Eksperimental psixologiya

Maqsad: Diqqatning barqarorligi va konsentratsiyasini aniqlash


Jihoz: “Korrektura sinovi” varaqlari, sekundomer.

Diqqatning barqarorligi va to’planishini o’rganish ishlab chiqarish amaliyoti ehtiyojlaridan kelib chiqqan. Ixtiyorsiz diqqat barqarorligini o’rganish uchun apparatura metodlaridan foydalaniladi, ixtiyoriy diqqatni o’rganishda esa, albatta, shaxsning faolligi hisobga olinadi. Bunda eng keng tarqalgan usul korrektura sinovidir. Korrektura sinovini Burdon tomonidan ishlab chiqilgan va Anfimov tomonidan modifikasiya qilingan variantidan keng foydalaniladi. Diqqat barqarorligining ko’rsatkichi tanlash tezligining o’zgarishidir. Bu metodda stimul 1 ta emas, bir nechta (m_n), o’z navbatida vaqt oraliqlari ham bir nechta (T_n).

Butun tekshirish mobaynidagi tanlash tezligining o’zgarishi quyidagicha ifodalanadi:
Т₁ …. Т_n
Diqqat konsentrasiyasining shartli ko’rsatkichi (K₁ va K_N) vazifani bajarish aniqligi koeffisiyentini – ta’sir bilan va ta’sirsiz koeffisiyentning o’zaro munosabati aniqlaydi (A_т-ли li A_т-сиз siz)

Aniqlik koeffisiyenti ta’sir bilan va ta’sirsiz holatlar uchun ham Uippl formulasi bilan hisoblanadi.
Tadqiqot o’tkazishdan oldin Burdon-Anfimovning korrektur sinovi blankasi tayyorlanadi. Kirill alifbosidagi harflar 30 qatorga 40 tadan yozib chiqiladi. Tekshiriluvchi ana shu harflar ichidan ko’rsatilgan harflarni chizib chiqadi. “Chizing” degan buyruqdan so’ng qaysi harfda to’xtagan bo’lsa, usha joyga vertikal chizib chiqadi. 30 sekundlik oraliqda Tekshiruvchi belgilab boradi, 3-7 oraliqda 15 sekund mobaynida ovoz chiqarib har xil harflarni aytib turadi. Bu tadqiqot 5 minutga mo’ljallangan.


B A Y O N N O M A:

Tekshiriluvchi:

Tekshiruvchi:
Tekshiriluvchining ruhiy holati:
Sana:

Vaqt oralig’I	Fon	Javoblar			Diqqatning xossalari
		To’g’ri (m)	Xato		Tanlash tezligi (S)	Aniqlik koeffisienti (A)	O’rtacha qiymat (M)	Konsentratsiya koeff. (K)
			r	p
1	Ta’sirsiz
2	Ta’sirsiz
3	Ta’sirli
4	Ta’sirsiz
5	Ta’sirsiz
6	Ta’sirsiz
7	Ta’sirli
8	Ta’sirsiz
9	Ta’sirsiz
10	Ta’sirsiz

Ishning borishi

Tajriba yakka holda yoki guruh sharoitida olib boriladi. Tekshiriluvchiga quyidagicha ko’rsatma beriladi: «Qo’lingizdagi Burdon-Anfimov jadvalini har bir qatorini chapdan o’ngga tomon diqqat bilan ko’rib chiqing. Jadvaldagi «A» va «K» harflarini vertikal chiziq bilan o’chiring. Iloji boricha aniq va tez ishlashga harakat qiling. «Chizing» degan buyruqdan so’ng, qaysi harfga kelgan bo’lsangiz o’sha harfdan so’ng uzun chiziq chizib, ishlashni davom ettiring. «To’xtang» degan buyruqqacha vazifani bajarishda davom etishingiz kerak».

Natijalarni tahlil qilishda quyidagilarga asoslaniladi:

1. 
   natija dastur bilan solishtiriladi.
   
2. 
   korrektura blankasidagi vaqt oraliqlari aniqlanadi: (T₁ … T₁₀)
   
3. 
   har bir vaqt oralig’i uchun to’g’ri javoblar aniqlanadi (m)
   
4. 
   har bir vaqt oralig’i uchun tanlash tezligi S(S₁ … S₁₀) aniqlanadi.
   
5. 
   grafik tuzib chiqiladi, diqqat barqarorligining shartli dinamikasi deb atalgan grafikning obsissa o’qiga 30-sekundlik oraliqdagi (T₁ … T₁₀) ordinata o’qiga tanlash tezligi (S₁....S₁₀) qo’yiladi;
   
6. 
   ta’sirgacha bo’lgan diqqatning aniqlik koeffisiyenti hisoblanadi: (A_т-сиз va A_т-ли)
   
7. 
   diqqat konsentrasiyasi (K¹ va Kⁿ ) hisoblanadi;
   
8. 
   diqqatning barqarorligi va konsentrasiyasi haqida xulosa chiqariladi.
   

Diqqatning barqarorligi va konsentratsiyasini o’rganish uchun Burdon-Anfimov jadvali

C

X

A

В

С

В

С

О

У

Л

К

А

Д

Е

Р

Д

Н

К

П

А

У

В

П

А

Л

Д

П

К

А

О

Р

Д

Т

Б

Ь

М

А

К

Д

Р

Х

Р

П

К

О

А

Л

Д

Р

А

Х

М

И

Т

А

К

Ц

В

О

Р

П

К

А

Д

О

Л

Ш

Г

Н

Е

Х

А

К

В

С

Ч

Ф

М

Ц

Ч

Й

Ц

У

К

Е

А

Г

Ш

А

З

Х

А

Ж

К

Л

О

Р

П

А

В

Ф

К

А

М

И

Т

А

Б

С

К

А

Х

С

А

В

Л

У

Ц

А

К

Х

З

Щ

К

А

Т

Р

П

А

К

Л

О

Р

Н

А

К

Ц

А

К

В

А

Х

Л

О

Р

И

М

А

К

Ь

Т

Й

Ц

У

Д

Щ

К

Ф

Ы

В

Д

X

A

В

С

В

С

О

У

Л

К

А

Д

Е

Р

Д

Н

К

П

А

У

В

П

А

Л

Д

П

К

А

О

Р

Д

Т

Б

Ь

М

А

К

Д

Р

Х

Р

П

К

О

А

Л

Д

Р

А

Х

М

И

Т

А

К

Ц

В

О

Р

П

К

А

Д

О

Л

Ш

Г

Н

Е

Х

А

К

В

С

Ч

Ф

М

Ц

Ч

Й

Ц

У

К

Е

А

Г

Ш

А

З

Х

А

Ж

К

Л

О

Р

П

А

В

Ф

К

А

М

И

Т

А

Б