer elin iki parmağı çeneye yerleştirilerek baş geriye doğru 
itilir. Böylece dil yerinden oynatılarak hava yolu açıklığı sağlanmış olur. 
 
Suni solunum nasıl yapılır? 
 

 
Hasta / yaralının solunum yolu açıldıktan sonra, solunum bak, dinle, hisset yöntemi ile 
değerlendirilir. 

 
Solunumu yoksa tıbbi, yardım istenir. 

 
Hemen suni solunuma başlanır. 

 
Hasta akciğerine 400-600 ml hava gidecek şekilde ağızdan iki kez üflenir. 

 
Bu şekilde verilen hava hayati organları koruyacak yeterli oksijene sahiptir (% 16-18). 

 
Suni solunuma bebeklerde ve çene kilitlenmesi vb. durumlarda yetişkinlerde ağızdan buruna 
hava verilmelidir.  


 
İlk yardımcı kendini korumak için suni solunum sırasında ince bir tülbent, gazlı bez vs. 
kullanabilir. 
 
Göğüs basısı nasıl yapılır? 
 
Göğüs basısı uygulamak için göğüs kemiğini ortalayarak ( göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun 
ortası )  göğüsün merkezini tespit etme 

 
Bir elin ayasını göğüsün merkezine yerleştirme   

 
Diğer elini bu elin üzerine yerleştirme 

 
Her iki elin parmakların birbirine geçirme  

 
Parmakları göğüs kafesi ile temas ettirmeden, dirsekleri bükmeden, göğüs kemiği 
üzerine vücuda dik olacak şekilde tutma 

 
Göğüs kemiği 4-5 cm. aşağı inecek şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 
1/3' ü kadar) bası uygulama, bu işlemi dakikada 100 kez olacak şekilde uygulama 

 
Göğüs basısı 1 yaşın altındaki bebeklerde göğüs kemiğine iki parmakla 1-1.5 cm içe 
çökecek şekilde dakikada 100 baskı olacak şekilde yapılır. 1-8 yaşına kadar çocuklarda 
tek elle 4-5 cm içe çökecek şekilde yapılmalıdır. 

 
Hasta/yaralıya 30 göğüs basısından sonra 2 solunum yaptırma ( 30:2 ) 

 
Temel yaşam desteğine hasta/yaralının yaşamsal refleksleri veya tıbbi yardım gelene 
kadar kesintisiz devam etme 

 
Bu işlemi tıbbi yardım gelinceye kadar sürdürme 
 
NOT: Suda boğulmalarda ilk yardımcı olay yerinde yalnız ise 30:2 temel yaşam desteği 
uygulamasını 5 tur tekrar ettikten sonra 112 aranır. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Kendisi ve hasta/yaralının güvenliğinden emin olma 
 
 
 
 
 
2.
 
Sözlü  uyarı  veya  omzuna  hafifçe  vurarak  bilinç 
durumunu kontrol etme 
 
 
 
 
 
3.
 
112'ye haber verme 
 
 
 
 
 
4.
 
Hasta/yaralıyı sırt üstü yatar pozisyonda sert bir zemine 
yatırma 
 
 
 
 
 
5.
 
Hasta/yaralının yanına diz çökme 
 
 
 
 
 
6.
 
Kemer, kravat ve yakasını açma 
 
 
 
 
 
7.
 
Ağız  içinde  hava  yolunu  tıkayan  cisim  varsa  başı  yana 
çevirerek çıkarma  
 
 
 
 
 
8.
 
Hava yolunu açmak için bir elini hasta/yaralının alnına, 
diğer elin parmak uçlarını çenesinin altına yerleştirme 
 
 
 
 
 
9.
 
Çene kemiğinin uzun kenarı yere dik olacak şekilde başı 
geriye doğru eğme 
 
 
 
 
 
10.
 
Hasta/yaralının solunum yapıp yapmadığını kontrol 
etme (10 sn) 

 
Eğilerek yüzünü hastanın ağzına yaklaştırma 

 
Solunumu dinleme 

 
Soluğu yanağında hissetmeye çalışma 

 
 Solunumu gözleme 

 
Bir elini hasta/yaralının göğsünün alt kısmına 
yerleştirerek solunumu hissetmeye çalışma 
 
 
 
 
 
 

11.
 
