Əl-Mİzan fi TƏFSİr-el quran içindekiler c: 4 : Al İmran Surəsi

161- Heç bir peyğəmbərə xəyanət etmək yaraşmaz. Kim xəyanət etsə, qiyamət günü xəyanətini daşıyaraq gəlir. Sonra hər kəsə qazandığı əskiksiz verilər; heç kimə haqsızlıq edilməz.



162- Allahın razılığına uyğun gələn kimsə, Allahın qəzəbinə uğrayan kimsə kimi olarmı? Onun çatacağı yer/yeyər cəhənnəmdir. Ora nə pis bir çatış yeridir!



163- Onların Allah qatındakı dərəcələri fərqlidir. Allah onların etdiklərini görməkdədir.



164- Allah möminlərə özlərindən bir peyğəmbər göndərməklə onlara qarşı böyük bir lütf etdi. Bu peyğəmbər onlara Allahın ayələrini oxuyur, onları təmizləyir, onlara kitabı və hikməti öyrədir. Halbuki onlar daha əvvəl açıq bir pozğunluq içində idilər.

AYƏLƏRİN ŞƏRHİ

Oxuduğumuz ayələr də Uhud Döyüşü haqqında enən ayələrin davamıdır. Bu ayələr möminlərin başına gələn bir başqa vəziyyətə toxunur. Bu vəziyyət, seçmə igidlərinin və irəli gələn şəxsiyyətlərinin öldürülməsindən ötəri ürəklərində meydana çıxan təəssüflənmə və hayıflanma duyğusudur. Bu döyüşdə öldürülənlərin böyük əksəriyyəti Ənsardan idi. Deyildiyinə görə Mühacirlərdən yalnız dörd adam öldürülmüşdü. Bu da müqavimətin çoxunun Ənsar tərəfindən göstərildiyi və Mühacirlərin onlardan əvvəl məğlubiyyətə düşdükləri qənaətini gücləndirir.

Qısacası, oxuduğumuz ayələr bu təəssüflənmə və hayıflanmadaki səhvi və dünyagörüşü əyriliyini açıqlayır və arxasından bu təəssüflənmə və hayıflanmanın doğurduğu digər bir vəziyyətə sözü gətirir. Bu vəziyyət möminlərin Peyğəmbərimizə istiqamətli suizanlarıdır. Bu dayaqsız qənaətə görə, özlərini bu vəziyyətə salan bu təhlükənin qucağına atan, Peyğəmbərimizdir. Belə düşündükləri öz sözlərindən aydın olur. Necə ki bu ayələrdəki "Əgər bizim yanımızda olsadılar, ölməzlər və öldürülməzdilər." ayəsində işarə edilən öz sözləri ilə "Əgər bizə itaət etsədilər, öldürülməzdilər." formasındakı irəlidə gələcək ayələr arasında olan münafiqlərin sözləri bunu sübut edir. Münafiqlər, "Əgər bizə itaət etsədilər..." deyirlərkən bunu nəzərdə tuturdular: Əgər bizi dinləsədilər də Peyğəmbərə itaət etməsədilər, öldürülməzdilər. Bu səbəbdən onların ölümünə səbəb olan, Peyğəmbərdir.

Bu düşüncəyə qarşı adı çəkilən ayələrdə Peyğəmbərin qətiliklə heç bir kimsəyə xəyanət etməyəcəyi açıqlanır. Çünki o, uca Allahın göndərdiyi şərəfli, şərəfli və uca əxlaqlı bir peyğəmbərdir. Uca Allahdan gələn bir mərhəmət sayəsində onlara qarşı yumşaq davranar, onları bağışlayar, onlar üçün istiğfar edər və uca Allahın əmri ilə edəcəyi işləri onlarla müşavirə edərək edər. Uca Allah onları pozğunluqdan çıxarıb hidayətə çatdırmaq üçün onlara belə bir peyğəmbər göndərmişdir. Və belə bir peyğəmbər göndərməklə onlara böyük bir lütf etmişdir.