EĞİTİMCİleri İÇİn eğİTİm rehberi

KONU: ŞOK 
 
SÜRE: 30 dk 
 
     AMAÇ: Şokta ilk yardım uygulama 
 
     ÖĞRENİM HEDEFLERİ: 
 

 
Şokun tanımını söyleyebilme. 

 
Şok çeşitlerini söyleyebilme. 

 
Şokta ilk yardım uygulamalarını söyleyebilme. 

 
Basamakları uygun olarak şok pozisyonu verebilme. 

 
Şoktaki kazazedeye psikolojik destek sağlayabilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 

 
Demonstrasyon  

 
Uygulama 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar  

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Öğrenim rehberi 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
 
Şok kelimesi ile başlatılıp son harfe göre kelime üretme oyunu ile konuya dikkat çekilir. 
Giriş: 

 
Konu ve amaçları açıklanır. 

 
Katılımcılara şokla ilgili deneyimleri sorularak paylaşılır. 
İşleniş: 

 
Şokun tanımını yapmaları istenir ve şokun tanımı yapılır. 

 
Şokun nedenleri hakkındaki bilgileri sorularak flipcharta yazılır. Daha önceden eğitici 
tarafından hazırlanan şokun nedenleri ile ilgili saydam tepegözle gösterilerek 
vurgulanır 

 
Şokta ilk yardım uygulamaları anlatılır .Daha sonra katılımcılara öğrenim rehberleri 
dağıtılır. Eğitici tarafından şok pozisyonu demonstre edilir. 

 
Katılımcılar gruplara ayrılarak öğrenim rehberleri doğrultusunda eğitici gözetiminde 
uygulama yapmaları sağlanır. Hazır olduklarında öğrenim rehberlerine göre 
değerlendirme yapılarak katılımcılara geri bildirim verilir. 

 
İşlem sırasında hasta/yaralıya hoşgörülü ve nazik davranmanın önemi vurgulanır. 

 
 
ÖZET 
 
 
Amaçlar doğrultusunda bazı önemli noktalar sorularak konu özetlenir. 
 
DEĞERLENDİRME 
 

 
Şoku tanımlayınız? 

 
Şok çeşitlerini açıklayınız? 

 
Şok belirtilerini sayınız? 

 
Şokta ilk yardım ilkelerini açıklayınız? 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Şok nedir? 
 
Kalp damar sisteminin yaşamsal organlara uygun oranda kanlanma yapamaması nedeniyle 
ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden bir akut dolaşım yetmezliğidir. 
 
Kaç çeşit şok vardır? 
 
Nedenlerine göre şokları şöyle sıralayabiliriz. 

 
Kardiyojenik şok 

 
Hipovolemik şok 

 
Toksik şok  

 
Anaflaktik şok 
 
Şok belirtileri nelerdir? 
 

 
Endişe, huzursuzluk 

 
Hızlı ve zayıf nabız 

 
Ciltte solukluk, soğukluk ve nemlilik 

 
Bilinç seviyesinde azalma 

 
Hızlı ve yüzeysel solunum  

 
Dudaklar veya mukozada solukluk yada morarma 

 
Susuzluk hissi 

 
Kan basıncında düşme 
 
Şokta ilk yardım uygulamaları nelerdir? 
 

 
Çevre güvenliği sağlanır 

 
Hava yolunun açıklığının sağlanması 

 
Hasta yaralının mümkün olduğunca temiz hava solumasının sağlanması 

 
Varsa kanamanın hemen durdurulması 

 
Şok pozisyonu verilmesi 

 
Hasta / yaralının sıcak tutulması 

 
Hareket ettirilmemesi 

 
Hızlı bir şekilde sağlık kuruluşuna sevkinin sağlanması 

 
Hasta / yaralının endişe ve korkuları giderilerek psikolojik destek sağlanması 
 
Şok pozisyonu nasıl verilir? 
 

 
Hasta / yaralı düz olarak sırt üstü yatırılır 

 
Bacaklarını  30 cm kadar yukarı altına destek konur (Çarşaf, battaniye yastık, 
Kıvrılmış giysi vb. ) 

 
Üzeri örtülerek ısıtılır 

 
Yardım gelinceye kadar hasta / yaralının yanında kalınmalıdır 

 
Belli aralıklarla (2-3 dk) bir yaşam bulguları değerlendirilmelidir.  

  
ŞOKLU HASTA/YARALIYA İLK YARDIM UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Hasta/yaralıyı sırt üstü yatırma 
 
 
 
 
 
2.
 
Kanama ve şok ile ilgili bulguları kontrol etme 
 
 
 
 
 

 
Görünür kanama 
 
 
 
 
 

 
Soluk cilt 
 
 
 
 
 

 
Uzuvlarda soğukluk 
 
 
 
 
 

 
Hızlı nabız 
 
 
 
 
 
3.
 
Ayaklarının  altına  destek  koyarak  30  cm  kadar 
kaldırma 
 
 
 
 
 
4.
 
Yaralıyı (varsa pansuman ve turnike görülecek şekilde) 
battaniye ile sarma 
 
 
 
 
 
5.
 
Tıbbi yardım gelene kadar bu pozisyonu koruma 
 
 
 
 
 
6.
 
Solunum ve nabzı 2-3 dakika aralıklarla kontrol etme 
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: YARALANMALARDA İLK YARDIM 
 
SÜRE: 30 dk 
 
AMAÇ: Yaralanma çeşitlerine göre ilk yardım uygulama. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Yaranın tanımını söyleyebilme. 

 
Yara çeşitlerini sayabilme. 

 
Yaralarda ilk yardım işlemlerini sayabilme. 

 
Ciddi yaralanmaları sayabilme. 

 
Ciddi yaralanmalarda ilk yardım işlemlerini  söyleyebilme. 

 
Delici göğüs yaralanmalarında ortaya çıkabilecek sorunları sayabilme. 

 
Delici göğüs yaralanmalarında ilk yardım işlemlerini sayabilme. 

 
Delici karın yaralanmalarında ortaya çıkabilecek sorunları söyleyebilme. 

 
Delici karın yaralanmalarında yapılması gerekenleri söyleyebilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Soru-cevap 

 
Beyin fırtınası 

 
Anlatma 

 
Oyun 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Dizüstü bilgisayar  

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Kağıtlara yazılmış yara çeşitleri 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
En ciddi yaranın ne yarası olduğu sorulur. Cevaplar yorumlatılarak konuya dikkat çekilir. 
Giriş: 

 
Konunun amaçları açıklanır. 

 
Katılımcılara kaç kez ne çeşit yaralanma geçirdikleri sorulur. 
İşleniş: 

 
Yarayı tanımlamaları istenir. Varsa eksiklikler giderilir. 

 
Katılımcılardan ikili gruplar halinde yaraları sınıflandırmaları istenir. 2 dk süre verilir. Bir 
grubun belirlediği sınıflama flipcharta yazılır. Diğer grupların cevapları ile tartışılarak 
doğru sınıflama yapılır. Sınıflanan yara çeşitlerinin özellikleri açıklanır. 

 
Yaraların genel belirtileri sorularak özetlenir. 


 
Eğitimci kolunda düşmeye bağlı bir yara olduğunu söyleyerek gönüllü bir katılımcıdan ilk 
yardım uygulamasını ister. Yapılan işlemler sınıfa sorularak tartışılır ve ilk yardım 
basamakları doğru sıraya göre tekrarlanır. 

 
Karışık olarak kağıtlara yazılmış yara çeşitleri flipchart üzerine yapıştırılır. İçlerinden 
hangilerinin ciddi yara sınıfına girdiği sorularak, doğru olanlar bırakılır. Yanlışlar 
kaldırılır. Ciddi yaralarda ilk yardım işlemleri kısaca açıklanır. 

 
Delici göğüs  ve karın yaralanmalarında karşılaşılacak sorunlar açıklanır. Varsa 
deneyimler paylaşılır. İlkyardım işlemleri tartışılarak belirlenir 
 
ÖZET 
 
Katılımcılar 4 gruba ayrılır her gruba bir konu verilerek 2 dakika içinde soru hazırlamaları 
istenir. Hazırlanan sorular sorularak yanıtlanır ve konu özetlenir. 
 
DEĞERLENDİRME 

 
Yara nedir? 

 
Yara çeşitlerini sayınız? 

 
Delici göğüs yaralanmalarında ilk yardım nasıl olmalıdır? 

 
Delici karın yaralanmalarında ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Yara nedir? 
 
Bir  travma  sonucu  deri  yada  mukozanın  bütünlüğünün  bozulmasıdır.  Aynı  zamanda  kan 
damarları,  adale,  sinir  vb.  yapılar  etkilenebilir.  Derinin  koruma  özelliği  bozulacağından 
enfeksiyon riski artar. 
 
Kaç çeşit yara vardır? 
 
Kesik  yaralar:  Bıçak,  çakı,  cam  gibi  kesici  aletlerle  oluşur.  Genellikle  basit  yaralardır. 
Derinlikleri kolay belirlenir. 
 
Ezikli  yaralar:  Etkenin  şiddetli  olarak  çarpması  ile  oluşan  yaralardır.  Taş,  yumruk,  sopa  vb 
etkenlerle oluşur. Yara kenarları eziktir. Çok fazla kanama olmaz ancak doku zedelenmesi ve 
hassasiyet vardır. 
 
Delici  yaralar:  Uzun  ve  sivri  aletlerle  oluşan  yaralardır.  Yüzey  üzerinde  derinlik  hakimdir. 
Aldatıcı olabilir tetanos tehlikesi vardır. 
 
Parçalı yaralar: Dokular üzerinde bir çekme etkisi ile meydana gelir. Doku ile ilgili tüm organ, 
saçlı deride zarar görebilir. 
 
Enfekte  yaralar:  Mikrop  kapma  ihtimali  olan  yaralardır.  Enfeksiyon  riski  yüksek  yaralar 
şunlardır. 

 
Gecikmiş yaralar. (6 saatten fazla) 

 
Dikişleri ayrılmış yaralar. 

 
Kenarları muntazam olmayan  yaralar. 

 
Çok kirli ve derin yaralar. 

 
Ateşli silah yaraları. 

 
Isırma ve sokma ile oluşan yaralar. 
 
Yaraların ortak belirtileri nelerdir? 

 
Ağrı 

 
Kanama 

 
Yara kenarının ayrılması 
 
Yaralanmalarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 

 
Yaşam bulguları değerlendirilir. 

 
Yara değerlendirilir. 
-Oluş şekli 
-Süresi 
-Yabancı cisim varlığı 
-Kanama vb. 

 
Kanama durdurulur  

 
Üzeri kapatılır 

 
Sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır. 

 
Tetanos konusunda uyarıda bulunulur. 

 “YARADAKİ YABANCI CİSİMLERE DOKUNULMAMALIDIR” 
 
Ciddi yaralanmalar nelerdir? 
 

 
Kenarları birleşmeyen veya 2-3 cm olan yaralar. 

 
Kanaması durdurulamayan yaralar. 

 
Kas veya kemiğin göründüğü yaralar. 

 
Delici aletlerle oluşan yaralar. 

 
Yabancı cisim saplanmış olan yaralar. 

 
İnsan veya hayvan ısırıkları. 

 
Görünürde iz bırakma ihtimali olan yaralar. 
 
Ciddi yaralanmalarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Yaraya saplanan yabancı cisimler çıkarılmaz. 

 
Yarada kanama varsa durdurulur. 

 
Yara içi kurcalanmamalıdır. 

 
Yara temiz bir bezle örtülür. (nemli bir bez) 

 
Yara üzerine bandaj uygulanır. 

 
112 aranır. 
 
Delici göğüs yaralanmalarında ne gibi sorunlar görülebilir? 
 
Göğsün İçine giren cisim akciğer zarı ve akciğeri yaralar bunun sonucunda şunlar görülebilir. 

 
Yoğun ağrı 

 
Solunum zorluğu 

 
Morarma 

 
Kan tükürme 

 
Açık pnomotoraks (Yarada nefes alıyor görüntüsü) 
 
Delici göğüs yaralanmalarında ilk yardım nasıl olmalıdır? 

 
Hasta / yaralının bilinç kontrolü yapılır. 

 
Hasta yaralının yaşam bulguları değerlendirilir. 

 
Yara üzerine plastik poşet naylon vb. sarılmış bir bezle kapatılır. 

 
Nefes  alma  sırasında  yaraya  hava  girmesini  engellemek,  nefes  verme  sırasında  havanın 
dışarı çıkmasını sağlamak için yara üzerine konan bezin bir ucu açık bırakılır. 

 
Hasta / yaralı bilinci açık ise yarı oturur pozisyonda oturtulur. 

 
Ağızdan hiçbir şey verilmez. 

 
Yaşam bulguları sık sık kontrol edilir.  

 
Açık pnomotoraksta şok ihtimali çok yüksektir. Bu nedenle şok önlemleri alınmalıdır. 

 
 Tıbbi yardım istenir 112 
 
Delici karın yaralanmalarında ne gibi sorunlar olabilir? 
 

 
Karın bölgesindeki organlar zarar görebilir. İç ve dış kanama ve buna bağlı şok oluşabilir. 

 
Karın tahta gibi sert ve çok ağrılı ise durum ciddidir. 

 
Bağırsaklar dışarı çıkabilir. 

 
Delici karın yaralanmalarında ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Hasta / Yaralının bilinç kontrolü yapılır. 

 
Hasta / yaralının yaşam bulguları kontrol edilir. 

 
Dışarı  çıkan  organlar  içeri  sokulmaya  çalışılmaz.  Üzerine  geniş  ve  nemli  bir  temiz  bez 
örtülür. 

 
Bilinç yerinde ise sırt üstü pozisyonda bacaklar bükülmüş olarak yatırılır. 

 
Isı kaybını önlemek için üzeri örtülür. 

 
Ağızdan hiçbir şey verilmez. 

 
Yaşam  bulguları sık sık izlenir. 

 
Tıbbi yardım istenir.(112)  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: ISI DENGESİ BOZUKLUKLARI 
 
SÜRE: 45 dk. 
 
AMAÇ: ISI DENGESİ BOZUKLUKLARINDA İLK YARDIM UYGULAMA 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 

 
Yanığın tanımını söyleyebilme 

 
Yanık çeşitlerini söyleyebilme. 

 
Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörleri sayabilme. 

 
Yanıkları derecelendirebilme. 

 
Yanığın vücutta neden olabileceği durumları söyleyebilme. 

 
Ateşle yanıkta ilk yardımı söyleyebilme.  

 
Kimyasal madde ile meydana gelen yanıklarda ilk yardımı söyleyebilme.  

 
Elektrik çarpması ile meydana gelen yanıklarda ilk yardımı söyleyebilme.  

 
Sıcak çarpmasının belirtilerini söyleyebilme. 

 
Sıcak çarpmasında ilk yardım işlemlerini sayabilme.  

 
Donuk derecelerini sayabilme. 

 
Donukta ilk yardım işlemlerini söyleyebilme. 
 
YÖNTEM 
 

 
Anlatma 

 
Soru-cevap 

 
Vaka çalışması 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 
 

 
Tepegöz 

 
Flipchart 

 
Demonstrasyon 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Yanıkla ilgili atasözleri sorulur. 
 
Giriş: 
Konunun amaçları açıklanır. Katılımcılara kaç kişinin herhangi bir nedenle yanık geçirdiği 
sorulur ve bir kişiye başından geçen olay ve yapılan işlemler anlattırılır. Yanığın 
Tanımı yapılır. 
İşleniş: 
Katılımcılar 5 gruba ayrılır. Her  gruba değişik nedenlerle oluşan yanıklarla ve donma ile ilgili 
vaka verilerek 5 dakika aralarında tartışmaları ve soruları cevaplamaları istenir. Süre sonunda 
her  grubun tek tek sunum yapmaları sağlanır. Her yanık çeşidinin belirtileri ve ilk yardım 
uygulamaları tartışılır.  Eksikler tamamlanarak doğrular vurgulanır. 
 
 

ÖZET 
 
Gruplardan kendi konusu ile ilgili 2 soru hazırlamaları istenir.  Gruplar  birbirlerine  sorular 
yönelterek doğru cevapları onaylar  yanlışları düzeltirler. 
 
DEĞERLENDİRME 
 

 
Yanık nedir? 

 
Kimyasal madde  yanıklarında ilk yardım  ne  olmalıdır? 

 
Sıcak çarpmasında  ilk yardım nasıl olmalıdır? 

 
Donmalarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
ÖRNEK VAKALAR 
 
Vaka: 1 
 
 
Ayşegül  3 yaşındaydı annesi mutfakta iş yaparken oda salonda oyuncaklarıyla 
oynuyordu. Bir ara sehpanın üstündeki kibriti alarak oynamaya başladı o arada kibrit birden 
yandı. Ayşegül eli yanınca bağırarak kibriti bırakınca üzerine düştü ve hırkasını tutuşturdu. 
Korkarak koşmaya başladı. Annesi Ayşegülün sesine koşup onu yakaladı ve yanan yerin 
üzerine elindeki ıslak bezle bastırdı. 
 
1.
 
Yanıkla ilgili ne gibi sorunlar olabilirdi? 
2.
 
Yapılanlar doğrumu? 
3.
 
Ateşle yanıklarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
Vaka: 2 
 
Şaziye hanım temizlik için gittiği evin banyosunu ovarken tuz ruhu şişesi aniden 
banyonun içine düşerek patlar. Şaziye hanımın koluna, yüzüne ve gözüne sıçrar. Şaziye hanım 
acıyla bağırır evin hanımı gelir ve elini yüzünü yıkar. 
 
1.
 
Bu vaka da ne gibi sorunlar olabilirdi? 
2.
 
Evin hanımının davranışı doğrumudur? 
3.
 
Kimyasal maddelerle yanıklarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
Vaka: 3 
 
Fehmi usta ve  Abuzer Televizyon tamiri için bir eve giderler. Fehmi usta 
televizyonu Açıp bakarken birden elektrik çarpar ve Abuzer ay usta diyerek omuzlarından 
tutar ve oda çarpılır? 
 
1.
 
Elektrik çarpmasının tehlikesi nedir? 
2.
 
Abuzer doğru davrandı mı? 
3.
 
Elektrik çarpmasında ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
 
 
 
 

 
 
Vaka: 4 
 
 
Başak ve Burcu yaz tatilinde beraberdiler saat 12 civarında deniz kenarına gittiler. 
Hava çok sıcaktı. Önce biraz yüzdüler sonra sahil kenarında yürüdüler ve güneşlendiler. Çok 
eğleniyorlardı anca Başak bacaklarında kramp hissetti, başı dönüyor ve midesi bulanıyordu ve 
kendini çok halsiz hissediyordu Burcuya söyledi ve eve dönmeye karar verdiler. Deniz 
kenarından eve 10 dk da yürünüyordu. Yolun yarısında Başak birden fenalaşarak bayıldı. 
 
1.
 
Bu vakada sorun nedir? 
2.
 
Başak ve Burcunun davranışları doğrumu? 
3.
 
İlkyardım olarak neler yapılmalıdır?  
 
Vaka: 5 
 
 
Timur 9 yaşında ilkokul öğrencisiydi. Ogün pazardı ve uyandığında Her yeri karla 
kaplı gördü. Ve çok sevindi. Kahvaltıdan sonra hemen arkadaşlarıyla sokağa çıkarak saatlerce 
kartopu oynadı ve kardan adam yaptı. Öğlen annesi onu zorla içeri aldı. Ve yemek yemesini 
istedi. Timurun eldivenleri sırılsıklam olmuş ve elleri çok üşümüştü. Hemen eldivenini 
çıkararak ellerini sobaya tuttu ancak elleri çok ağrıdı ve morardı. Annesi onu sobanın 
kenarından uzaklaştırdı. 
 
1.
 
Bu vakada sorun nedir? 
2.
 
Timur ve annesinin davranışları doğrumudur? 
3.
 
Donmalarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Yanık nedir? 
 
Herhangi bir ısıya maruz kalma sonucu oluşan doku bozulmasıdır. Yanık genellikle sıcak su 
veya buhar teması sonucu meydana geldiği gibi, sıcak katı maddelerle temas, asit alkali gibi 
kimyasal maddelerle temas, elektrik akımı etkisiyle veya radyasyon nedeniylede oluşur. 
 
Kaç çeşit yanık vardır? 
 

 
Fiziksel yanıklar. 

 
Isı ile oluşan yanıklar. 

 
Elektrik nedeni ile oluşan yanıklar. 

 
Işın ile oluşan yanıklar. 

 
Sürtünme ile oluşan yanıklar. 

 
Donma sonucu oluşan yanıklar. 
 

 
Kimyasal yanıklar. 

 
Asit alkali madde ile oluşan yanıklar. 
 
Yanığın ciddiyetini belirleyen faktörler nelerdir? 
 

 
Derinlik 

 
Yaygınlık 

 
Bölge 

 
Enfeksiyon riski 

 
Yaş 

 
Solunum yoluyla görülen zarar 

 
Önceden var olan hastalıklar 
 
Yanıklar nasıl derecelendirilir? 
 

 
1.Derece yanık: Deride kızarıklık, ağrı, yanık bölgede ödem vardır. Yaklaşık 48 saatte 
iyileşir. 

 
2.Derece yanık: Deride kabarcıklar (bül) vardır. Ağrılıdır. Derinin kendini yenilemesi ile 
kendi kendine iyileşir. 

 
3.Derece yanık: Derinin tüm tabakaları etkilenmiştir. Özelliklede kaslar, sinirler ve 
damarlar üzerinde etkisi görülür. Beyaz ve kara yaradan siyah renge kadar aşamaları 
vardır. Sinirler zarar gördüğü için ağrı yoktur.  
 
Yanığın Vücuttaki olumsuz etkileri nelerdir? 
 
Derinliği, yaygınlığına ve oluştuğu bölgeye bağlı olarak, organ ve sistemlerde işleyiş 
bozukluğuna yol açar. Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir. Hasta / yaralının 
kendi vücudunda bulunan mikrop ve toksinlerle enfeksiyon oluşur.  
 
 
 

 
Isı ile oluşan yanıklarda ilk yardım işlemleri nedir? 
 

 
Kişi hala yanıyorsa paniğe engel olunur. 

 
Hasta / Yaralı battaniye vb. üzeri kapatılır ve yuvarlanması sağlanır. 

 
Yaşam belirtileri değerlendirilir. 

 
Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir.  

 
Yanık bölge en az 20 dakika soğuk su altında tutulur. (yanık yüzeyi büyükse önerilmez) 

 
Ödem oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat vb. eşyalar çıkarılır. 

 
Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır. Takılan yerler varsa kesilir. 

 
Derinin zarar görmesini önlemek için sabunlu suyla dikkatli bir temizlik yapılır. 

 
Hijyen ve temizliğe dikkat edilir. 

 
Su toplamış yerler patlatılmaz. 

 
Yanık üzerine hiçbir madde (ilaç dahil) sürülmemelidir. 

 
Yanık üzeri temiz bir bezle örtülür. 

 
Hasta / yaralı battaniye ile örtülür. 

 
Yanık bölgeler birlikte bandaj yapılmamalıdır. 

 
Yanık geniş ve sağlık kuruluşu uzaksa hasta / yaralının kusması yoksa bilinçliyse ağızdan 
sıvı verilerek sıvı kaybı önlenir. 
-1 lt su  -1 çay kaşığı karbonat  -1 çay kaşığı tuz 

 
Tıbbi yardım istenir. (112) 
 
Kimyasal yanıklarda ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 
Deriyle temas eden kimyasal maddenin en kısa sürede deriyle teması kesilmelidir. 

 
Bölge bol tazyiksiz suyla, en az 15-20 dakika yumuşakça yıkanmalıdır. 

 
Giysiler çıkarılmalıdır. 

 
Hasta / yaralı örtülmelidir. 

 
Tıbbi yardım sağlanmalıdır.  
 
Elektrik yanıklarında ilk yardım nasıl olmalıdır. 
 

 
Soğukkanlı ve sakin olunmalıdır. 

 
Hasta yaralıya dokunmadan önce elektrik akımı kesilmelidir. 

 
Akımı kesme imkanı yoksa tahta çubuk yada ip gibi bir cisimle elektrik teması 
kesilmelidir. 

 
Hasta / yaralının AB si değerlendirilmelidir. 

 
Hasta /yaralı kımıldatılmamalıdır. 

 
Hasar gören bölge örtülmelidir. 

 
Tıbbi yardım istenmelidir. 
 
Sıcak çarpması belirtileri nelerdir? 
 
Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücut ısısının ayarlanamaması sonucu ortaya bazı 
bozukluklar çıkar. 
Belirtiler: 
 


 
Adale krampları  

 
Güçsüzlük, yorgunluk 

 
Baş dönmesi  

 
Davranış bozukluğu  

 
Solgun ve sıcak deri  

 
Bol terleme daha sonra azalır 

 
Mide krampları ,kusma, bulantı 

 
Bilinç kaybı hayal görme 

 
Hızlı nabız 
 
Sıcak çarpmasında ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Hasta serin ve havadar bir yere alınır. 

 
Giysiler çıkarılır. 

 
Sırt üstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir. 

 
Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için su,tuz,karbonatla 
hazırlanan sıvı yada soda içirilir. 
 
Donuk belirtileri nelerdir? 
 
Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda 
kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşur. Donuklar şu şekilde derecelendirilir. 

 
Birinci derece: En hafif şeklidir. 

 
Deride solukluk, soğukluk hissi 

 
Uyuşukluk halsizlik 

 
Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme 

 
Erken müdahale edilirse hızla iyileşir. 

 
İkinci derece: Soğuğun sürekli olması ile belirtiler belirginleşir. 

 
Zarar gören bölgede gerginlik hissi  

 
Ödem, şişkinlik, ağrı 

 
Su toplanması iyileşirken siyah kabuklara dönüşür. 

 
Üçüncü derece: Dokuların geriye dönülmez biçimde olmasıdır. 

 
Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur. 
 
Donukta ilk yardım nasıl olmalıdır? 
 

 
Hasta yaralı ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir. 

 
Sakinleştirilir 

 
Kesin istirahat ettirilir hareket ettirilmez  

 
Kuru giysiler giydirilir 

 
Sıcak içecekler verilir 

 
Su toplamış bölgeler patlatılmaz üstü örtülür 

 
Donuk bölge ovulmaz kendi kendine ısınması sağlanır 

 
El ve ayak doğal pozisyonda tutulur 

 
Isınma işleminden sonra hala hissizlik varsa bezle bandaj yapılır 

 
El ve ayaklar yukarı kaldırılır 

 
Tıbbi yardım istenir. 

YANIKTA İLK YARDIM UYGULAMA BECERİSİ ÖĞRENİM REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Yanan  bölge  üzerindeki  elbiseyi  (giysiyi)  keserek, 
sıyırmadan çıkarma 
 
 
 
 
 
2.
 
Yanan bölge üzerine bol su dökme 
 
 
 
 
 
3.
 
Yanan  bölge  üzerindeki  içi  su  dolu  kabarcıkları 
patlatmama 
 
 
 
 
 
4.
 
Yanan  bölge  üzerine  su  dışında  herhangi  bir  madde 
sürmeme 
 
 
 
 
 
5.
 
Tıbbi yardım isteme 
 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 Hazır   

 Hazır değil 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih: