Elektrotexnika, elektromexanika va elektrotexnologiya

58 - rasm. Parallel qo‘zatishli o‘zgarmas tok
dvigatelining ish tavsiflari


Ish xarakteristikalaridan (58-rasm) ko‘rinib turibdiki, salt ishlash rejimida yaoni R₂=0 da foydali ish koeffitsient xam =0 bo‘lib, yuklama orttirilganda dvigatelning f.i.k. avvaliga tez ortadi, valdagi yuklama nominal yuklamadan ortgandan so‘ng quvvat isroflarini ortib ketishi xisobiga pasayadi.
Dvigatelning validan ishlab chiqarish mexanizmiga uzatilayotgan foydali quvvat R₂ ortganda moment M xam ortadi, lekin tezlik kamayadi. Valdagi moment ortganda yakorning toki I_a va manbadan qabul qilayotgan quvvat R₁ xam ortib ketadi.

2.3. Ketma – ket qo‘zatish cho‘lg‘amli dvigatellar

Ketma–ket qo‘zatishli o‘zgarmas tok dvigatellarida yakor toki bir vaqtning o‘zida qo‘zatish toki xam bo‘lib xisoblanadi, yaoni I_a=I_k=I, shuning uchun xavo bo‘shliidagi magnit oqim F_ yuklamaga boliq bo‘lib, keng oraliqda o‘zgardi.


F_= K_fI (13.17)

Bu yerda: K_f –dvigatelning magnit tizimini to‘yinishiga boliq bo‘lgan koeffitsient.
O‘tgan paragraflarda ko‘rib o‘tilgan (13.8), (13-9) va (13.10) ifodalar, (13.17) ga asosan ketma – ket qo‘zatishli dvigatellar uchun quyidagi ko‘rinishda yoziladi


(13.18)


(13.19)

Ketma-ket qo‘zatishli dvigatelning tezlik va mexanik xarakteristikalari (59-rasm) «yumshoq» xarakterda bo‘lib, giperbola ko‘rinishida bo‘ladi. Tavsifdan ko‘rinib turibdiki, yakor tokining kichik qiymatlarida, yakorning tezligi juda tez ortib ketadi, shuning uchun ketma-ket qo‘zatishli o‘zgarmas tok dvigatellarini salt ishlash rejimida ishga tushirishga ruxsat berilmaydi, ishga tushirishda ruxsat etilgan eng kichik yuklama R₂=(0,2-0,25)R_n. Ketma-ket qo‘zatishli dvigatellar uchun moment bo‘yicha o‘ta yuklanish unchalik xavfli emas. Oir sharoitda ishga kiritiladigan va moment keng oraliqda o‘zgaradigan ishlab chiqarish mexanizmlarini xarakatga keltirishda ketma-ket qo‘zatishli o‘zgarmas tok dvigatellarini qo‘llash boshqa turdagi dvigatellarga nisbatan afzal.