EĞİTİMCİleri İÇİn eğİTİm rehberi

 KONU: İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ 
 
SÜRE: 30 dk 
 
AMAÇ: İlk yardımcının özelliklerini açıklama 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Kendi can güvenliğini sağlayabilme. 

 
Sakin ve güvenli olmanın önemini söyleyebilme. 

 
Ani durumlarda pratik hareket edebilme. 

 
Eldeki olanaklardan yererince yararlanabilme.  

 
İlk yardımcının bağlı olduğu ahlaki kuralları sayabilme. 
 
YÖNTEM 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 

 
Hikaye 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 

 
Dizüstü bilgisayar 

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Renkli fon kartonları  

 
Flipchart 

 
Yazılı hikaye 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Katılımcılara kendilerinin en fazla beğendiği kişilik özelliği sorularak konuya dikkatleri 
çekilir. 
Giriş: 
Dersin konusu ve amaçları açıklanır. 
İşleniş: 
Katılımcılardan birine daha önceden hazırlanmış olan bir ilk yardımcının başından geçenlerle 
ilgili bir hikâye okutulur. Bitiminde önce hikâye okuyan kişinin konu ile ilgili duygu ve 
düşünceleri alınır. Daha sonra bütün katılımcılara hikâye ile ilgili ne düşündükleri, ilk 
yardımcının yaptıklarının rol ve sorumluluklarını içerip içermediği sorularak tartışılır. 
Tartışma sonunda ilk yardımcının özellikleri flipcharda yazılır. 
 
ÖZET 
Amaçlar doğrultusunda bazı önemli noktalar sorularak konu özetlenir. 
 
DEĞERLENDİRME 

 
İlk yardımcının rol ve sorumlulukları nelerdir? 

 
İlk yardımcıda bulunması gereken özellikler nelerdir? 

 
 
ÖRNEK HİKÂYE 
 
 
Ayşegül bir hastanenin yoğun bakımında çalışıyordu. Çok yoğun bir çalışma temposu 
vardı. Bu arada 1 haftalık bir ilk yardım kursuna katılmıştı. Eğitim dönüşü 10 günlük izin aldı. 
Marmaris’e ailesinin yanına gitmek istiyordu. O akşam tüm hazırlıklarını tamamlayarak gece 
12:  00  da  Marmaris’e  hareket  etmek  üzere  otobüse  bindi.  Çok  sevinçliydi  nihayet  tatil 
yapabilecekti. 
 
 
 Otobüs hareket ettikten biraz sonra ışıklar söndü. Ayşegül arkasına yaslandı gözlerini 
kapadı.  Çalınan  hafif  müziğin  ve  tatlı  kahve  kokusunun  havasına  kendini  kaptırmış  tatlı 
hayaller kuruyordu. Bir ara otobüs yavaş yavaş durdu ışıklar yandı herkes merakla ön camdan 
dışarı bakıp konuşmaya başladı. 
 
 
Ayşegül  gözlerini açarak merakla baktığında ileride bir kaza olduğunu gördü, birden 
irkilmişti ama, boş ver herhalde birileri yardım eder hem benim ilk yardımcı olduğumu kim 
biliyor diye düşündü. Kalbi heyecanla çarpıyordu ve bir tedirginlik hissediyordu. Birden karar 
verdi ayağa kalkarak şoförün yanına gitti. İlk yardımcı olduğunu ve hemen 112 yi aramasını 
söyledi.  Otobüs  muavini  ve  yolculardan  kuvvetli  ve  sakin  birkaç  kişiyi  yanına  alarak  olay 
yerine gitti.  
 
Gördüğü manzara çok ürperticiydi. İki araba çarpışmıştı. Sürücülerden biri direksiyon 
arasına sıkışmıştı, iki çocuk yere fırlamıştı biri ağlıyor, diğeri ise sessiz yatıyordu, bir kadın 
arabadan  3  metre  ileride  kanlar  içinde  kıvranıyordu.  Diğer  arabadakilerden  biri  oturmuş 
ayağını tutuyor diğeri de yaralı kadınla ilgileniyordu. Çevrede birçok insan toplanmış, herkes 
bir şey yapmaya çalışıyordu. 
 
 
Ayşegül  hemen  ilk  yardımcı  olduğunu  sakin  olmaları  gerektiğini  ve  sigara  ışık  vb. 
kullanmamalarını  söyledi,  arabalara  baktı  benzin  sızıntısı  yoktu,  bir  arabanın  kontağı 
çalışıyordu  kapattı.  Sıkışan  sürücüye  nasıl  olduğunu  sordu.  Cevap alınca endişe etmemesini 
söyleyerek kendini tanıttı. Yardım çağırdığını belirtti. 
 
 
Çocukların  solunum  ve  nabızlarına  baktı.  Bir  problem  yoktu  ancak,  bir  tanesinin 
bacağı  kırıktı  ve  yara  kanıyordu.  Annelerini  ve  diğer  yaralıyı  kontrol  ettikten  sonra  yaralı 
çocuğun ve diğerlerinin ilk müdahalesini yaptı. O sırada ambulansın sesi duyuldu, daha sonra 
ortalık  ışıklandı  yardım gelmişti.  Ayşegül  yaralıların taşınmasına yardım ederek gelen ekibe 
olayla ilgili gerekli bilgileri verdi. Her şey sona ermişti. Önce ambulansın ışıkları daha sonra 
da siren sesi karanlığa karıştı.  
 
Ayşegül otobüse bindi herkes ona gururla bakıyordu. Otobüs hareket etti, ışıklar 
söndü, kahvenin güzel kokusu ve tatlı müzik nağmelerini tekrar içinde hissetti. Gözlerini 
kapattı, gülümsedi. Her şey eskisi gibiydi ancak içi şimdi daha rahattı.      
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
İlk yardımcının özellikleri nasıl olmalıdır? 
 
Olay yeri Genellikle insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilk 
yardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak gerekli müdahaleleri doğru 
olarak yapmalıdır. Bunun için ilk yardımcıda aşağıdaki özelliklerin olması gerekmektedir. 
 

 
İnsan vücudu ile ilgili temel bilgilere sahip olmalıdır. 

 
Önce kendi can güvenliğini korumalıdır. 

 
Sakin olmalıdır. 

 
Kendine güvenli olmalıdır. 

 
Pratik olmalıdır. 

 
Eldeki olanakları değerlendirebilmelidir. 

 
Olayı anında ve doğru olarak haber vermelidir.  (112 yi aramak) 

 
Çevredeki kişileri organize edebilmeli ve yararlanabilmelidir. 

 
İyi bir iletişim becerisine sahip olmalıdır. 
 
 İlk yardımcının bağlı olduğu ahlaki kurallar nelerdir? 
 
İlk yardımcının görevini yeterli olarak yapması için aşağıdaki kurallara uygun olarak hareket 
etmelidir. 
 

 
İlk yardım temel uygulamaları konusunda yeterli bilgi-beceri-tutuma sahip olmalıdır. 
Bunun için bilgi becerilerini sürekli yenilemelidir. 

 
En iyi düzeyde ilk yardım verebilmek için kendini formda tutmalıdır. 

 
Asla alkollü iken ilk yardım uygulamamalıdır. 

 
Olaya önceliklere göre kurallarına uygun olarak davranmalıdır. 

 
İlk yardımcı sağlık personeli değil ise hekim  tıp teknisyeni veya bir tahliye uzmanı gibi 
davranmamalıdır. Kendi görev ve yetkileri dışına çıkmamalıdır. 

 
İlk önlem olarak kendinin ve çevrenin güvenliğini sağlamalıdır. 

 
Çok sayıda hasta / yaralıya müdahale etmek zorunda ise öncelikler dışında herhangi bir 
ayırım yapmamalıdır. 

 
Hasta / yaralılar ve çevreye güvenlik ve huzur duygusu vermelidir. 

 
Görevini tamamlayıncaya kadar hasta / yaralıyı izlemeli ve yalnız bırakmamalıdır. 

 
Uzman bir yetkili hasta / yaralının yaşamını yitirmiş olduğunu bildirinceye kadar 
kazazedeyi kayıp olarak görmemelidir. 

 
Hasta / yaralının kendine emanet ettiği eşyalardan sorumlu olmalıdır. Hizmeti karşılığında 
asla maddi bir karşılık almamalıdır.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

KONU: OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 
 
SÜRE: 45 dk 
 
AMAÇ: Olay yerini kurallarına uygun olarak değerlendirme. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 
 

 
Olay yerini değerlendirmenin amacını söyleyebilme. 

 
Olay yerini değerlendirme sırasında kendisinin ve yaralının güvenliğini sağlayabilme. 

 
Olay yerinin değerlendirilmesinde sakin, kararlı ve hızlı hareket edebilme. 

 
Çevredeki kişileri organize edebilme. 

 
Sağlık kuruluşu, itfaiye ve polis gibi gerekli yerlere haber verebilme. 

 
Yaralıların endişelerini giderebilmek için nazik ve hoşgörülü davranabilme. 

 
Tehlike yoksa yaralıyı yerinden kıpırdatmadan müdahale edebilme. 

 
İlk değerlendirmeyi yaparak kurtarmada öncelikleri belirleyebilme. 

 
Yaralı ve olay hakkındaki bilgileri kaydedebilme. 

 
Yardım ekibi gelene kadar olay yerinde kalabilme. 
 
YÖNTEM 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 

 
Role-play 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 

 
Dizüstü bilgisayar 

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Öğrenim rehberi 

 
Olay ortamı ile ilgili resimler 
 
ETKİNLİKLER 
 
Isınma: 
Katılımcılara kaza ile ilgili bir fıkra anlatılır. 
“Temel arabayla yolda giderken kaza yapmış, polis ehliyetini istemiş , Temelde Kaç kere 
istedik verdiniz mi demiş. “ 
Giriş: 
Katılımcılara tepegözde herhangi bir olay ile ilgili bir resim gösterilerek olay yerini  
Değerlendirmeleri istenerek neler yapacakları sorulur. Cevaplar flipchart’a yazılır. 
İşleniş: 

 
Katılımcılara olay yerinin değerlendirilmesi ile ilgili öğrenim rehberi dağıtılarak 
basamaklar bir katılımcıya okutulur. 

 
Örnek bir role-play yapılır ve tartışılır. 

 
Katılımcılar 4 gruba ayrılır. Her gruptan herhangi bir ilk yardım gerektiren olayla ilgili 
senaryo hazırlamaları istenir ve 10 dk süre verilir. Role-playler sunulur, sonunda 
öğrenim rehberi basamaklarına göre doğru değerlendirme yapılıp yapılmadığı tartışılır. 

ÖZET 
 
 
Öğrenim rehberindeki basamaklar tekrarlanarak konu özetlenir. 
 
DEĞERLENDİRME 
 

 
Olay yerinde önce kimin güvenliği sağlanır? 

 
Karşılaştığınız olaylarda kimlere haber verirsiniz? 

 
Olay yerinin organizasyonundan kim sorumludur? 
 
 
ÖRNEK ROLE-PLAY 
 
 
Bir dolmuş yolcuları taşımaktadır. Şoför hızlı bir şekilde araba kullanırken bir taraftan 
da şarkı söyleyip sigara içmektedir. Yolculardan birkaçı şoförü uyarır ancak şoför onlara çok 
ödlek olduklarını söyler ve şarkısına devam eder.  Yolculardan biri para vermek ister şoför 
sırası mı şimdi dur şu kaseti değiştireyim der. O sırada önünü göremez ve   kaza yapar. 
Arabada çığlıklar içinde herkes bir tarafa savrulur. Şoför direksiyonda sıkışır. Yolculardan 
biri ilk yardımcıdır ve derhal harekete geçerek olayı değerlendirir. 
 
Roller: 
Şoför 
İlk yardımcı 
3 yaralı yolcu 
1 sağlam yolcu 
Çevreden gelen telaşlı ve meraklılar 
 
Tartışma soruları: 
 
1.
 
İlkyardımcının özellikleri nasıldı? 
2.
 
Olay doğru değerlendirildi mi? 
3.
 
Siz olsaydınız nasıl, neler yapardınız? 
 

EĞİTİCİ NOTLARI 
 
Olay yeri hangi amaçla değerlendirilir? 
 

 
Tekrar kaza olması riskini ortadan kaldırmak. 

 
Olay yerindeki hasta ve yaralıların sayısı ve türlerini belirlemek 
Bu amaçla kaza ortamı hızlı bir şekilde değerlendirilerek yapılacak müdahaleler 
planlanmalıdır. 
 
Olay yerinin değerlendirilmesinde yapılacak işler nelerdir? 
 
Herhangi bir olay yerinin değerlendirilmesinde aşağıdakiler mutlaka yapılmalıdır. 

 
Varsa kazaya uğrayan araç mümkünse yolun dışına ve güvenli bir alana  alınmalıdır. 

 
Olay yeri yeterince görünebilir biçimde işaretlenmelidir. Kaza noktasının önüne ve 
arkasına gelebilecek araç sürücülerini yavaşlatmak ve olası bir kaza tehlikesini önlemek 
için uyarı işaretleri yerleştirilmelidir. Bunun için üçgen reflektörler kullanılmalıdır. 

 
Olay yerinde hasta ve yaralılara yapılacak yardımı varlıkları ile  güçleştirebilecek veya  
engelleyebilecek meraklı kişiler olay yerinden uzaklaştırılmalıdır. 

 
Kazaya uğrayan aracın kontak anahtarı kapatılmalıdır. 

 
Olası infilak ve yangın riskini önlemek için olay yerinde sigara içilmemelidir. 

 
Gaz varlığı söz konusu ise oluşabilecek zehirlenmelerin önlenmesi için gerekli önlemler 
alınmalıdır. 

 
Varsa gaz tüpünün vanası kapatılmalıdır. 

 
Ortam havalandırılmalıdır. 

 
Kıvılcım oluşturacak ışıklandırma veya çağrı araçlarının kullanılmasına İzin 
verilmemelidir. 

 
Hasta / yaralılar yerinden kıpırdatılmamalıdır. 

 
Hasta / yaralılar hızla yaşam bulguları yönünden (AB) değerlendirilmelidir. 

 
Hasta / yaralılar kırık ve kanama yönünden değerlendirilmelidir. 

 
Hasta / yaralılar sıcak tutulmalıdır. 

 
Hasta / Yaralının bilinci kapalı ise ağızdan hiçbir şey verilmemelidir. 

 
Tıbbi yardım istenmelidir.(112) 

 
Hasta / yaralının yarasını görmesine izin verilmemelidir. 

 
Yaralı ve olay hakkındaki bilgiler kaydedilmelidir. 

 
Yardım ekibi gelene kadar olay yerinde kalınmalıdır. 

 
Hasta / yaralıların endişeleri giderilmeli, nazik ve hoşgörülü davranılmalıdır.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

OLAY YERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ BECERİSİ ÖĞRENİM REHBERİ 
1. Geliştirilmesi gerekir: 
Basamağın  hiç  uygulanmaması,  yanlış  uygulanması  veya  sırasında 
uygulanmaması 
2. Yeterli: 
Basamağın  doğru  olarak  ve  sırasında    uygulanması,  fakat  eksikliklerin 
olması ve/veya eğiticinin yardımına gerek duyulması 
3. Ustalaşmış 
Basamağın  duraklamadan  ve  yardıma  gerek  kalmadan  doğru  olarak  ve 
sırasında uygulanması 
G/Y Gözlem Yapılamadı: 
Basamağın eğitici tarafından gözlenmemiş olması 
Katılımcının Adı- Soyadı: 
 
Tarih: 
 
 
UYGULAMA 
 
1 
2 
3 
4 
5 
1.
 
Kendisi  ve  hasta/yaralının  hayatını  tehlikeye  sokacak 
davranışlardan kaçınma 
 
 
 
 
 
2.
 
Hasta/yaralılar  arasında  ise  önce  kendi  durumunu 
gözden geçirme 
 
 
 
 
 
3.
 
Kendi  can  güvenliğini  sağlamak  için  gerekli  önlemleri 
alma 
 
 
 
 
 
4.
 
Sakin olma, telaşa kapılmama 
 
 
 
 
 
5.
 
Kaza  yerinde  sağlık  personeli  varsa  onun  talimatlarına 
uyma ve ona yardımcı olma 
 
 
 
 
 
6.
 
Ortamda  sağlık  personeli  yoksa  etkinliği  ele  alıp 
çevredeki sağlıklı kişileri organize etme 
 
 
 
 
 
7.
 
Çevrede  etkisini  sürdüren  bir  tehlike  kaynağı  olup 
olmadığını değerlendirme 
 
 
 
 
 
8.
 
Sağlık  kuruluşu,  itfaiye  ve  polise  haber  verilmesini 
sağlama 
 
 
 
 
 
9.
 
Hasta/yaralı  ile  sakin,  yumuşak  şekilde  konuşma, 
hasta/yaralıyı yatıştırma, şikayetlerini sorma 
 
 
 
 
 
10.
 
Olay ortamında sigara içilmesini önleme 
 
 
 
 
 
11.
 
Patlama,  zehirlenme  tehlikesi  yoksa  hasta/yaralıyı 
yerinden kıpırdatmama 
 
 
 
 
 
12.
 
Patlama,  zehirlenme  tehlikesi  olan  olay  yerinden 
herkesin uzaklaşmasın sağlama 
 
 
 
 
 
13.
 
Hasta/yaralının  başına  meraklı  kişilerin  toplanmalarını 
önleme 
 
 
 
 
 
14.
 
Olay  yerindeki  tüm  hasta/yaralıların  durumunu  hızla 
değerlendirme 
ve 
hasta/yaralılar 
için 
nakil 
organizasyonunu sağlama 
 
 
 
 
 
15.
 
Olay ve hasta/yaralılar hakkında bilgileri kaydetme 
 
 
 
 
 
16.
 
Yardım  ekibi  gelene  kadar  olay  yerini  terk  etmeme  ve 
gelen  yardım  ekibine  olay  ve  hasta/yaralılar  hakkında 
bilgileri aktarma 
 
 
 
 
 
Katılımcı bu uygulamayı yapmaya: 

 
Hazır   

 
Hazır değil
 
Eğitici Adı Soyadı:   
 
İmza:    
 
Tarih:
 

KONU: İNSAN VUCUDU İLE İLGİLİ  BİLİNMESİ GEREKENLER. 
 
SÜRE: 60 dk 
 
AMAÇ: İlk yardımda insan vücudu ile ilgili bilinmesi gerekenleri açıklama. 
 
ÖĞRENİM HEDEFLERİ 

 
İlkyardımda insan vücudunu tanımanın önemini söyleyebilme. 

 
Vücudu oluşturan yapıları sayabilme. 

 
Vücut sistemlerinin işleyiş özelliklerini açıklayabilme. 

 
Maket üzerinde organların yerini gösterebilme. 

 
Sistemlerin özelliklerini söyleyebilme.  

 
Sistemlerle ilgili yaşamsal bulguları doğru olarak belirleyebilme. 
 
YÖNTEM 

 
Soru-cevap 

 
Anlatma 

 
Grup çalışması 

 
Oyun 
 
ARAÇ GEREÇ VE MATERYAL 

 
Dizüstü bilgisayar 

 
Projeksiyon 

 
Perde 

 
Flipchart 

 
Fantom  

 
Afiş (Eğitimci tarafından hazırlanır.) 
 
ETKİNLİKLER 
Isınma: 
Katılımcılardan eğitimcinin söylediği vücut kısmını göstermeleri istenir. Yanlış gösteren 
oyundan çıkartılır. 
Giriş: 
Katılımcılara ilk yardımcı olarak özellikle bilinmesi gereken sistemler sorularak flipcharta 
yazılır. Eksiklikler tamamlanır. 
İşleniş: 

 
Katılımcılar 4 gruba ayrılır. Her bir gruba 2 şer  sistem  verilir. Sistemleri oluşturan 
organlar, işlevleri ve önemini yazmaları istenerek 10 dk süre verilir. Grupların 
söyledikleri flipcharta yazılır. Doğrular tekrarlanır, eksiklikler tamamlanır. 

 
Maket ve/veya afiş üzerinde organların yeri gösterilir. 

 
Nabız ve solunum ile ilgili bulgular, normal sınırları belirleme teknikleri açıklanır. Şah 
damarı ve el bileği üzerinde durularak bu bölgeden nabız almaları sağlanır. 
 
ÖZET 
 
Maket ve / veya afişteki organlar çıkartılır. Katılımcılardan doğru yerlere 
yerleştirmeleri istenir. Hatalar varsa düzeltilir. Katılımcılardan birbirlerinin nabızlarını 
almaları istenir. Ve önemi vurgulanır. 
 

DEĞERLENDİRME 

 
Yetişkin bir kişinin dakikadaki nabzı ne olmalıdır? 

 
Böbrek hangi sisteme ait bir organdır? 

 
Bebekte dakikadaki solunum sayısı ne olmalıdır? 
 

EĞİTİCİ NOTLARI  
 
İlk yardımda insan vücudunu tanımanın önemi nedir? 
   
İlk  yardım  sağlıkla  ilgili  bazı  uygulamaları  içerir,  bu  uygulamaların  başarılı  olarak 
yapılabilmesi  için  ilk  yardımcının  insan  vücudunun  yapısı  ve  işleyişi  konusunda  temel 
kavramları bilmesi gerekir. 
 
Vücudu oluşturan yapılar nelerdir?  
 
Hücre:  İnsan  vücudunun  en  temel  birimidir.  Hücre  zarı  stoplazma  ve  çekirdekten  oluşur. 
Hücrenin vücutta besin alışverişi, çoğalma, genetik yapıyı oluşturma vb. Görevleri vardır.  
 
Doku: hücre gruplarından oluşur. Vücutta önemli işlevleri olan dokular şunlardır. 
 

 
Epitel doku:Deri, mukoza ve bezlerden oluşan koruyucu dokudur. 
 

 
Bağ  dokusu:Kemik  ,  kıkırdak,  tendon,  yağ  ve  kan  hücrelerinde  bulunur.  Vücut  için 
dayanak ve destek olarak görev yapar.  
 

 
Kas dokusu: Hareket ve yer değiştirme  görevi yapar. Çizgili ve çizgisiz kaslardan oluşur. 
 

 
Sinir  dokusu:Sinir  hücrelerinden  oluşur.  İç  ve  dış  uyarıları  algılama  ve  iletim  görevi 
vardır. 
 
Organ:Çeşitli doku tipleri kendine özgü görevleri olan organları oluşturur. 
( Kalp, böbrek, Akciğer vb.) 
 
Sistem: Kendine özgü görevleri olan organların oluşturduğu vücut yapılarıdır.  
 
Vücut sistemlerinin işleyiş yapıları nelerdir? 
 

 
Hareket  sistemi:  Vücudun  hareket  etmesini,  desteklenmesini  sağlar  ve  koruyucu  görev 
yapar. Hareket sistemi şu  yapılardan oluşur. 

 
Kemikler  

 
Eklemler 

 
Kaslar 
 

 
Dolaşım sistemi : Kalp, damarlar ve kan,  dolaşım sistemini oluşturan yapılardır. Dolaşım 
sistemi vücut dokularını oksijen, besin, hormon, bağışıklık elemanı vb elemanları taşımak 
ve toplamakla  görevlidir  
 
Kalp:Göğüs kafesinin ortasında bulunur ve iki bölmeden oluşur. Vücuttan damarlar 
aracılığı ile  kanı vücuda pompalar. 
Kalp atımlarının atardamara yaptığı  basınca Nabız denir. Yetişkinlerde nabız normal 
değeri  60-100, Çocuklarda ise 100-120 arasındadır. 
 
 

Kan damarları: Atardamar, toplardamar ve kılcal damarlardan oluşur. Kan  
dolaşımını ve vücut için gerekli madde alışverişini sağlar. 
 
Kan: Dolaşım sistemi içinde bulunur. Erişkin bir kişide 4-5 litre kan vardır. Kan oksijeni 
ve diğer besleyici öğeleri hücrelere taşır ve hücre atıklarını toplar.  
 
Kanın vücuttaki görevleri: 

 
Taşıma;Oksijen ve besin öğelerinin taşınması 

 
Isı ayarlama; Vücut sıcaklığını koruma 

 
Savunma;Vücudu iç ve dış enfeksiyonlara karşı koruma 

 
Pıhtılaşma; Kanamanın durdurulması 
 

 
Sinir sistemi : Kafatası kemiği içine yerleşmiş olan beyin, beyincik, omurilik soğanı sinir 
sistemini oluşturan organlardır. 
 
      Sinir sisteminin vücuttaki görevleri şunlardır: 

 
Anlama ve algılama 

 
Hareketlerin uyumu ve dengesi 

 
Solunum 

 
Kalbin çalışması 
Sinir sisteminde meydana gelebilecek yaralanmalar vücutta büyük hasarlara ve ölüme neden 
olabilir. 
 

 
Solunum sistemi: Solunum yolları ve akciğerlerden oluşur. Vücuda gerekli olan gaz 
alışverişi görevini yaparak hücre ve dokuların oksijenlenmesini sağlarlar. Akciğerlerin 
normal görevini yapması için yetişkinlerde solunum sayısının 15-20 olması gerekir. 
Vücuda yeterli oksijen sağlanmazsa solunum ve kalp durması meydana gelir. 
 

 
Boşaltım sistemi: Böbrek ,idrar borusu, kesesi ve kanalından oluşur. Kanı süzerek gerekli 
maddelerin vücutta tutulması,zararlı olanların atılması görevini yaparak vücutta iç dengeyi 
korur. 
 
Vücut sistemleri ile ilgili yaşam bulguları nelerdir?   
 

 
Bilinç durumu:Normal bir kişi kendisine yöneltilen tüm uyarılara cevap verir 
Hasta/yaralının bilinç düzeyi yaralanmanın türü ve ağırlık derecesinin göstergesidir. 
 
Bilinç düzeyi ve belirlenmesi aşağıdaki gibi sınıflanır. 
Bilinç yerinde - Tüm uyarılara cevap var. 
Derece 1 – Sözlü ve gürültülü uyaranlara cevap var. 
Derece 2 – Ağrılı uyaranlara cevap var. 
Derece 3 – Tüm uyarılara karşı kapalı (Cevap yok) 
 
 
 
 
 


 
Solunum sıklığı:Kişinin bir dakika süresince yaptığı nefes alma verme sayısıdır. Normal 
solunum sıklığı dakikada 12-20 dir.  
 
Hasta / yaralıların solunum değerlendirilmesinde aşağıdakilere bakılır; 

 
Solunum sıklığı  

 
Solunumun ritmi (eşit aralıklımı) 

 
Solunumun derinliği 
      Düzensiz solunum sinir sistemi zedelenmesi varlığını düşündürür. 
 

 
Nabız: Kalp atımlarının damar duvarına yaptığı basıncın vücudun belli bölgelerinden elle 
hissedilmesidir. 
 
Vücutta nabız alınabilen bölgeler şunlardır: 
 

 
Şah damarı (adem elmasının her iki yanında) 

 
Ön-kol damarı (Bileğin iç yüzü, baş parmağın üst hizası) 

 
Bacak damarı (Ayak sırtının merkezinde) 

 
Kol damarı (Kolun iç yüzü, dirseğin üstü) 
 
Normal nabız değeri dinlenme halindeki yetişkin bir kişide dakikada 60-100 arasındadır. 
60-100’ ün altındaki nabız değeri yavaş nabız (bradikardi), 100 üzerindeki nabız değeri 
Hızlı nabız (taşikardi) olarak ifade edilir. Küçük çocuklarda nabız 100-120 arasındadır.  
Hasta / Yaralıların dolaşımını değerlendirirken, çocuk ve yetişkinlerde şah damarından, 
bebeklerde kol atardamarından 3 parmakla ve 5 saniye süre ile değerlendirilir. 
 

 
Vücut ısısı: İlk yardım girişiminde vücut ısısı daima koltuk altından ölçülmelidir. Koltuk 
altı normal ısı değeri 36.5 C dir. Vücut ısısının normal değerin üstünde olması yüksek 
ateş, normal değerin altında olması düşük ateş olarak ifade edilir.  
41-42 C üstündeki ve 34.5 C altındaki ısı değerleri tehlikeye işaret eder. 31.0 altı 
ölümcüldür. 
 

 
Kan basıncı: Kalbin kasılma (büyük TA) ve gevşeme (küçük TA) anında damar duvarına 
yaptığı basınçtır. Kalbin kanı pompalama gücünü gösterir. Normal kan basıncı değeri 
büyük tansiyon için 100-140 mm / Hg, küçük tansiyon için 50-90 mm / Hg dir.