Soluk alıp vermiyorsa göğüs basısı uygulamak için 
göğüs kemiğini ortalayarak ( göğüs kemiğinin üst ve alt 
ucunun ortası )  göğüsün merkezini tespit etme 

 
Bir elin ayasını göğüsün merkezine yerleştirme   

 
Diğer elini bu elin üzerine yerleştirme 

 
Her iki elin parmakların birbirine geçirme  

 
Parmakları göğüs kafesi ile temas ettirmeden, 
dirsekleri bükmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda 
dik olacak şekilde tutma 

 
Göğüs kemiği 5 cm. aşağı inecek şekilde ( yandan 
bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3' ü kadar) bası 
uygulama, bu işlemi dakikada 100 kez olacak 
şekilde uygulama  
 
 
 
 
 
12.  Baş  geriye  doğru  eğilmiş  pozisyonda  hasta/yaralının 
ağzını açma 
 
 
 
 
 
13.  Derin  bir  soluk  alarak  ağzını  hasta/yaralının  ağzına 
sıkıca yerleştirme 
 
 
 
 
 
14. İki kez hava üfleme  
 
 
 
 
 
15.  Havanın  geri  gelip  gelmediğini  solunumu  gözleyerek 
hissederek ve dinleyerek kontrol etme  
 
 
 
 
 
17. Hasta/yaralıya 30 göğüs basısından sonra 2 solunum 
yaptırma ( 30:2 ) 
 
 
 
 
 
 
18.  Temel  yaşam  desteğine  hasta/yaralının  yaşamsal 
refleksleri veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam 
etme 
 
 
 
 
 
19. Bu işlemi tıbbi yardım gelinceye kadar sürdürme 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ÇOCUKLARDA (1-8 YAŞ) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ UYGULAMA  BECERİSİ ÖĞRENİM 
REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Kendisi ve hasta/yaralının güvenliğinden emin olma 
 
 
 
 
 
2.
 
Çocuğun omuzlarına hafifçe dokunarak ve " iyi misiniz? 
"  diye  sorarak  bilinci  kontrol  etme  (  Çocuğun  bilinci 
yoksa  ve  çevrede  birileri  varsa  112'  yi  aratma  )  İlk 
yardımcı  yalnız  ise  30:2  göğüs  basısını  5  tur 
uygulanmasından sonra 112' yi arama   
 
 
 
 
 
3.
 
Çocuğu sert bir zemin üzerine yatırma 
 
 
 
 
 
4.
 
Çocuğun sıkan giysilerini gevşetme 
 
 
 
 
 
5.
 
Çocuğun  ağzı  kontrol  edilerek  varsa  yabancı  cismi 
çıkarma 
 
 
 
 
 
6.
 
Hava yolunu açmak için bir elini hasta/yaralının alnına, 
diğer  elinin  parmak  uçlarıyla  çenesinden  tutarak  geriye 
hafifçe iterek solunum yolunun açıklığını sağlama 
 
 
 
 
 
7.
 
Çocuğun solunum yapıp yapmadığını " Bak- Dinle- 
Hisset"  yöntemi ile 10 sn. süre ile kontrol etme 

 
Eğilerek yüzünü hastanın ağzına yaklaştırma 

 
Solunumu dinleme 

 
Soluğu yanağında hissetmeye çalışma 

 
Solunumu gözleme 

 
Bir elini hasta/yaralının göğsünün alt kısmına 
yerleştirerek solunumu hissetmeye çalışma 
 
 
 
 
 
8.
 
Soluk alıp vermiyorsa alnının üzerine konulan elin baş 
ve işaret parmaklarını kullanarak hasta/yaralının 
burnunu kapatma 
 
 
 
 
 
 
9.
 
Baş geriye doğru eğilmiş pozisyonda iken 
hasta/yaralının ağzını içine alacak şekilde yerleştirme 
 
 
 
 
 
 

10.
 
