KONU: VÜCUDA YABANCI CİSİM KAÇMASINDA İLK YARDIM
SÜRE: 15 dk.
AMAÇ: Vücuda yabancı cisim kaçmasında ilk yardım uygulama.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ
Göze yabancı cisim kaçmasında ilk yardım işlemlerini uygulayabilme.
Kulağa yabancı cisim kaçmasında ilk yardım işlemlerini uygulayabilme.
Buruna yabancı cisim kaçmasında ilk yardım işlemlerini uygulayabilme.
YÖNTEM
Anlatma
Soru-cevap
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL
Tepegöz
Flipchart
ETKİNLİKLER
Isınma: Konuyla ilgili bir fıkra anlatılır.
Giriş:
Konunun amaçları açıklanır. Yaşanmış bir olay anlatılarak deneyimler paylaşılır.
İşleniş:
Katılımcılar 3 gruba ayrılır. Her gruba flipchart kağıdı verilerek göz ,kulak, buruna
(her gruba biri) yabancı cisim kaçtığında yapılması gerekenlerle ilgili olarak yorum yapmadan
düşündüklerini yazmaları istenir. 6 dakika süre verilir. her grup sunumunda doğrular bırakılır.
eksikler tamamlanır.
ÖZET
Gruba sorular sorulur.
DEĞERLENDİRME
Göze yabancı cisim kaçtığında ne yapılır?
Kulağa yabancı cisim kaçtığında ne yapılır?
Buruna yabancı cisim kaçtığında ne yapılır?
EĞİTİCİ NOTLARI
Göze yabancı cisim kaçmasında ilk yardım nasıl olmalıdır?
Toz gibi küçük madde ise:
Göz ışığa doğru çevrilir ve alt göz kapağı içine bakılır.
Gerekirse üst göz kapağı açık tutulur.
Nemli temiz bir bezle çıkarılmaya çalışılır.
Hastaya gözünü kırpıştırması söylenir.
Göz ovulmamalıdır.
Çıkmıyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.
Batmış yada metal cisim kaçmışsa:
Gerekmedikçe hasta kımıldatılmaz.
Göze hiçbir şekilde dokunulmaz.
Tıbbi yardım istenir.
Hastanın göz uzmanlık dalı olan bir sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.
Kulağa yabancı cisim kaçmasında ilk yardım nasıl olmalıdır?
Kesinlikle sivri ve delici bir cisimle müdahale edilmemelidir.
Su değdirilmemelidir.
Tıbbi yardım istenmelidir.
Buruna yabancı cisim kaçmasında ilk yardım nasıl olmalıdır?
Burun duvarına bastırarak kuvvetli bir nefes verme ile cismin atılması sağlanır.
Çıkmazsa tıbbi yardım sağlanır.(uzmana gitmesi)
KONU: BOĞULMA
SÜRE: 10 dk.
AMAÇ: Boğulmalarda ilk yardım.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ
Boğulmanın tanımını söyleyebilme
Boğulma nedenlerini söyleyebilme
Boğulmalarda genel belirtileri sayabilme
Boğulmalarda genel ilk yardımı söyleyebilme
YÖNTEM
Soru-cevap
Beyin fırtınası
Anlatma
Hikaye
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL
Dizüstü bilgisayar
Projeksiyon
Perde
Flipchart
ETKİNLİKLER
Isınma:
Yaşlı kadın ve sel hikayesi anlatılır.
Giriş:
Konunun amaçları açıklanır.
Varsa deneyimler paylaşılır.
İşleniş:
Katılımcılara boğulmanın tanımı sorulur ve tekrarlanır. Boğulmanın hangi nedenlerle
oluştuğu sorularak flipcharta yazılır.
Boğulmada genel belirtiler tartışılarak sıralanır ve flipcharta yazılır.
Boğulmalarda uygulanacak ilk yardım açıklanır.
ÖZET
Katılımcılara soru sorarak yapılır.
DEĞERLENDİRME
1.
Boğulma nedir?
2.
Boğulma nedenleri nelerdir?
3.
Boğulmalarda ilk yardım nasıl olmalıdır?
ÖRNEK HİKAYE
Yaşlı kadın ve sel
Bir zamanlar çok dindar yaşlı bir kadın varmış. Her gün dua eder ve dindar insanların
yapması gereken her şeyi yaparmış. Eğer kendini Tanrıya adar ve sadık olursa, Tanrının onu
koruyacağına çok fazla inanırmış.
Bir gün yağmurlar başlamış, sular yükselmiş ve sel baskını olmuş. Bir süre sonra, bir
kamyonla kurtarma ekibi gelmiş. Yaşlı kadına “yaşlı kadın, seni kurtarmaya geldik. Bizimle
gel.” demişler. Yaşlı kadın “Hayır, hayır! Merak etmeyin tanrı beni koruyacak.” Demiş.
Kurtarma ekibindekiler şaşırmış ama yaşlı kadın onlarla gitmeyi kabul etmediği için geri
dönmüşler.
Yağmurlar devam etmiş ve sular biraz daha yükselmiş. Yaşlı kadın evinin ikinci katına
çıkmak zorunda kalmış. Bir süre sonra, bir sandalla kurtarma ekibi gelmiş. Yaşlı kadına
seslenmişler “Seni kurtarmaya geldik. Bizimle gel.”Yaşlı kadın “Hayır, hayır! Merak etmeyin!
Tanrı beni koruyacak” demiş. Kurtarma ekibindekiler şaşırmış ama yaşlı kadın onlarla gitmeyi
kabul etmediği için geri dönmüşler.
Yağmurlar devam etmiş ve sular daha da yükselmiş. Yaşlı kadın evinin çatısına
çıkmak zorunda kalmış. Bir süre sonra Bir helikopterle kurtarma ekibi gelmiş. Yaşlı kadına
“Seni kurtarmaya geldik. Bizimle gel” demişler. Yaşlı kadın “Hayır, hayır! Merak etmeyin!
Tanrı beni koruyacak” demiş. Kurtarma ekibindekiler şaşırmış ama yaşlı kadın onlarla
gelmediği için geri dönmüşler.
En sonunda sular iyice yükselmiş ve yaşlı kadın boğulmuş. Ancak, çok dindar ve sadık
olduğu için Cennete gitmiş. Cennete geldiğinde Tanrıya biraz kızgınmış. Çünkü, eğer dua
ederse Tanrının onu koruyacağını düşünürmüş. Böylece tanrıyı bulup, ona ne olduğunu
sormaya karar vermiş.
Tanrıyı bulmuş ve sormuş “Ey, Tanrım! Eğer dua edersem beni koruyacağını
söylediğini zannetmiştim! Ama bak boğuldum!" ”Tanrı şöyle yanıt vermiş: sana kamyonu,
sandalı ve helikopteri kimin gönderdiğini sanıyorsun? Neden hiçbirini kabul etmediğini
anlayamadım!
EĞİTİCİ NOTLARI
Boğulma nedir?
Boğulma: Vücuttaki dokulara yeterli oksijen gitmemesi sonucu dokularda bozulma meydana
gelmesidir.
Boğulma nedenleri nelerdir?
Bayılma ve bilinç kaybı sonucu dilin geriye kayması
Nefes borusuna sıvı dolması
Asılma
Akcığerlerin zedelenmesi
Gazla zehirlenme
Suda boğulma
Boğulmalarda genel belirtiler nelerdir?
Nefes almada güçlük gürültülü hızlı ve derin soluma
Ağızda balgam toplanması, köpüklenme
Yüzde, dudaklarda ve tırnaklarda morluk
Sıkıntı basması
Cevaplarda isabetsizlik, kararsızlık
Bayılma
Soluktan kesilme
Boğulmalarda genel ilk yardım işlemleri ne olmalıdır?
Boğulma nedeni ortadan kaldırılır
Bilinç kontrolü yapılır.
AB değerlendirilir
Temel yaşam desteği sağlanır
Derhal tıbbi yardım istenir
Yaşam bulguları izlenir
KONU: HASTA / YARALI TAŞIMA TEKNİKLERİ
SÜRE: 135 dk
AMAÇ: Hasta ve yaralı taşıma tekniklerini uygulama.
ÖĞRENİM HEDEFLERİ
Hasta / yaralı taşınmasına yönelik genel kuralları söyleyebilme.
Acil taşıma tekniklerini gösterebilme.
Kısa mesafede süratli taşıma tekniklerini gösterebilme
Sedye üzerine yerleştirme tekniklerini gösterebilme.
Sedye ile taşıma tekniklerini gösterebilme
İki kişi ile taşıma tekniklerini uygulayabilme.
Üç kişi ile taşıma tekniklerini uygulayabilme.
Sedye ile taşıma tekniklerini uygulayabilme.
YÖNTEM
Anlatma
Soru-cevap
Demonstrasyon
Uygulama
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL
Dizüstü bilgisayar
Projeksiyon
Perde
Flipchart
Manken
Sedye
Battaniye
Sandalye
Öğrenim rehberi
ETKİNLİKLER
Isınma:
Eğitimci Nasrettin hoca fıkrasını anlatır.
“Nasrettin hoca küçük oğlu ile birlikte tarlaya çalışmaya gider. Akşama kadar çalışmaktan
yorgun düşerler. Akşam eve dönüşte hoca daha küçük olduğu için oğlunu eşeğe bindirir
kendisi yürür. Yolda onları gören bir grup köylü, şu dünya da ne kadar değişti büyüklere
saygı kalmadı, çocuk eşeğe binmiş yaşlı baba yürüyor derler.
Bunun üzerine hoca çocuğu indirir kendisi biner. Biraz sonra başka bir grup onları görür. Şu
hocaya bak kendi eşeğe binmiş küçük çocuğu yürütüyor derler. Hoca çocuğu da eşeğe
bindirir. Bu kez onları gören bir başka grup şunlara bak hiç hayvana acımıyorlar ikisi birden
eşeğe binmiş gidiyor derler. Hocanın canı sıkılır. İkisi birden eşekten inerek yürümeye başlar.
Onları gören başka bir grup şu bizim hoca ne enayi imiş ikisi de yürüyor eşek bomboş gidiyor
derler.
Giriş:
Dersin konusu ve amaçları açıklanır. Katılımcıların ülkemizdeki taşıma teknikleri ile
ilgili gözlem ve deneyimleri paylaşılır.
İşleniş:
İlk yardımcının taşımada dikkat etmesi gerekli genel ilkeler sorulur. Cevaplar flipcharta
yazılır. Flipcharttan gösterilip karşılaştırılarak açıklanır.
Taşıma teknikleri asetat gösterilerek açıklanır.
Katılımcılara taşıma teknikleri ile ilgili öğrenim rehberleri dağıtılır.
Tüm taşıma teknikleri tek tek öğrenim rehberleri basamaklarına uygun olarak gösterilerek
açıklanır. Öğrenim rehberlerinden katılımcıların izlemesi sağlanır.
Katılımcılar 4 erli gruplara ayrılır. Eğitimcilerin rehberliğinde, öğrenim rehberlerini
kullanarak taşıma teknikleri uygulaması yapmaları sağlanır. Uygulama sırasında
katılımcılar birbirlerine öğrenim rehberlerine göre geri bildirim verirler.
Sürenin bitiminde beceriyi değerlendirmek için, katılımcı kura ile çıkan bir taşıma
tekniğini öğrenim rehberine bakmadan uygular. Eğitici öğrenim rehberine göre
değerlendirme yapar.
ÖZET
Cümle tamamlama oyunu ile yapılır.
DEĞERLENDİRME
Kaza ortamında hangi durumlarda zorunlu taşıma yapılır?
Bilinci kapalı hasta / yaralı hangi teknikle taşınır?
İlkyardımcının taşımada dikkat edeceği ilkeleri açıklayınız?
EĞİTİCİ NOTLARI
Hasta yaralı taşınmasında genel kurallar nelerdir?
Hasta / yaralı taşınmasında ilk yardımcı kendi sağlığını riske sokmamalıdır. Gereksiz zorlama
ve yaralanmalara engel olmak için aşağıdaki kurallara uygun davranmalıdır.
Hasta / yaralıya yakın mesafede çalışılmalıdır
Daha uzun ve kuvvetli kas grupları kullanılmalıdır
Sırtın gerginliğini korumak için dizler ve kalçalar bükülmelidir (Omurilik yaralanmaları
riskini azaltır)
Yerden destek alacak şekilde her iki ayağı da kullanarak biri diğerinden biraz öne
yerleştirilmelidir
Kalkarken, ağırlığı kalça kaslarına vererek dizler en uygun biçimde doğrultulmalıdır
Baş her zaman düz tutulmalı homojen ve düzgün bir şekilde hareket ettirilmelidir
Yavaş ve düzgün adımlarla yürümek gerekir. Adımlar omuzdan daha geniş olmamalıdır
Ağırlık kaldırırken karın muntazam tutulup kalçayı kasmak gerekir
Omuzlar, leğen kemiği ve omurilik hizasında tutulmalıdır
Yön değiştirirken ani dönme ve bükülmelerden kaçınılmalıdır
Hasta / yaralı mümkün olduğunca az hareket ettirilmelidir
Hasta / yaralılar Baş-boyun-gövde ekseni esas alınarak en az altı destek noktasından
kavranmalıdır
Hasta yaralı taşımak mükemmel bir ekip çalışması gerektirir. Tüm hareketleri
yönlendirecek sorumlu bir kişi olmalı ve hareketler için komut vermelidir.(Dikkat,
kaldırıyoruz vb.)
Acil taşıma teknikleri nelerdir?
Genel bir kural olarak, hasta / yaralının yeri değiştirilmemeli ve dokunulmamalıdır.
Olağanüstü bir tehlike söz konusuysa, taşıdığı her türlü riske rağmen acil taşıma zorunludur.
en kısa sürede yaralılar güvenli bir yere taşınmalıdır.
Hasta / yaralının sürüklenmesi:
Oldukça faydalı bir yöntemdir. Özellikle, iri yarı kişilerin taşınması gerekiyorsa dar, basık ve
geçiş güçlüğü olan bir yerden çıkarmalarda herhangi bir yaralanmaya neden olmamak için
seçilebilecek bir yöntemdir. İlkyardımcının fiziksel kapasitesi göz önünde bulundurulmalıdır.
Mümkünse battaniye kullanılmalıdır.
Sürükleme yöntemleri:
-Ayak bileklerinden sürükleme.
-Koltuk altından tutarak sürükleme.
Araç içindeki yaralıyı taşıma:
Kaza geçirmiş yaralı bir kişiyi Eğer bir tehlike söz konusu ise) omur iliğine zarar vermeden
çıkarmada kullanılır. RENTEK manevrası olarak bilinir.
Hasta / yaralının ayakları pedalların arasına sıkışmamış olduğundan emin olunmalıdır.
Varsa emniyet kemeri sökülür.
İlk yardımcı yaralıya yan taraftan yanaşır.
Bir eliyle yaralının kolunu diğer eliyle de çenesini kavrar.
Baş- boyun-gövde birlikte uygulayarak yaralıyı araçtan dışarı çeker hafifçe hareket ettirir.
Yaralı dışarı alındıktan sonra yavaşça yere veya sedyeye konur.
“Bu uygulama solunum durması; yangın tehlikesi vb olağanüstü durumlarda
uygulanacaktır.”
Kısa mesafede süratli taşıma teknikleri nelerdir?
Kucakta taşıma:
Bilinci açık olan çocuklar ve hafif yetişkinler için kullanışlı bir yöntemdir
Bir elle yaralı dizlerinin altından tutularak destek alınır
Diğer elle gövdenin ağırlığı yüklenerek sırtından kavranır
Yaralıya kollarını ilk yardımcının boynuna dolaması söylenebilir. Bu yaralının kendini
güvende hissetmesini sağlar
Ağırlık dize verilerek kalkılır.
İlk yardımcının omzundan “destek” alma:
Hafif yaralı ve yürüyebilecek durumdaki hasta / yaralıların taşınmasında kullanılır.
Yaralının bir kolu ilk yardımcının boynuna dolanıp destek verilir.
İlk yardımcı boşta kalan kolu ile hasta /yaralının belini tutarak yardım eder.
Bu yöntem iki kişi ilede uygulanabilir.
Bir ilk yardımcı ile sırtta ve omuzda taşıma:
Sırtta taşıma:
Bilinçli hastaları taşımada kullanılır.
İlk yardımcı hasta / yaralıya sırtı dönük olarak çömelir ve bacaklarını kavrar.
Hasta / yaralının kolları ilk yardımcının göğsünde birleştirilir.
Ağırlık dizlere verilerek hasta / yaralı kaldırılır.
Omuzda taşıma: “İtfaiyeci yöntemi”
Yürüyemeyen yada bilinci kapalı olan kişiler için kullanılır. İlk yardımcının bir kolu boşta
olacağından merdiven yada bir yerden rahatlıkla destek alınabilir.
İlk yardımcı sol kolu ile omuzun dan tutarak hasta / yaralıyı oturur duruma getirir.
Çömelerek sağ kolunu hasta / yaralının bacaklarının arasından geçirir.
Hasta yaralının vücudunu sağ omzuna alır.
Sol el ile hasta / yaralının sağ elini tutar ağırlığı dizine vererek kalkar.
Hasta / yaralının önde boşta kalan bileği kavranarak hızla uzaklaştırılır.
İki ilk yardımcı ile taşıma yöntemleri:
Ellerin üzerinde “altın beşik”
Hasta/ yaralının ciddi bir yaralanması yoksa ve yardım edebiliyorsa iki, üç, dört elle altın
beşik yapılarak taşınır.
İki elle: İki ilk yardımcının birer eli boşta kalır ve bu elleri birbirlerinin omuzuna koyarlar,
diğer elleri ile bileklerinden kavrayarak yaralıyı oturturlar.
Üç elle: Bir ilk yardımcının bir eli boşta kalır ve diğer ilk yardımcının omuzunu kavrar
diğer eli ile öbür ilk yardımcının bir el bileğini kavrar. Diğer ilk yardımcı bir el ile kendi
bileğini kavrar, diğer eli ile de öbür ilk yardımcının bileğini kavrar.
Dört elle: İlk yardımcılar bir elleri ile diğer el bileklerini, öbür elleri ile de birbirlerinin
bileklerini kavrarlar.
Kollar ve bacaklardan tutarak taşıma:
Hasta / yaralı bir yerden kaldırılarak hemen başka bir yere aktarılacaksa kullanılır. Örn.
Yataktan sedyeye
İlk yardımcılardan biri sırtı hasta / yaralıya dönük olarak bacakları arasına çömelir ve elleri
ile hasta / yaralının dizleri altından kavrar.
İkinci ilk yardımcı hasta / yaralının baş tarafına geçerek kolları ile koltuk altlarından
kavrar. Bu şekilde kaldırarak taşırlar.
Sandalye ile taşıma:
Hasta / yaralının bilinçli olması gereklidir. Özellikle merdiven inip çıkarken çok kullanışlı bir
yöntemdir.
Bir ilk yardımcı sandalyeyi arka taraftan oturulacak kısma yakın bir yerden kavrar.
Diğer ilk yardımcı sandalyenin ön bacaklarını aşağı kısmından kavrayarak taşırlar.
Sedye üzerine yerleştirme teknikleri nelerdir?
Kaşık tekniği:
Bu teknik hasta / yaralıya sadece bir taraftan ulaşılması durumunda uygulanır.
İlk yardımcılar hasta / yaralının tek bir yanında bir dizleri yerde olacak şekilde diz çöker
Hasta / yaralının elleri göğsünde birleştirilir. Ellerini vücudun altından geçirerek kavrar.
1.
ilk yardımcı baş ve omuzun dan kavrar.
2.
İlkyardımcı sırtının alt kısmı ve uyluğundan kavrar.
3.
İlk yardımcı bacaklarını dizlerinin altından ve bilekten tutar.
Başını ve omzunu tutan 1. ci ilk yardımcının komutu ile hepsi aynı anda kaldırarak
dizlerinin üzerine koyar.
Sonra uyumlu bir şekilde ayağa kalkarlar.
Aynı anda tek bir hareketle Hasta / yaralıyı göğüslerine doğru çevirirler.
Aynı anda düzgün bir şekilde sedyeye koyarlar.
Köprü tekniği:
Hasta / yaralıya iki taraftan ulaşılması durumunda kullanılır.
İlk yardımcılar bacaklarını açıp hasta / yaralının üzerine hafifçe çömelerek yerleşirler.
1.
ilk yardımcı başı koruyacak şekilde omuz ve ensesinden
2.
ilk yardımcı kalçalarından
3.
ilk yardımcı dizlerinin altından tutarak,
1.ci ilk yardımcının komutu ile hastayı kaldırırlar.
4. ilk yardımcı sedyeyi arkadaşlarının bacakları arasına iterek yerleştirir.
Hasta / yaralı sedyenin üzerine konur
Karşılıklı durarak kaldırma:
Omurilik yaralanmalarında ve şüphesinde kullanılır.
İki ilk yardımcı hasta / yaralının göğsü hizasında karşılıklı diz çöker
Üçüncü ilk yardımcı dizi hizasında diz çöker
Hasta yaralının kollarını göğsünün üzerinde birleştirerek, düz yatması sağlanır
Baş kısımdaki ilk yardımcılar kollarını hasta yaralının sırtına, baş-boyun eksenini
koruyacak şekilde yerleştirirler
Dizi hizasındaki ilk yardımcı kollarını açarak bacaklarını düz olacak şekilde kavrar
Verilen komutla, hasta / yaralı düz olarak kaldırılarak sedyeye yerleştirilir.
Sedye ile taşıma teknikleri nelerdir?
Sedye ile taşımada genel kurallar şunlardır:
Hasta yaralı battaniye, çarşaf vs. ile sarılmalıdır
Düşmesini önlemek için sedyeye bağlanmalıdır
Başı gidiş yönünde olmalıdır
Sedye daima yatay konumda olmalıdır
Öndeki ilk yardımcı sağ, arkadaki ilk yardımcı sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır
(sürekli değiştirilen adımlar sedyeye sağlam taşıma sağlar.)
Daima sedye hareketlerini yönlendiren bir sorumlu olmalıdır. Ve komut vermelidir
Güçlü olan ilk yardımcı hasta yaralının baş kısmında olmalıdır.
Sedyenin iki kişi tarafından taşınması:
Her iki ilk yardımcı çömelirler sedyenin iki ucunda iç kısımda dururlar. Sırtları düz ve
bacakları kıvrık şekilde.
Komutla birlikte sedyeyi kaldırırlar ve yine komutla dönüşümlü adımla yürümeye
başlarlar. Önde yürüyen yoldaki olası pürüzleri haber vermekle sorumludur.
Sedyenin dört kişi tarafından taşınması:
Yaralının durumu ağır ise, yol uzun zor ve engelli ise sedye 4 kişi ile taşınmalıdır.
İki kurtarıcı baş, diğerleri ayak kısmında sırtları dik bacakları bükülü olarak sedyenin dış
kısmında çömelerek sedyenin sapından tutarlar
Yukarı komutu ile sedyeyi kaldırırlar
Sedyenin sol tarafından tutan ilk yardımcılar sol, sağ tarafındakiler sağ adımlarıyla
yürümeye başlarlar
Dar bölgeden yürürken ilk yardımcılar sırtlarını sedyenin iç kısmına vererek yerleşirler.
Merdiven, yokuş inip çıkarken sedye mümkün olabilecek en yatay pozisyonda
tutulmalıdır. Bunun için ayak tarafındakiler sedyeyi uyluk hizasında, baş tarafındakiler
omuz hizasında tutmalıdır.
Bir battaniye ve iki kirişle geçici sedye oluşturma:
Yeterli uzunlukta iki kirişle sedye oluşturmak mümkündür.
Bir battaniye yere serilir.
Dostları ilə paylaş: |