Çocuğun göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 
bir saniyenin üzerinde, 2 kurtarıcı nefes verme havanın 
geriye çıkıp çıkmadığını kontrol etme   
 
 
 
 
 
 
11.
 
Göğüs basısı uygulamak için göğüs kemiğini 
ortalayarak ( göğüs kemiğinin üst ve alt ucunun ortası ) 
göğüsün merkezini tespit etme 

 
Bir elin topuğunu göğüsün merkezine yerleştirme; 

 
Parmaklar göğüs kafesi ile temas ettirilmeden, 
dirseği bükmeden, göğüs kemiği üzerine vücuda dik 
olacak şekilde tutma 

 
Göğüs kemiği 4- 5 cm. aşağı inecek şekilde ( yandan 
bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3' ü kadar ) bası 
uygulama, ( çocuk yetişkin görünümünde ise 
yetişkinlerde olduğu gibi iki el ile kalp basısı 
uygulama ) bu işlemi dakikada 100 kez uygulama 
 
 
 
 
 
12.
 
Hasta/yaralı çocuğa 30 göğüs basısından sonra 2 
solunum yaptırma ( 30:2 ) 
 
 
 
 
 
 
13.
 
Temel  yaşam  desteğine  çocuğun  yaşamsal  refleksleri 
veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam etme 
 
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

BEBEKLERDE (0-12 AY) TEMEL YAŞAM DESTEĞİ UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM 
REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Kendisinin ve bebeğin güvenliğinden emin olma  
 
 
 
 
 
 
2.
 
Ayak tabanına hafifçe vurarak bilinç durumunu kontrol 
etme ( Bebeğin bilinci yoksa ve çevrede birileri varsa 
112' yi aratma ) İlkyardımcı yalnız ise; 5 kurtarıcı 
solunumdan sonra veya 30:2 göğüs basısının 5 tur 
uygulanmasından sonra 112' yi arama 
 
 
 
 
 
 
3.
 
Hasta/yaralıyı sert bir zemine yatırma  
 
 
 
 
 
 
4.
 
Sıkan giysileri gevşetme 
 
 
 
 
 
5.
 
Ağız kontrol edilerek varsa yabancı cismi çıkarma 
 
 
 
 
 
6.
 
Bir elini bebeğin alnına koyma, diğer elin iki parmağı ile 
çeneyi yukarı geri iterek hafifçe başı geriye eğme  
 
 
 
 
 
7.
 
Bebeğin solunum yapıp yapmadığını Bak- Dinle Hisset 
yöntemi ile 10 sn. süre ile kontrol etme 

 
Eğilerek yüzünü hastanın ağzına yaklaştırma 

 
Solunumu dinleme 

 
Soluğu yanağında hissetmeye çalışma 

 
Solunumu gözleme 

 
Bir elini hasta/yaralının göğsünün alt kısmına 
yerleştirerek solunumu hissetmeye çalışma 
 
 
 
 
 
 
8.
 
Solunum yoksa, ağız dolusu nefes alarak ağzını bebeğin 
ağız ve burnunu içine alacak şekilde yerleştirme 
 
 
 
 
 
 
9.
 
Bebeğin göğsünü yükseltmeye yarayacak kadar her biri 
1 saniyenin üzerinde 2 kurtarıcı nefes verme ve havanın 
geriye çıkıp çıkmadığını kontrol etme   
 
 
 
 
 
 

10.
 
Göğüs basısı uygulamak için bebeğin ( iki meme 
başının altındaki hattın ortası göğüs merkezini oluşturur) 
göğüs merkezini tespit etme 

 
Bir elin orta ve yüzük parmağını bebeğin göğüs 
merkezine yerleştirme 

 
İki parmakla göğüs kemiği 4-5 cm. aşağı inecek 
şekilde ( yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 
1/3' ü kadar ) bası uygulama bu işlemi dakikada 100 
kez uygulama 
 
 
 
 
 
 
11.
 
Bebeğe 30 göğüs basısından sonra 2 solunum yaptırma 
( 30:2 ) 
 
 
 
 
 
12.
 
Temel yaşam desteğine bebeğin yaşamsal refleksleri 
veya tıbbi yardım gelene kadar kesintisiz devam etme 
 
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih: